YARGITAY KARARI
DAİRE : 19. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2014/3536
KARAR NO : 2014/7545
KARAR TARİHİ : 16.04.2014
MAHKEMESİ : Van 4. Asliye Hukuk Mahkemesi
TARİHİ : 08/10/2013
NUMARASI : 2012/560-2013/538
Taraflar arasındaki itirazın iptali davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
– K A R A R –
Davacı vekili, müvekkili banka tarafından davalıya verilen çek karnesine istinaden karşılıksız çıkan 14 adet çek için çek hamillerine ödenen bedelin tahsili için yapılan ilamsız icra takibine vaki itirazın iptali ile takibin devamına, %40 icra inkar tazminatına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı, davacı banka ile imzalamış olduğu sözleşmede davacı bankanın sorumluluğunu ödeyeceğine ilişkin bir hüküm bulunmadığını, çeklerin ödeme tarihlerinden itibaren 10 yıllık zamanaşımı süresinin dolmuş olduğunu, bankanın çek bedellerini keyfi olarak ödediğini, ileri sürerek davanın reddi ile %20 kötü niyet tazminatına karar verilmesini istemiştir.
Mahkemece yapılan yargılamaya ve toplanan delillere göre; çekle ödeme yapmayı kabul eden ve müşterileri ile çek anlaşmaları yapan davacı bankanın, basiretli bir tacir gibi davranarak gerekli dikkat ve özeni göstermesi ve duraksama halinde çeki uzman kişilere inceletmesi, gerektiğinde konuyu keşideciye iletip alacağı cevaba göre hareket etmesi gerekirken zamanaşımına uğramış çeklerden dolayı ödeme yaptığı anlaşıldığından davanın reddine, asıl alacağın %20 si oranında belirlenen tazminatın davacıdan tahsili ile davalıya verilmesine karar verilmiş, hüküm davacı banka vekilince temyiz edilmiştir.
Taraflar arasındaki uyuşmazlık 20.12.2009 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanmakla yürürlüğe giren 5941 sy. Çek Kanunu’nun 3. maddenin 3. fıkrası gereğince (mülga 3167 sayılı “Çekle Ödemelerin Düzenlenmesi ve Çek Hamillerinin Korunması Hakkında Kanun’un 10. maddesi) nedeni ile davacı muhatap bankanın icra takibine konu 14 adet çekte çek hamillerine ödemiş olduğu yasal sorumluluk tutarlarının davalı-keşideciden tahsili için yapılan ilamsız icra takibine vaki itirazın İİK’nın 67. maddesi gereğince iptali istemine ilişkindir.
Dava konusu takip dosyasında; takibe esas davalının keşidecisi olduğu 2007 yılında ibraz edilip karşılıksız çıkan ancak ibrazdan sonra dava dışı hamillere ciro edilen 14 adet çekte 2010 yılında davacı bankaca yasal sorumluluk tutarı olarak ödenen 9.743,41 TL.nin tahsili istenmiştir.
Muhatap bankanın sorumluluğunun hangi süre ile sınırlı olduğu başka bir anlatımla hamilin muhatap bankadan ödeme yapmasını hangi süre içinde istemesi gerektiği hususunda yasada açık bir düzenleme bulunmamaktadır. 5981 sayılı Çek Kanunu’nun 3. maddesinin 3. fıkrasına (mülga 3167 Sayılı Kanunun 10/1. maddesine) göre çek hesabı sahibi ile muhatap banka arasındaki ilişki çek defterinin teslimi sırasında yapılmış olan dönülemeyecek bir gayri nakdi kredi sözleşmesi niteliğindedir. Bankanın ödeme yükümlülüğü de bu sözleşmeden kaynaklanmaktadır.
Kaldı ki 5941 sayılı Çek Kanunu’nun geçici 1. maddesinin 3. fıkrasında ; “Bankaların müşterilerine verdikleri eski çek defterleriyle ilgili olarak, 3167 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanmasına devam olunur”.
Aynı yasanın geçici 3. maddesinin 4. fıkrasında ise; (4) Bankaların müşterilerine verdikleri eski çek defterleriyle ilgili olarak, muhatap bankanın 3 üncü maddenin üçüncü fıkrasına göre ödemekle yükümlü olduğu tutara ilişkin sorumluluğu 30/6/2018 tarihinde sona erer.” denilmiştir.
Somut olayda ise yukarıda açıklanan yasa hükümleri gözetilmeden dava ve takip konusu 14 adet çek yasal süresinde bankaya ibraz edilmiş olup davacı bankaca sorumluluk tutarı ödenmiş olduğu halde mahkemece yanılgılı gerekçe ile çeklerin zamanaşımına uğradığından bahisle davanın reddine karar verilmesi doğru görülmemiş, bu husus bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün temyiz eden davacı yararına BOZULMASINA, bozma nedenine göre öteki temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, peşin harcın istek halinde iadesine, 16.04.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.