YARGITAY KARARI
DAİRE : 19. Ceza Dairesi
ESAS NO : 2019/23957
KARAR NO : 2021/2558
KARAR TARİHİ : 08.03.2021
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’na aykırılık eyleminden kabahatli … hakkında Alanya Bölge Trafik Denetleme İstasyon Amirliğinin 04/02/2018 tarihli ve MA 26254565 sayılı idarî para cezası karar tutanağı ile uygulanan 488,00 Türk lirası idarî para cezasına yönelik başvurunun reddine dair Alanya 2. Sulh Ceza Hâkimliğinin 17/04/2018 tarihli ve 2018/722 değişik iş sayılı kararı aleyhine Adalet Bakanlığının 08/03/2019 gün ve 2110 sayılı kanun yararına bozma istemini içeren yazısı ekinde bulunan dava dosyası Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 22/03/2019 gün ve KYB-2019-29885 sayılı ihbarnamesi ile Dairemize gönderilmekle okundu.
Anılan ihbarnamede;
Dosya kapsamına göre, benzer bir olaya ilişkin Yargıtay 19. Ceza Dairesinin 18/09/2017 tarihli ve 2016/15686 esas, 2017/6937 karar sayılı ilâmında, “…Araç kiralama şirketlerinin, 1774 sayılı Kimlik Bildirme Kanunu kapsamında, araç kiralama tarihlerinden belli bir süre önce, belli tarihlerde kullanmak üzere araç kiralayan kişilerin açık kimlik bilgilerini, yasada yer alan bilişim sistemine usûlüne uygun biçimde kayıt yapmaları halinde; kiralama tarihleri içinde meydana gelebilecek trafik kural ihlâllerini, o tarihte işletmecilerden araç kiralayan kişilerin yaptıkları kabul edilmelidir. Keza, Anayasa’nın “İdarenin bütünlüğü ve kamu tüzel kişiliği” başlıklı 123. maddesi; “.. idare, kuruluş ve görevleriyle bir bütündür ve kanunla düzenlenir.” hükmünü amirdir. Dolayısıyla, 1774 sayılı yasa gereği oluşturulan kiralık araç kimlik bildirme sistemini denetlemek ve takip etmekle yükümlü olan idarenin, trafik kural ihlâlinin yapıldığı anda aracı süren ve varsa kiralayan kişinin kimliğini tespit etmekle ve bu sistem üzerinde usûlüne uygun kaydedilen ve aracı kiralayan kişinin kimlik bilgisi esas alınarak idari para cezası tutanağı düzenlemekle de yükümlü olduğu değerlendirilmektedir. Dolayısıyla, itirazı değerlendiren mahkemece, aracı kiraya veren işletmecinin itiraz gerekçeleri ve elindeki kira sözleşmesi ile internet sistemi çıktısının bir örneği, cezayı düzenleyen idareye gönderilmek suretiyle, itiraz konusu kira sözleşmesi ve tutanağın, sistemde kayıtlı kiralık aracı kullanan kişinin kimlik bilgileri hakkında bir araştırma yapılarak düzenlenip düzenlenmediği sorulmaksızın itirazın reddine karar verilmesinde isabet bulunmadığı anlaşılmakla…” şeklinde belirtildiği üzere, hız kurallarına aykırılık nedeniyle araç tescil plakasına istinaden idarî yaptırım kararı düzenlendiği, ancak… plakalı aracın 23/01/2018 tarih saat 13:10 – 15/03/2018 tarih saat 13:45 arasındaki dönemde … isimli şahsa kiralandığı, muterizin anılan aracın Kiralık Araç Bildirim Sistemine (KABİS) kaydının girildiğini belirtmesi ve buna ilişkin evrakın fotokopisini dosyaya sunmuş olması karşısında, itiraz konusu kira sözleşmesi ve tutanağın, sistemde kayıtlı kiralık aracı kullanan kişinin kimlik bilgileri hakkında bir araştırma yapılarak düzenlenip düzenlenmediği sorulmaksızın ve aracı kiralık olarak kullanan kişi kimlik bilgileri nezdinde tanık olarak dinlenmeksizin, yazılı şekilde itirazın reddine karar verilmesinde isabet görülmediği gerekçesiyle 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 309.maddesi uyarınca anılan kararın kanun yararına bozulması isteminde bulunulmakla, gereği görüşülüp düşünüldü;
