YARGITAY KARARI
DAİRE : 19. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2009/10099
KARAR NO : 2010/6267
KARAR TARİHİ : 24.05.2010
Mahkemesi :Ticaret Mahkemesi
Taraflar arasındaki sözleşmelerin hükümsüzlüğünün tespiti ve istirdat davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
– K A R A R –
Davacı vekili, müvekkilinin Gebze Belediyesi’nden kiraladığı taşınmazlar üzerinde garaj ve eklentilerini inşa ettiğini, taşımazların bir bölümünden de akaryakıt istasyonu inşa etmek ve davalının ürünlerini satmak üzere 19.04.2004 tarihinde davalı ile bayilik sözleşmesi imzaladıklarını, müvekkilince davalıya sözleşme nedeniyle 400.000 YTL ve 800.000 YTL bedelli teminat mektupları verildiğini, müvekkilinin işletme ruhsatı ve istasyonlu bayi lisansını alamadığını, bu nedenle sözleşmenin geçersiz hale geldiğini, bu itibarla söz konusu Teminat mektuplarının iadesi gerektiğini, davalının 10.03.2005 tarihinde EPDK’dan “istasyonsuz bayilik lisansı” alması üzerine taraflar arasında 08.05.2006 tarihli (12) aylık süreli istasyonsuz bayilik sözleşmesi imzalandığını ve bu sözleşme uyarınca müvekkilinin davalıya 250.000 YTL bedelli teminat mektubu verildiğini, ancak davalının sözleşmenin süresinin bitimine kısa bir süre kala söz konusu mektubu tazmin ettiğini, oysa müvekkilinin borçlarının tamamını ödediğini belirterek 250.000 YTL’lik mektup bedelinin tazmin tarihinden itibaren işlemiş 2.000 YTL faizi ile birlikte reeskont faiziyle davalıdan tahsiline, 400.000 YTL ve 800.000 YTL bedelli teminat mektuplarının hükümsüzlüğünün tespiti ile müvekkiline iadesine, alacaklarının tahsili ve teminat mektuplarının iadesine kadar akaryakıt bayiliği malzemeleri üzerinde hapis haklarının saklı tutulmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, taraflar arasındaki 19.04.2004 tarihli sözleşmenin yürürlüğe girdiğini, akaryakıt bayiliği için lisans alma zorunluluğunun 20.12.2003 tarihli 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu ile kurulan EPDK tarafından yürürlüğe konan şartlar dahilinde, 20.12.2004 tarihinde lisans için başvuru yapmış olmak şartıyla 14.04.2005 tarihinden itibaren getirildiğini, diğer bir deyişle davacı açısından her halükarda 14.04.2005 tarihine kadar lisans almaksızın da akaryakıt satışı yapmanın mümkün olduğunu, nitekim davacının 26.04.2004’ten itibaren düzenli olarak müvekkilinden akaryakıt ve madeni yağ satın aldığını, lisans alma zorunluluğunun sadece akaryakıt için geçerli olduğunu, madeni yağ yönünden sözleşmenin devam edeceğini, davacının 16.04.2004 tarihli taahhütname ile taahhüt ettiği tutarda akaryakıt ve madeni yağ almaması nedeniyle 1. ve 2.yıl için toplam 192.631,47 USD’lik cezai şart uygulandığını, öte yandan 250.000 YTL’lik teminat mektubunun her türlü iş ilişkisine dayanan herhangi bir borca karşılık teminat olarak düzenlendiğini bildirerek davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, toplanan delillere ve bilirkişi raporuna göre, taraflar arasındaki 16.04.2004 tarihli protokol ve 19.04.2004 tarihli bayilik sözleşmesinin kurulduğu tarihte geçerli olduğu, ancak 24.12.2004 tarihinde yürürlüğe giren 5272 sayılı Belediye Yasası’nın 80.maddesinde bir yere Gayri Sıhhi Müessese ruhsatı verilebilmesi için bu yerin “nazım imar planında akaryakıt istasyonu olarak gösterilmesinin şart olduğu”düzenlemesinin getirildiği, dava konusu yerin ise nazım imar planında “kamyon tır parkı”olarak görüldüğü, nazım imar planı değişmediği sürece davacının bu yer için Gayri Sıhhi Müessese ruhsatı alma imkanının kalmadığı, BK’nun 117.maddesi uyarınca davacının borcunun sakıt olduğu, anılan yasal değişikliğin yürürlüğe girdiği 24.12.2004 tarihinden sonra bu davacının edimini yerine getirmesinin imkansız hale geldiği, sözleşmenin kurulduğu tarih ile ifa imkansızlığının oluştuğu tarih arasında (8) aylık sürenin geçtiği, henüz (1) yıllık sürenin dolmadığı, cezai şart alacağının ise yıllara göre belirlendiği bu itibarla cezai şart alacağının doğmadığı, davalının 250.000 TL’lik teminat mektubunu geçersiz olduğu kabul edilen sözleşmelere dayalı olarak tazmin ettiği gerekçeleriyle davanın kısmen kabulüne, 251.191.78 TL alacağın asıl alacağa dava tarihinden itibaren değişen oranlarda yasal faiz uygulanmak suretiyle davalıdan tahsiline, 16.04.2004 ve 19.04.2004 tarihli bayilik sözleşmesi ve taahhütnamenin hükümsüzlüğünün tespitine, 19.04.2004 tarihli sözleşme kapsamında verilen 400.000 TL ve 800.000 TL bedelli teminat mektuplarının hükümsüzlüğünün tespitine ve davacıya iadesine, davacıya hapis hakkı tanınmasına karar verilmiş, hüküm davalı vekilince temyiz edilmiştir.
Dosyadaki yazılara kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, davalı vekilinin yerinde görülmeyen bütün temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun bulunan hükmün ONANMASINA, aşağıda yazılı onama harcının temyiz edenden alınmasına, 24.05.2010 gününde oybirliğiyle karar verildi.