YARGITAY KARARI
DAİRE : 19. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2013/19322
KARAR NO : 2014/3623
KARAR TARİHİ : 24.02.2014
MAHKEMESİ : Hatay 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
TARİHİ : 03/09/2013
NUMARASI : 2012/610-2013/359
Taraflar arasındaki itirazın iptali davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
– K A R A R –
Davacı vekili; müvekkilinin çeke dayalı alacağının tahsili amacıyla Hatay 2. İcra Müdürlüğü’nün 2012/6872 esas ve 2012/8178 esas sayılı dosyalarında yapılan icra takiplerinin davalıların haksız itirazları ile durduğunu, davalıların kambiyo senedine karşı iddialarını yazılı delille ispat etmeleri gerektiğini belirterek, davalıların itirazlarının iptali ile takiplerin devamına ve %40’tan az olmamak üzere icra inkar tazminatına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı …. Müh. Enerji Yazılım İnş. San. Ve Tic. Ltd.Şti. vekili; davacı ile aralarında ticari ilişki bulunmadığını ve yasal süresi içerisinde çeki ibraz etmeyen davacının müracaat hakkını kaybettiğini belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı …Elektrik Müh. Proje İnş. Tahh. İml. San. Ve Tic.Ltd.Şti.vekili; davacının yasal süre içerisinde çeki ibraz etmeyerek müracaat hakkını kaybettiğini, dava konusu çekin diğer davalı şirkete verilen sipariş nedeniyle verildiğini,… Müh. Ltd.Şti.’nin sipariş konusu malı teslim etmemesi nedeniyle çekin bedelsiz kaldığını belirterek, davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece yapılan yargılamada toplanan delillere göre; davacının, dava konusu çeke dayalı olarak davalılar aleyhine genel haciz yolu ile iki ayrı takip yaptığı, davalıların icra takiplerine itirazları ile takiplerin durduğu, çekin yasal süre içerisinde bankaya ibraz edilmediği, TTK’nun 708. maddesinde belirlenen sürede muhatap bankaya ibraz edilmeyen çekte müracaat hakkının kullanılamayacağı, bu çekin artık yazılı delil başlangıcı niteliğinde bir belge olduğu, çek hamilinin alacağına kavuşması için akdi ilişkiye dayalı olarak alacak davası, ya da TTK’nun 730/14. bendi yollamasıyla aynı yasanın 644. maddesinde düzenlenmiş sebepsiz zenginleşme davası açması gerektiği, iş bu davada temel ilişkiye dayanılmadığı gibi, davanın TTK’nun 644. maddesinde düzenlenmiş bulunan sebepsiz iktisap niteliğinde de olmadığı, doğrudan çekin kambiyo senedi niteliğine dayanıldığı gerekçesiyle açılan davaların ayrı ayrı reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekilince temyiz edilmiştir.
Dava zamanaşımına uğramış çeke dayalı alacağın tahsiline yönelik icra takiplerine itirazın iptali istemine ilişkindir.
Davacı ilamsız icra (genel haciz) yolu takibe geçmiştir. Kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile takip yapılmamıştır. Mahkemece çekin kambiyo senedi niteliğine dayanıldığı gerekçesi yerinde değildir.
HMK.nun 33.maddesinde “Hakim Türk Hukukunu re’sen uygular” hükmüne yer verilmiştir. Bu madde uyarınca olayları açıklamak taraflara hukuki niteleme ise hakime aittir. Hakim davacının dava dilekçesinde bildirdiği hukuki sebeple bağlı olmayıp hukuki sebebi kendiliğinden araştırıp bulmakla yükümlüdür.
Mahkemenin de gerekçeli kararında belirtildiği üzere; dava konusu çek süresinde ibraz edilmediğinden davacı hamil kendisinden önceki ciranta olan lehtara karşı aralarındaki temel ilişkiye, çek keşidecisine karşı da TTK’nun 644. (6762 sayılı TTK 732.) maddesi uyarınca sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre alacak talebinde bulunabilir. Ayrıca davalı K…. Elektrik Müh.Tic.Ltd.Şti.vekili süresi içerisinde vermiş olduğu cevap dilekçesinde dava zamanaşımı def’inde bulunmuş olup, mahkemece bu konuda olumlu veya olumsuz bir karar verilmemiştir. Mahkemece tüm bu hususlar gözetilmeden eksik inceleme ve yanılgılı gerekçe ile yazılı şekilde hüküm kurulması yerinde görülmemiş, kararın bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün BOZULMASINA, peşin harcın istek halinde iadesine, 24.02.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.