YARGITAY KARARI
DAİRE : 19. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2019/1640
KARAR NO : 2019/4632
KARAR TARİHİ : 03.10.2019

MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi

Taraflar arasındaki asıl ve birleşen menfi tespit-itirazın iptali davalarının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı asıl davanın reddine, birleşen davanın kısmen kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde taraf vekillerince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği görüşülüp düşünüldü.
– KARAR –
Asıl davada davacı vekili, davacı şirket ile davalı arasında 09.11.2006 tarihli finansal kiralama sözleşmesinin akdedildiğini, diğer davacıların sözleşmeyi müşterek borçlu müteselsil kefil olarak imzaladıklarını, 23.02.2007 tarihli finansal kiralama tadil sözleşmesi ile tedarikçi firma Membraneworks Gmbh’ye ait proforma faturanın ve ödeme planının değiştirilmesi amacıyla ikinci bir sözleşmenin imzalandığını, sözleşmede finansal kiralama konusu malın değerinin 230.000 CHF İsviçre Frangı olarak belirlendiği sözleşme eki proforma faturada 190.000 CHF teyitten 18 ay sonra, 40.000 CHF’nin ise montajın gerçekleşmesinden sonra ve bu hususta davacı şirket onayından 18 ay sonra ödeneceği şeklinde belirlendiğini, davacı şirket tarafından finansal kiralamaya konu malın tam ve eksiksiz teslim edilmediği yönünde gerekli uyarıların yapıldığı, ancak davalı tarafından 40.000 CHF İsviçre Frangını da kapsayacak şekilde sözleşme bedelinin tamamen talep edildiğini, eksik ve kusurlu ifa nedeniyle 40.000 CHF’nin ödenmemesi gerektiğini ileri sürerek davacıların davalıya 42.954,18 USD borçlu olmadığının tespitine, sözleşme konusu malın davacı şirkete aidiyetinin tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, davanın reddini istemiştir.
Birleşen davada davacı vekili, davacı ile davalı şirket arasında finansal kiralama sözleşmesinin akdedildiğini, diğer davalıların da sözleşmeyi müşterek borçlu müteselsil kefil sıfatı ile imzaladıklarını, kira bedellerinin süresinde ödenmemesi üzerine davalılar aleyhine icra takibine geçildiğini, itiraz üzerine takibin durduğunu ileri sürerek davalıların itirazının iptaline ve icra inkar tazminatına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, davanın reddini istemiştir.
Mahkemece toplanan delillere ve bilirkişi raporlarına göre, taraflar arasındaki uyuşmazlığın finansal kiralama sözleşmesine konu çadırın montajının kiralayan Yapı Kredi Finansal Kiralama A.O tarafından yapılıp yapılmayacağı buna göre 40.000 CHF‘nin satın alınan dava dışı Membraneworks Gmbh’ye ödenmesi nedeniyle sözleşme kapsamında davalıdan tahsil edilip edilemeyeceğinin belirlenmesi noktasında toplandığı ,yapılan keşifte mebran çadırın montesinin yapılmış ve herhangi bir ayıbının da bulunmadığının anlaşıldığı, Birlik Yapı A.Ş, Yapı Kredi Finansal A.O’nın çadırın montajını yapmaması nedeniyle son ödediği çadır bakiye bedeli 40.000 İsviçre Frangının taraflarından tahsilinin talep edilemeyeceğini iddia etmekte ise de Yapı Kredi Finansal A.O’nın kuruluş amacı gözetildiğinde tarafına çadır monte edilmesi gibi bir hizmetin yüklenemeyeceği, böyle bir yükümlülüğünün bulunmadığı yönünde kanaat edinildiğinden asıl davanın reddine, birleşen dava yönünden ise bilirkişi raporunda davalı birleşen davada davacı … Kredi Finansal Kiralama A.O’nın 41.581 USD alacaklı olduğunun tespit edildiği gerekçesiyle birleşen davanın kısmen kabulüne karar verilmiş, hüküm taraf vekillerince temyiz edilmiştir.
