YARGITAY KARARI
DAİRE : 19. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2013/11708
KARAR NO : 2014/8885
KARAR TARİHİ : 08.05.2014
MAHKEMESİ : İstanbul 17. Asliye Ticaret Mahkemesi
TARİHİ : 26/02/2013
NUMARASI : 2011/389-2013/38
Taraflar arasındaki alacak davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün davacı vekilince duruşmalı olarak temyiz edilmesi üzerine ilgililere çağrı kağıdı gönderilmişti. Belli günde davacı vek. Av. R. T. gelmiş, diğer taraftan kimse gelmemiş olduğundan, onların yokluğunda duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatın sözlü açıklaması dinlenildikten ve temyiz dilekçesinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
-KARAR-
Davacı vekili, davalılardan A.. K..ne ait ve müvekkili lehine intifa hakkı tesis edilmiş olan taşınmazda kurulu istasyonda diğer davalı şirketin müvekkilinin bayi olarak faaliyette bulunduğunu, müvekkilinin peşinen ve intifa süresini öngörerek taşınmaza yatırımlar yaptığını, ancak rekabet kurulunun kararı ile dikey ilişkinin 18.09.2010 tarihinde son bulduğunu belirterek, davacının taşınmaz üzerine kurulu akaryakıt istasyonuna yapmış olduğu sabit yatırım bedelinin geçersiz ve davacı yanca kullanılamayacak intifa süresine karşılık gelen değeri olan 23.232,91 TL’nin 18.09.2010’dan işleyecek avans faizi ile tahsilini talep ve dava etmiştir.
Davalılar vekilleri, davanın reddini istemişlerdir.
Mahkemece, yapılan yargılama sonunda, davacının yaptığı sabit yatırımın akaryakıt istasyonunun işletilmesi ve bayiliğin kurulabilmesinin maddi koşulu olup, dağıtıcı şirketin herhangi bir bayi ile sözleşme yaparken, sözleşme süresine bakılmaksızın bu sabit yatırımları yapmak zorunda olduğu, zira bunlar olmaksızın sözleşmeye konu faaliyetin yürütülemeyeceği bu nedenle de sabit yatırım bedelinin geri istenemeyeceği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, davacı lehine intifa hakkı tesis edilmiş olan taşınmaza yapılan sabit yatırım bedellerinin tahsili istemine ilişkindir.
Davalı A.. K.., davacı yararına intifa hakkı tesis eden taşınmaz maliki, davalı Ç. Gıda Mad. Pet. Tem. Oto. Tic. ve San. Ltd. Şti. ise, bayidir.
Davacı yan, anılan istasyona yapmış olduğu kalıcı yatırım bedellerini lehine tesis edilmiş olan intifayı terkin etmiş olduğu da gözetilerek talep edebilir. Ne var ki, talep edilebilecek sabit yatırımlar, ticari işletmenin çalışabilecek sabit yatırımlar, ticari işletmenin çalışabilmesi için yapılması zorunlu yatırımlardan olması gerekir.
Bu durumda mahkemece, davacının iddia ettiği sabit yatırımların davalıya ait taşınmazın değerinde bir arttırım ve fayda sağlaması, bu sabit yatırımları kullanarak davalı yanın ticari faaliyetinin devam ettiğinin sabit olmasına bağlıdır. Keza, bayilik sözleşmesi sona erdikten sonra burada yapılan bu sabit yatırımlar kullanılmak suretiyle ticari faaliyetin devam etmesi gerekir. Menkul malların sabit yatırım olarak kabul edilmesi mümkün değildir (Örneğin; hizmetin görülebilmesi için gerekli olan ve sözleşmenin sona ermesi ile davacı tarafından alınabilecek ariyet şeklindeki pompa, bayrak, pano, vb.). Ne var ki, toprak altına gömülüp, sözleşme ilişkisi sona erdikten sonra halen kullanıldığı saptanan (Örneğin; akaryakıt tankı, istasyon inşaatı yapımı vb.) sabit yatırım bedelleri davacı yanca talep edilebilir.
Hal böyle olunca mahkemece yapılması gereken iş, yukarıda yapılan açıklamalar gözetilerek mahallinde yapılacak keşif ile sözleşme ilişkisinin sona ermesi ve intifanın terkininden sonra davalı taşınmaz malikinin istifade imkanı bulunup bulunmadığı tespit edilip, keza kalıcı yatırımlar da tek tek belirlendikten sonra varılacak uygun sonuca göre bir karar vermekten ibarettir.
Öte yandan, davalı bayi Ç. Gıda Ltd. Şti. yönünden ise, anılan şirketin davacının bayisi olduğu, bir müddet ticari ilişkide bulundukları, ancak davalı bayinin bu ticarethaneyi 29.12.2009 tarihinde dava dışı B. Pet. Tic. ve San. Ltd. Şti.’ye devrettiği, bu devri davacıya bildirdiği, davacı yan her ne kadar bu devirin olmadığını iddia etmiş ise de, kendisinin ibraz ettiği, 28.09.2010 tarihli “Sabit Kıymet Satış Formu” ile dava dışı B. Pet. Ltd. Şti. ile ilişki içinde olduğu ve durumdan haberdar olduğu, keza dava dışı B. Pet Ltd. Şti.’nin davacıya 23.08.2010 tarihinde keşide ettiği ihtarname içeriğinden taraflar arasında bir başka deyişle davacı ile dava dışı B. Pet. Ltd. Şti. arasında bayilik sözleşmesinin kurulduğu açıktır. Mahkemece bu yön gözetilerek, davalı Ç. Gıda Ltd. Şti.’ye iş bu davanın yöneltilip yöneltilemeyeceği hususu üzerinde yeterince durulup, karar yerinde tartışılarak, gerekçeleri de gözetilerek bir karar verilmesi gerekirken, bu yönün gözardı edilmesi de doğru görülmemiştir.
SONUÇ:Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün BOZULMASINA, vekili Yargıtay duruşmasında hazır bulunan davacı yararına takdir edilen 1.100,00 TL duruşma vekalet ücretinin davalılardan alınarak davacıya verilmesine, peşin harcın istek halinde iadesine, 08.05.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.