YARGITAY KARARI
DAİRE : 19. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2010/1362
KARAR NO : 2010/9919
KARAR TARİHİ : 16.09.2010
Mahkemesi :Ticaret Mahkemesi
Tarih : 15.9.2009
Nosu : 319-561
Taraflar arasındaki alacak davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde taraf vekillerince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
-KARAR-
Dava, davalı yanın bayilik sözleşmesinin bazı maddelerinin ihlali nedeniyle 20.000 USD’nin TCMB ekekftif satış kuru karşılığı Türk lirası tutarındaki cezai şart alacağının tahsili istemine ilişkindir.
Mahkemece davacının ortadan kalkmış bir sözleşmeye dayanarak ceza-i şart isteyemeyeceği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacı şirket vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dairemizin 2007/11457 Esas, 2008/5397 Karar sayılı ilamıyla B.K.nun 158.maddesinin 1.fıkrasına göre akdin hiç ya da gereği gibi icra edilememesi halinde ödenmek üzere ceza-i şart kararlaştırılmışsa aksine sözleşme bulunmadıkça alacaklı ya edimin ifasını ya da cezanın tediyesini isteyebilir. Somut olayda taraflar arasında akdedilen sözleşmenin 22.maddesinde yasada öngörüldüğü şekilde hem ceza-i şartın ve hem de diğer zarar ziyan ve tazminat haklarının birlikte kullanılacağına dair hüküm konulduğu, sözleşmeye aykırı karar verildiği gerekçesiyle hüküm bozulmuştur.
Mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonucunda taraflar arasındaki sözleşmenin 22.maddesinde davacının ceza-i şart isteyebileceğinin kararlaştırıldığı, ancak bilirkişi tarafından hesaplanan toplam 30.019.68.-TL. Ceza-i şarttan davalıyı sorumlu tutmanın davalının ekonomik mahvına neden olacağı, B.K.nun 161/son maddesi gereğince ceza-i şarttan indirim yapıldığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne, ceza-i şartın 1/10’una indirilerek davacı yararına tayin edilen 2.000.-USD tazminatın, sözleşmenin 22.maddesi uyarınca USD’nin dava tarihindeki satış kuru TL. karşılığı olan 3.012.00.-TL.nin 16.5.2003 tarihinden itibaren yürütülecek değişken reeskont faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmiş, hüküm taraf vekillerince temyiz edilmiştir.
Mahkemece sözleşmede belirlenen ceza-i şart miktarının davalının mahvına sebep olacağı gerekçesiyle indirilmesine karar verilmiştir. Tarafların sıfatına göre ceza-i şarttan indirim yapılmazsa da ceza-i şart bir tarafın ekonomik olarak mahvına sebep olacaksa kısmen veya tamamen ortadan kaldırılabilir. Davalının ticari işletmesinin boyutuna ilişkin olarak dosyada herhangi bir bilgi veya bu konuda alınmış bir bilirkişi raporu bulunmamaktadır. Davalının defter ve kayıtları da incelenerek ticari işletmesinin boyutunun belirlenmesi yönünden bilirkişiden rapor alınmadan eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ : Tarafların temyiz itirazlarının kabulü ile yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün BOZULMASINA, peşin harcın istek halinde iadesine, 16.9.2010 gününde oybirliğiyle karar verildi.
Aslı gibidir.