YARGITAY KARARI
DAİRE : 19. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2010/7763
KARAR NO : 2011/1197
KARAR TARİHİ : 03.02.2011
Mahkemesi :Ticaret Mahkemesi
Tarih : 19.11.2009
Nosu : 172/514
Taraflar arasındaki karşılıklı sözleşmenin konusuz kaldığının tespiti-teminatın iadesi-alacak davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı esas davanın reddine karşı davanın kabulüne yönelik olarak Verilen hükmün davacı-karşı davalı ortak girişim vekilince duruşmalı olarak temyiz edilmesi üzerine ilgililere çağrı kağıdı gönderilmişti. Belli günde davacı-karşı davalı vek.Av…. ile davalı karşı davacı vek.Av…. ve davalı … gelmiş olmalarıyla duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlenildikten ve temyiz dilekçesinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
-K A R A R-
Aryapı İnşaat San.Tic.AŞ.ile Salurbey Enerji İnşaat Tic.Ltd.Şti.’nin oluşturduğu Ortak Girişim ile … arasında 102.390 ton %46 üre, 50.193 ton %21 Amonyum Sülfat ve 113.552 ton %33 Amonyum Nitrat temini sözleşmeleri imzalandığı konusunda uyuşmazlık bulunmamaktadır.
Ortak Girişim vekilleri asıl davada; Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliğinin üre ve amonyum sülfat teminine ilişkin sözleşmede öngörülen akreditif açma edimini sözleşmeye göre yerine getirmediğinin tespitini, bu nedenle sözleşmenin feshedildiğinin tespitini, sözleşmenin müvekkillerince haklı olarak feshedilmesi nedeni ile Osmanlı Bankası tarafından tanzim edilen 1.228.000 Dolarlık ve 338.000 Dolarlık kesin teminat mektuplarının konusuz kaldığının tespiti ile iptal ve iadelerini talep etmiştir.
Davalı Osmanlı Bankası vekili, davanın müvekkili yönünden husumetten reddini istemiştir.
Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği vekili, cevap ve karşı dava dilekçesinde, davacı ortak girişiminin öncelikli borç ve yükümlülüklerini yerine getirmediğini, sözleşmeyi sürekli olarak ihlal ettiğini, akreditif şartlarından muhabir banka ve lehtarı bildirme yükümünü yerine getirmediğini, akreditif şartlarını sözleşmeye aykırı olarak değiştirme girişim ve teklifinde bulunduğunu, kötüniyetli ve kusurlu olarak borçlarını ihlal eden davacının sözleşmeyi feshinin haklı olamayacağını,bu nedenle haksız olarak açılan davanın reddini istemiştir
Karşı dava olarak da ortak girişimin kusurlu davranışları sonucu sözleşmenin ifası mümkün olmadığından, sözleşmenin ihlali sonucu müvekkilinin 1.566,000 Dolar gelir kaybına uğradığını, ayrıca Ocak-Şubat ve Mart termini için gerçekleşen gecikme cezası toplamının 420.712,52 Dolar olduğunu, akreditifler için de 5.831,77 TL masraf yapıldığını belirterek faizi ile birlikte davalıdan tahsilini talep ve dava etmiştir.
Karşı davacı T.K.K.M.B vekili 12.02.2009 tarihli dilekçesi ile uğranılan 1.566.000 Dolarlık zarar ile ilgili talebini atiye terk etmiştir.
Ortak Girişim vekili birleşen dava dilekçesinde, %33 amonyum nitrat ihalesine katıldıklarını, ihalenin müvekkillerinin üzerinde kaldığı davalının 30 günlük süre opsiyon süresi içinde teyidini bildirmediği, buna rağmen 113.552 Dolar geçici teminat mektubunu haksız olarak paraya çevirerek irat kaydettiğini belirterek teminat mektubunun haksız olarak irat kaydedildiğinin tespitini ve irat kaydedilen 113.552 Doların irat kaydedildiği tarihten itibaren Dolar cinsinden bir yıl vadeli mevduata uygulanan faizi ile birlikte istirdatını talep ve dava etmiştir.
Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği vekili cevap dilekçesinde 30 günlük opsiyon süresi dolmadan şartname hükümlerine uygun olarak siparişlerin verildiğini, geçici teminat mektubunun irat kaydedilmesinin şartnameye uygun olduğunu belirterek davanın reddini istemiştir.
Mahkemece iddia, savunma, toplanan deliller ve alınan bilirkişi kurulu raporlarına göre asıl davada davacı ortak girişimin blokaj mektubu veren firmadan gübrenin teminini sağlayamaması nedeni ile diğer firmalara yönelmesi, bankanın blokaj mektupları, menşei şartnamesi, proforma faturaları ve lehtar ile anlaşmalı olan muhabir bankayı davalıya usulüne uygun bildirmemesi nedeni ile sözleşmenin ifa edilememesinin akreditifin usulüne uygun olarak açılmamasından kaynaklanmadığı davacı ortak girişimin üstlendiği edimleri yerine getirememesinden kaynaklandığından ve asıl davada davalı gösterilen bankanın akreditif işlemlerinde sıfatı bulunmadığından Türkiye Tarım Kooperatifi Merkez Birliği aleyhine açılan davanın esastan Osmanlı Bankası aleyhine açılan davanın husumetten reddine, karşı davada Ocak, Şubat ve Mart aylarına ilişkin termin programındaki gecikme nedeni ile tahakkuk ettirilen cezanın bilirkişi kurulu tarafından hesaplanan cezanın altında kaldığından taleple bağlı kalınarak 420.172,52 Doların dava tarihinden itibaren işleyecek faizi ile ortak girişimi oluşturan davalı şirketlerden tahsiline, 583,77 TL akreditif açılması ile ilgili belgelenen masrafın davalılardan tahsiline, 1.566,000 Dolar tazminat talebi atiye terk edildiğinden bu konu hakkında karar verilmesine yer olmadığına, birleşen davada Tarım Kredi Koop. Merkez Birliğinin şartnameye uygun şekilde ceza tahakkuk ettirmesinde hukuka aykırı bir yön bulunmadığından birleşen davanın reddine karar verilmiş, hüküm asıl ve birleşen davanın davacısı karşı davanın davalısı ortak girişim vekilleri tarafından temyiz edilmiştir.
Dosyadaki yazılara kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere ve özellikle akreditiflerin sonuçsuz kalmasına muhabir banka ile anlaşma yapmayan, proforma faturalarının aslını temin edemeyen OGG’nun sebep olmasına, OGG’nin %33 amonyum nitrat gübre için sözleşmeden doğan yükümlülüklerini Tarım Kredi Koop. tarafından verilen ek süreye rağmen zamanında yerine getirmediğinden geçici teminat mektubunun irat kaydedilmesinde usulsüzlük bulunmamasına göre temyiz eden vekilinin yerinde görülmeyen bütün temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun bulunan hükmün onanması gerekmiştir.
SONUÇ:Yukarıda açıklanan nedenlerle asıl ve birleşen davanın davacısı karşı davanın davalısı O.G.G vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile hükmün ONANMASINA, vekili Yargıtay duruşmasında hazır bulunan davalı-karşı davacı Tarım Kredi Koop.ile Garanti Bankası yararına takdir edilen 825.00.-TL. duruşma vekalet ücretinin davacı-karşı davalı ortak girişimden alınarak davalı-karşı davacı Tarım Kredi Koop.ile Garanti Bankası’na ödenmesine, aşağıda yazılı onama harcının temyiz edenden alınmasına, 03.02.2011 gününde oybirliğiyle karar verildi.