YARGITAY KARARI
DAİRE : 19. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2018/3560
KARAR NO : 2019/3195
KARAR TARİHİ : 15.05.2019
MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi
Taraflar arasındaki birleşen menfi tespit davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı asıl ve birleşen davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün asıl ve birleşen davada davacı vekilince duruşmalı, asıl dosya davalısı … Factoring ve birleşen dosya davalısı … Faktoring vekilleri tarafından duruşmasız olarak temyiz edilmesi üzerine ilgililere çağrı kağıdı gönderilmişti. Belli günde asıl ve birleşen dava davacısı vek.Av. Fahri Doğan gelmiş davalı tarafdan kimse gelmemiş olduğundan, onların yokluğunda duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlenildikten ve temyiz dilekçesinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosya incelendi, gereği görüşülüp, düşünüldü.
– K A R A R –
Asıl ve birleşen dava davacısı vekili, müvekkilinin davalı-birleşen dava davalısı …San. Tic. Ltd.Şti.’ne aralarındaki ticari ilişki nedeniyle sipariş avansı olarak düzenlediği toplam 4 adet çek verdiğini, ancak karşılığında mal teslim etmediğinden çeklerin bedelsiz kaldığını, anılan davalının bu çeklerden 20.03.2012, 15.03.2012, 25.01.2012 tarihli toplam 350.000,00 TL tutarlı (3) adet çeki asıl dava davalısı …Faktoring Hiz. A.Ş.’ne, 20.02.2012 tarihli 150.000,00 TL tutarlı (1) adet çeki birleşen dava davalısı …ne temlik sözleşmesi tahtında cirolayıp teslim ettiğini belirterek, çeklerden dolayı davacının davalılar-birleşen dosya davalılarına borçlu olunmadığının tespiti ile çeklerin iptallerine, % 40’tan az olmamak üzere tazminata karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Asıl ve birleşen dava davalısı …San. Tic. Ltd. Şti., davalara cevap vermemiştir.
Asıl davada davalı … Hiz. A.Ş. vekili ve birleşen davada davalı …Ş. vekili, çeklerin diğer davalı ile akdedilen faktoring sözleşmesine istinaden mevzuata uygun olarak alındığını bildirerek, davaların reddi ile % 40’ar tazminata karar verilmesini istemişlerdir.
Mahkemece yapılan yargılama sonunda toplanan delillere göre, davanın davalı-birleşen dava davalısı …San. Tic. Ltd. Şti. yönünden kabulüne, davalı-birleşen dava davalısı faktoring şirketleri yönünden reddine, verilen ihtiyati tedbir kararı nedeniyle dava değerleri üzerinden hesaplanan % 40 oranında icra inkar tazminatının asıl ve birleşen dava davacısından alınarak asıl ve birleşen dava davalısı faktoring şirketlerine verilmesine karar verilmiş, hükmün asıl ve birleşen dava davacısı vekilince temyiz edilmesi üzerine Dairemizin 19/11/2015 gün 2014/18306 E. 2015/15146 K. Sayılı ilamı ile, “Davalılar-birleşen dava davalılarından …San. Tic. Ltd. Şti. hakkında … 8. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2011/998 Esas sayılı dosyası ile 31.05.2013 gününde iflas kararı verilmiş olduğu dosya içeriğinden anlaşılmaktadır. İİK’nın 194. maddesi uyarınca acele haller müstesna olmak üzere müflisin davacı ve davalı olduğu hukuk davaları durur ve ancak alacaklıların ikinci toplanmasından on gün sonra devam olunabilir. Bu durumda mahkemece anılan Yasa hükmü uyarınca işlem yapılması gerektiğinden hükmün bozulması gerekmiştir.” gerekçesiyle bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yapılan yargılama neticesinde, davalı müflis …tarafından davalılardan …Faktoring Hizmetleri A.Ş’ne verilen …Ticari Merkez Şubesi’ne ait 2023337 nolu ve 15/03/2012 keşide tarihli 100.000,00 TL bedelli ve …Ticari Merkez Şubesi’ne ait 1684710 nolu 20/03/2012 keşide tarihli 150.000,00 TL bedelli, yine aynı banka ve şubesine ait 1684708 nolu 25/01/2012 keşide tarihli 100.000,00 TL bedelli ve yine davalı müflis şirket tarafından diğer davalı …ye verilen aynı banka ve şubesine ait 1684696 nolu 20/02/2012 tarihli 150.000,00 TL bedelli çekler olduğu, davacı ve müflis şirket kayıtları üzerinde yapılan incelemede ve ayrıca davacı şirket tarafından davalı müflis şirket ve … Faktoring Hizmetleri A.Ş aleyhine açılan … 31. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2011/462 Esas sayılı dosyası kapsamında da yaptırılan incelemeler ile saptandığı üzere davacı şirket ile davalı müflis şirket arasındaki ticari ilişki kapsamında anılan çeklerin avans çekleri oldukları ve cari hesapta, davalı müflis şirketin davacıya sürekli borçlu olup borç miktarının da yüksek rakamlara ulaştığının tespit edildiği taraflar arasında bir cari hesap sözleşmesi bulunmamakla birlikte, aralarındaki ticari ilişkinin cari hesap ilişkisi şeklinde geliştiği sipariş konumları düzenlenmek suretiyle ticari ilişkinin devam edip davalı müflis şirket tarafından bu siparişlerin kısım kısım yerine getirildiği, 20/02/2012 tarihli ve 150.000,00 TL bedelli çekin bu kapsamda mal teslimi olmaksızın 29/07/2011 tarihinde avans çeki olarak verildiği, müflis şirket tarafından da 28/01/2011 tarihli Ek Faktoring Sözleşmesi ile davalı …’e temlik edildiği, temlik sözleşmesi sırasında sunulan ve dayanak gösterilen faturaların ise 02/05/2011-05/08/2011 tarihleri arasını kapsayan 16 adet fatura olduğu, 25/01/2012 tarihli ve 100.000,00 TL bedelli çek ile 20/03/2012 tarihli 150.000,00 TL bedelli çekin de yine müflis davalı şirkete davacı tarafça 14/09/2011 tarihinde verildiği, müflis şirket tarafından 15/08/2011 tarihinde Faktoring Sözleşmesi ile davalı …’e temlik edildiği, burada da dayanak ve müflis şirket tarafından sunulan 26 adet faturaların 24/05/2011-12/09/2011 tarihleri arasını kapsadığı, keza 15/03/2012 tarihli ve 100.000,00 TL bedelli çekin de aynı şekilde davalı müflis şirkete 28/10/2011 tarihinde verilip, müflis şirket tarafından 28/11/2011 tarihli Faktoring Sözleşmesi ile ve toplam 10 adet, 12/09/2011-04/10/2011 tarihlerini kapsayan faturaların dayanak gösterildiği, davacı tarafça yüksek miktarda verilen sipariş konumlarına ve verilen çeklere karşı davalı müflis şirket tarafından bu bedeller karşılığı malların davacı yana teslim edilmemiş olduğunun sabit olduğu, bu durum karsısında davacının gerek davalı müflis şirkete gerekse davalı … şirketlerine karşı BK’nın 167/1 maddesi (TBK 188/1) uyarınca temlik eden konumundaki önceki alacaklısına yani satıcı firmaya (müşteriye) karşı ileri sürülebileceği defi ve itirazları faktoring şirketine karşı da ileri sürülebileceğinden davacının menfi tespit isteminin yerinde olduğu sonucuna varıldığı, diğer yandan, anılan çekler kapsamında davacı tarafça yapılmak zorunda kalınan ödemeler bakımından davacı vekili e-imzalı olarak gönderdiği 21/12/2017 tarihli dilekçesinde, çek bedelleri ve ferileri ile birlikte ödenmek zorunda kalınan 511.441,88 TL ‘nin davalı …Ş’den istirdadına karar verilmesini talep ettiğinden bu talep şekli ve miktarı ile bağlı sayılmak suretiyle asıl ve birleşen davaların kabulüne karar verilmiş, hüküm davacı vekili ve davalı factoring şirketleri tarafından temyiz edilmiştir.
Dava 4 adet çekten dolayı borçlu olunmadığının tespitine ilişkindir.Factoring işlemine konu olan faturalar ile ilgili bilirkişi raporuna bakıldığında hepsinin davacının defterinde kayıtlı olduğu ve tutar olarak da çek miktarları ile uyumlu olduğu görülmüştür.Çek prensip olarak mevcut bir borcun tahsili amacıyla verildiğinden avans olarak verildiğinin ispat yükü davacıdadır.Tek başına çekteki keşide tarihinin fatura tarihinden sonra olması teslim alınan mallarla ilişkisi bulunmadığı sonucunu doğurmaz.Diğer yandan 5941 sayılı Çek Kanunu’nun geçici 5/1 maddesi gereğince ileri vadeli çek keşide etmek de mümkündür.Nitekim bilirkişi raporunun 8. sayfasında çeklerin factoring şirketine verilme tarihinin keşide tarihlerinden önce olduğu da mevcut durumu teyit etmektedir.Açıklanan bu ilkeler çerçevesinde uyuşmazlığın çözüme kavuşturulması gerekirken somut olayda uygulama yeri olmayan başka bir dosyadaki rapora atıfta bulunmak suretiyle yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup hükmün bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün davalılar … Factoring A.Ş ve …A.Ş şirketleri yararına BOZULMASINA, bozma nedenine göre tarafların diğer temyiz sebeplerinin incelenmesine yer olmadığına, peşin harcın istek halinde temyiz edenlere iadesine, 15/05/2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.