Asıl dava taraflar arasındaki finansal kiralama sözleşmesinden dolayı bakiye kira borcu nedeniyle borçlu bulunmadığının tespiti istemine ilişkindir. Birleşen dava ise ödenmeyen bakiye kira alacağının tahsiline ilişkin icra takibine yapılan itirazın iptali istemine ilişkindir. Taraflar arasında düzenlenen finansal kiralama sözleşmesi ile yurt dışından dava dışı Membraneworks Gmbh şirketinden ithal edilecek diyafram gövdesi isimli malın bedeli ve teslimi hususunda herhangi bir uyuşmazlık yoktur.Uyuşmazlık mal bedelinden bakiye kalan 40.000 CHF’nin (İsviçre Frangı) tahsilini isteyip isteyemeceği hususunda toplanmaktadır. Taraflar arasındaki finansal kiralama sözleşmesinde yurt dışından tedarik edilecek malın montajının asıl dava davacısı finansal kiralamaya konu malın kiracısına ait olduğu belirlenmiş ise de ; 23.02.2007 tarihli … 17. Noterliği’nin… numaralı belgesindeki proforma fatura örneğinde ödeme koşullarınınn190.000 CHF İsviçre Frangı’nın teyitten 18 ay sonra 40.000 CHF İsviçre Frangı’nın ise tesisin(montajın) gerçekleşmesinden 18 ay sonra ödeneceğinin belirtilmiş olduğu, asıl dava davacısı kiracı tarafından kiralayana … 25. Noterliği’nin 26.02.2008 gün 07510 sayılı bildiriminde ‘‘Müvekkil ile Membraneworks Gmbh arasında yapılan sözleşme ile finansal kiralama yapılmıştır. Sözleşme dayanağı olan proforma faturada 190.000 CHF’nin teyitten 18 ay sonra 40.000 CHF’nin tesisin gerçekleşmesinden 18 ay sonra ödeneceği düzenlenmiş bulunmaktadır. Diyafram gövdesi olarak tanımlanan mal müvekkile ait şantiye sahasına getirilmesine rağmen tam ve kullanılabilecek şekilde monte edilmiş olarak müvekkile teslim edilmemiştir. Dolayısıyla finansal kiralama sözleşmesi lehdarı tarafından yükümlülükler yerine getirilmemiştir. Sözleşme lehdarı tarafından yerine getirilmeyen yükümlülükler nedeniyle fazlaya ilişkin haklarımız saklı kalmak kaydı ile oluşan, oluşacak zararlarımızın ve gecikme cezasının karşılığını olmak üzere 40.000 CHF’nin lehdara ödenmemesi ve bu miktar kadar müvekkil Birlik Yapı A.Ş.’nin borcundan indirim yapılması gereğini vekil eden adına bilginize sunulur” şeklinde ihtaratta bulunulduğu anlaşılmıştır.
Söz konusu ihtar da 03.03.2008 tarihinde kiralayan şirkete tebliğ edilmiştir.İhtarnameye rağmen kiralayan şirket tarafından proforma faturada belirtilen 40.000 İsviçre Frangına ilişkin ödemenin tesisin(montajın) gerçekleşmesinden sonra yapılacağı belirtilmesine rağmen ve asıl dava davacısı kiracı tarafından kiraya konu malın tesisinin (montajının) yapılmadığı, 40.000 İsviçre Frangı’nın ödenmemesi yönünden kiracı tarafından ihtaratta bulunulmasına karşın 14.01.2009 tarihinde kiralayan şirket tarafından dava dışı yurt dışındaki tedarikçi firmaya ödemenin yapıldığı anlaşılmıştır.
Bu durumda şayet ödeme yapıldığı tarihte proforma faturadaki montajın gerçekleşmesine ilişkin koşul yerine getirilmemiş ise davalı kiralayan şirketin ödemede kusurlu olduğu ve satıcının edimini tam olarak yerine getirmeden yapılan ödemeden dolayı sorumlu olacağı kuşkusuzdur.
Davacı kiracı montajın satıcı tedarikçi firma tarafından yapılmadığı, kendisi tarafından yapıldığını iddia etmiş bulunmaktadır. İddia eden iddiasını ispat ile yükümlü olup davacı, finansal kiralama şirketine karşı malın montajının kendisi tarafından yapıldığını usule uygun delillerle ispat etmesi gerekir.
Mahkemece yapılan sözleşme, ihtarname ve proforma faturaya ilişkin inceleme ve değerlendirme yetersiz olup yine hükme esas alınan bilirkişi raporları da hüküm kurmaya elverişli değildir. Mahkemece taraflara finansal kiralamaya konu malın montajının kim tarafından yapıldığına dair delillerin ibrazı sağlanarak şayet davacı kiracı montajın kendisi tarafından yapıldığını usule uygun delillerle ispatlar ise bu durumda asıl davanın davalısı kiralayan şirketin dava dışı kiralamaya konu malı satan 3. Kişiye yapmış olduğu 40.000 İsviçre Frangı bedelinden sorumlu olmayacağı ve davacının bu miktar kadar borçtan sorumlu tutulamayacağı kuşkusuzdur.
Mahkemece yukarıda açıklanan hususlar doğrultusunda tarafların delilleri toplanarak gerekli araştırma ve inceleme yapılıp gerektiğinde yeniden bilirkişi raporu alınmak suretiyle toplanacak delillere oluşacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ve yanılgılı gerekçeyle yazılı şekilde karar verilmesi doğru olmamış hükmün bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün BOZULMASINA, bozma nedenine göre taraf vekillerinin diğer temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, peşin harcın istek halinde temyiz eden taraflara iadesine, 03/10/2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.