YARGITAY KARARI
DAİRE : 19. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2017/3454
KARAR NO : 2019/920
KARAR TARİHİ : 18.02.2019
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi (Tic.Mah.Sıf.)
Taraflar arasındaki menfi tespit davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı … vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
– K A R A R –
Davacı vekili, davalı ile 03.12.2012 tarihinde yapılan sözleşme gereği 1,60 TL karşılığı 100 ton fotoselli azami %3 kırık olmak şartıyla 8 adet toplam 118.500 TL bedelli çek ve 3500 TL nakit karşılığında pirinç satışında anlaşıldığı ancak davalının sözleşme yükümlülüklerini yerine getirmediği gibi çekilen ihtara rağmen paranın ve çeklerin iadesinin yapılmadığını ileri sürerek davacının borçlu olmadığının tespiti ile çeklerin bedelsiz ve geçersiz olduğunun tespiti ve iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı banka vekili, dava konusu 8 adet çeki diğer davalının, banka alacağına karşılık ciro ederek verdiğini, çeklerin vadesinde takas merkezi aracılığı ile tahsil edilmek istenildiğinde tedbirin öğrenildiğini, tedbirin çekin arkasına yazıldığını, bankadan sonraki cirantaların müvekkiline çeki iade ettiğini, müvekkilinin iyiniyetli 3. kişi olduğunu, temel ilişkiyi bilmek zorunda olmadığını belirterek davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Mahkemece, toplanan deliller ve tüm dosya kapsamına göre,sözleşme gereği taraflar arasında oluşan hukuki ilişkinin dayanağı kalmadığından sözleşmeye konu çeklerin de bir hükmünün kalmadığını, Osmancık İcra Hukuk Mahkemesinin 2013/40 E.-2013/36 K. sayılı, çeklerin süresinde bankaya ibraz edilmediğinden kambiyo senedi vasfını yitirdiğine ilişkin kararının Yargıtayca onanarak kesinleştiği,alacağın temliki ile ancak kazanılmış bir hakkın temlik edilebileceği, çeklerin kambiyo senedi vasfını taşımadığından hamil olan davalı bankanın müracaat hakkı bulunmadığından adi havale niteliğindeki belgeler bakımından borçlu olmadığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiş hüküm davalı banka vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Davacı tarafından davalılar … ve davalı … Bankasına karşı dava açılmış ise de davalı …’ye dava dilekçesi tebliğ edilmemiş ve ön inceleme duruşmasında bu eksiklik görüldüğü halde tamamlanmamıştır. Bu yanlışlık, Anayasa’nın 36. maddesinde düzenlenen adil yargılanma hakkı ve HMK’nın 27. maddesinde düzenlenen hukuki dinlenilme hakkının ağır bir ihlali olduğundan resen bozma sebebi yapılmıştır.
Mahkemenin davayı davalı banka aleyhinde kabulü de dosya içeriği ile uygun değildir. Zira dava konusu çekleri elinde bulunduran davalı bankanın, mahkemece çeklerin ibrazını ve karşılıksız şerhi yazılmasını önleyen ihtiyati tedbir nedeniyle çekleri keşide tarihinden sonra ibraz süresi içinde ibraz edememişse de tedbirin kalkmasından sonra ibraz ettiği anlaşılmaktadır. Bir an için bu çekler muhatap bankaya süresi içerisinde ibraz edilmemiş olduğu kabul edilse de hamil banka sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre çek bedelini davacı keşideciden talep edebilecektir. Mahkemece bu hususlara dikkat edilmeyerek davanın hatalı yazılı gerekçeyle davalı banka yönünden de kabulü doğru olmamış, hükmün açıklanan bu iki sebep nedeniyle bozulması gerekmiştir.
SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün BOZULMASINA, peşin harcın istek halinde temyiz eden davalı …’ne iadesine, 18/02/2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.