YARGITAY KARARI
DAİRE : 19. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2014/5077
KARAR NO : 2014/8857
KARAR TARİHİ : 07.05.2014
MAHKEMESİ : Sakarya 3. Asliye Hukuk Mahkemesi
TARİHİ : 26/12/2013
NUMARASI : 2013/542-2013/643
Taraflar arasındaki itirazın iptali davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
– K A R A R –
Davacı vekili, müvekkili tarafından davacı aleyhine çeke dayalı olarak başlatılan ilamsız icra takibinin davalının itirazı sonucu durduğunu, dava konusu süresi içerisinde bankaya ibraz edilmeyen çekte müvekkilinin hamil olup, davalının keşideci olduğunu, çekteki imzaya itiraz edilmediğini, davalının sebepsiz zenginleşmediğini ispatlaması gerektiğini ileri sürerek itirazın iptali ile takibin devamına ve icra inkar tazminatına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, dava konusu çekin lehdarı dava dışı G. Kuruyemiş Ltd. Şti’ne teslim edilecek mallar karşılığında verildiğini ancak mal tesliminin yapılmadığını, müvekkilinin sebepsiz zenginleşmediğini belirterek davanın reddine ve icra inkar tazminatına karar verilmesini istemiştir.
Mahkemece yapılan yargılama sonucunda, davalının çekteki imzayı inkâr etmediği, davalının çekin bedelsizliği iddiasını dava dışı lehtar şirkete açılabilecek bir menfi tespit davasında ileri sürülebileceği, kambiyo senetlerinin illetten mücerret olması nedeniyle bu iddianın meşru hamil durumundaki davacıya karşı ileri sürülmesinin mümkün olmadığı, davalının kötü niyetli hareket ettiğinin ispat edilemediği gerekçesiyle davanın kabulüne itirazın iptali ile takibin devamına ve icra inkar tazminatına karar verilmiş, hüküm davalı vekilince temyiz edilmiştir.
Dava, süresinde bankaya ibraz edilmemiş olan çeke dayanılarak girişilen ilamsız icra takibine yönelik itirazın iptali istemine ilişkindir.
Davacı, dava konusu çeke ciro yoluyla hamil olmuştur. Davalı ise çekin keşidecisidir. Çek, süresinde bankaya ibraz edilmediğinden 6762 sayılı TTK.nun 720.maddesi uyarınca hamil, ciranta ve keşideciye karşı kambiyo hukukuna dayalı müracaat hakkını yitirmiştir. Başka bir anlatımla, süresinde ibraz edilmeyen çek nedeniyle kambiyo hukukundan kaynaklanan haklar yitirilmiştir.
Bu durumda, çeke dayalı müracaat hakkı düşmüş olan hamilin alacağına kavuşabilmesi için önünde iki seçenek bulunmaktadır. Hamil, ya aralarındaki temel ilişkiye dayanarak çeki kendisine ciro eden lehdara başvurup süresinde ibraz edilmeyen çeke yazılı delil başlangıcı olarak dayanıp, alacağını her türlü delil ile kanıtlayabilir, ya da 6762 sayılı TTK.nun 730/14.maddesi yollaması ile çeklerde de uygulanması gereken aynı Kanun’un 644.maddesinde düzenlenmiş olan sebepsiz iktisap hukuksal nedenine dayanarak keşideciye başvurabilir. Bu ikinci halde ispat külfeti keşidecide olup, keşideci sebepsiz zenginleşmediğini kanıtlamakla yükümlüdür.
Somut olayda, taraflar arasında temel ilişki bulunmamaktadır. Nitekim, davacı vekili de yargılama aşamasındaki beyanlarında davalı keşideci ile aralarında temel ilişki bulunmadığını, müvekkilinin çeki, temel ilişkide bulunduğu lehdar şirketten ciro yoluyla devraldığını, davalı keşidecinin ödeme savunmasını ispat etmesi gerektiğini, aksi takdirde sebepsiz zenginleşeceğini belirtmek suretiyle 6762 sayılı TTK.nun 644.maddesinde hükme bağlanan sebepsiz zenginleşme hukuksal nedenine dayandığını açıklamıştır.
Hal böyle olunca, ispat külfeti davalı keşidecide olup, keşideci sebepsiz zenginleşmediğini usulen kanıtlamak zorundadır. Davalı, çekin dava dışı lehtar şirkete avans olarak verildiğini ancak mal teslim edilmediğinden çekin bedelsiz kaldığını, sebepsiz zenginleşmediğini savunmuştur.
Bu durumda mahkemece, sebepsiz zenginleşmediğini ispatla yükümlü olan davalıya savunmasına yönelik delillerini sunma olanağı tanınarak toplanan tüm deliller hep birlikte değerlendirilerek yukarıda açıklanan ilkeler çerçevesinde varılacak uygun sonuç dairesinde bir karar verilmesi gerekirken somut olaya uygun düşmeyen gerekçelerle yazılı şekilde karar tesisinde isabet görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün davalı yararına BOZULMASINA, peşin harcın istek halinde iadesine, 07.05.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.