Dairemizin emsal kararlarında; Karayollarında, can ve mal güvenliği yönünden trafik düzenini sağlamak ve trafik güvenliğini ilgilendiren tüm konularda alınacak önlemleri belirlemek amacıyla hazırlanmış olan 2918 sayılı Kanun’un, 116. maddesinde belirtilen araç plakasına ceza tutanağı düzenleme uygulamasının; maddi dünyada varolduğu hususunda hiçbir tereddüt bulunmayan ve Kanunda belirtilmiş olan bir trafik kural ihlalinin gerçekleşmesi halinde, ihlali yapan ve Kanuna göre cezalandırılması gereken failin (kabahatlinin) kimliğinin tespitinin çok güç veya imkansız olması hallerinde, idari yaptırım tutanağının araç plakasına göre araç sahibi muhatap alınarak yazılması düzenlemesini içerdiği ve Anayasa’ya aykırı bulunmadığı değerlendirilmektedir.
2918 sayılı Kanun’un 1. maddesinde, Kanun’un amacı, karayollarında can ve mal güvenliği yönünden trafik düzeninin sağlanması ve trafik güvenliğini ilgilendiren tüm konularda alınacak önlemlerin belirlenmesi olarak ifade edilmiş, aynı Kanun’un 116. maddesinde ise trafik kural ve yasaklarına aykırı davranışları belirlenen ancak sürücüsü tespit edilemeyen araçlara, trafik zabıtasınca tescil plakasına göre ceza veya suç tutanağı düzenlenebileceği belirtilmiş, Yargıtayın farklı dairelerince bu kurala uygun olarak verilen kararlar yerleşik uygulamaya dönüşmüş ve Anayasa mahkemesi tarafından verilen kararlarda anılan maddenin Anayasaya aykırı olmadığı net bir şekilde belirtilmiştir.
Kanun Yararına Bozma olağanüstü kanun yoluna ancak ilk derece mahkemesince verilip istinaf veya temyiz incelemesinden geçmeksizin kesinleşen karar ya da hükümlere karşı gidilebilir. Kesinleşen kararlardaki her hukuka aykırılık değil, temyiz nedeni olabilecek hükme etkili ve başka suretle giderilmesi mümkün olmayan hukuka aykırılıklar, olağanüstü kanun yolunda bozma nedeni olarak ileri sürülebilecektir.
Yukarıda yazılı açıklamalar ışığında somut olayımızda; itiraz eden tarafından, kira sözleşmesine istinaden aracın kiraya verildiği için ihlal günü aracın başkasının hakimiyet ve zilyedliğinde olması nedeniyle cezanın kendilerine kesilemeyeceği ileri sürülmüş ise de,
Kira sözleşmesinin tek başına aracın zilyetliğinin başka birisine geçtiğini göstermeyeceği, sadece kira sözleşmesine dayanılarak aracı kullanan kişinin tespitinin mümkün olmaması, kural ihlalinin olmadığına dair herhangi bir iddianın ileri sürülmemiş olması, aracı kullandığı iddia edilen kişinin bulunması halinde dahi kendi aleyhine beyanda bulunmamasının kuvvetle muhtemel olması, ayrıca araç malikinin ödediği cezanın tahsili için ihlali yapan kişiye her zaman rücu edebileceğinin anlaşılması karşısında;
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının kanun yararına bozma istemine dayanan ihbarname içeriği bu nedenlerle yerinde görülmediğinden REDDİNE, 08/03/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.