YARGITAY KARARI
DAİRE : 18. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2015/17265
KARAR NO : 2015/15834
KARAR TARİHİ : 04.11.2015
MAHKEMESİ : Reyhanlı Asliye Hukuk Mahkemesi
TARİHİ : 25/02/2014
NUMARASI : 2012/718-2014/164
Dava dilekçesinde, Kamulaştırma Yasasının 4650 Sayılı Yasayla değişik hükümleri uyarınca, … … 114, 115 ve 117 parsel ve …. Köyü 47 parsel ile … …. Köyü 75 parsel sayılı taşınmazların kamulaştırma bedelinin tespiti ve idare adına tescili istenilmiştir. Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm taraf vekillerince temyiz edilmiştir.
Y A R G I T A Y K A R A R I
Temyiz istemlerinin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
1-Reyhanlı İlçesine bağlı … ve … Köyünde bulunan taşınmazların kamulaştırma bedelinin tespitine yönelik tarafların temyizi yönünden;
Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı kanıtlarla yasal gerektirici nedenlere ve özellikle kanıtların takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre sair temyiz itirazları yerinde değildir.
Ancak;
A-2942 Sayılı Yasanın 4650 Sayılı Yasa ile değişik 11. maddesinin 1. fıkrasının (f) bendi uyarınca bilirkişi kurulu, arazi niteliğindeki taşınmazın kamulaştırma tarihindeki mevki ve şartlarına göre ve olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelirini esas tutarak bedelin tespitinde etkili olacak bütün nitelik ve unsurları ve her unsurun ayrı ayrı değerini belirtmek suretiyle ve ilgililerin de beyanını dikkate alarak gerekçeli bir değerlendirme raporuna dayalı olarak değerini tespit etmelidir. Yargıtay’ın yerleşmiş uygulamalarında ise özel ve dikkate alınması gereken haklı bir neden bulunmadıkça tarım arazilerinin olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelir üzerinden bilimsel yöntemle yapılacak değerlendirmede münavebeye alınacak ürünler için aynı Yasanın 4650 Sayılı Yasa ile değişik 15. maddesinin son fıkrası hükmü uyarınca, kamulaştırma belgelerinin mahkemeye verildiği gün itibarıyla dekar başına elde edilecek ortalama verim, üretim gideri ve toptan satış fiyatına ilişkin olarak ciddi istatistiki bilgilere dayalı olduğu bilinen o yerdeki gıda, tarım ve hayvancılık ilçe müdürlüğü verilerinin esas alınması aranmaktadır.
Dava konusu taşınmazlarında içinde bulunduğu Hatay ili Reyhanlı ilçesi ile Kumlu ilçesinin bir kısım köylerinin Amik-Arfin (Reyhanlı Barajı ve Sulaması) projesi kapsamında kalması nedeniyle kamulaştırıldığı, Daireye intikal eden aynı kamulaştırma kapsamındaki birbirine yakın ancak farklı ilçe sınırları içinde bulunan taşınmazların niteliklerinin benzer bulunduğu, bilirkişi raporlarında aynı münavebe planı uygulandığı halde Kumlu ve Reyhanlı Gıda, Tarım ve Hayvancılık İlçe Müdürlüklerinin farklı verim, fiyat ve üretim gideri bildirmeleri nedeniyle farklı bedeller belirlendiği anlaşılmaktadır. Aynı kamulaştırma kapsamında kalan ve benzer nitelikteki tarım alanlarının kamulaştırma bedellerinin tespitinde fahiş oranlarda farklılık bulunması, bilimsel yöntemler ve hakkaniyet ile bağdaşmaz. Bu nedenle mahkemece Reyhanlı ve Kumlu ilçe veri cetvelleri getirtilerek münavebeye alınan ürünlerin değerlendirilmesinde farklılıklar da gözetilerek her iki ilçenin veri cetvellerinin ortalaması alınarak değer biçilmesi gerekirken, taşınmazın sadece bulunduğu ilçe verileri esas alınarak farklı değerlere hükmedilmesi suretiyle eksik araştırma ve incelemeye göre karar verilmiş olması,
Kabule göre de;
B-2942 sayılı Yasanın 4650 sayılı Yasa ile değişik 11.maddesinin 1.fıkrasının (f) bendi uyarınca bilirkişi kurulu, arazi niteliğindeki taşınmaz malın kamulaştırma tarihindeki mevki ve şartlarına göre ve olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelirini esas tutarak düzenleyeceği raporda, bedelin tespitinde etkili olacak bütün nitelik ve unsurları ve her unsurun ayrı ayrı değerini belirtmek suretiyle ve ilgililerin de beyanını dikkate alarak gerekçeli bir değerlendirme raporuna dayalı olarak taşınmaz malın değerini tespit etmelidir. Yargıtay’ın yerleşmiş uygulamalarında ise özel ve dikkate alınması gereken haklı bir neden bulunmadıkça tarım arazilerinin olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelir üzerinden bilimsel yöntemle yapılacak değerlendirmede münavebeye alınacak ürünler için dekar başına elde edilecek ortalama verim, üretim gideri ve toptan satış fiyatına ilişkin olarak ciddi istatistiki bilgilere dayalı olduğu bilinen o yerdeki gıda, tarım ve hayvancılık müdürlüğü verilerinin esas alınması aranmaktadır.
Bu itibarla; dosyaya getirtilen gıda, tarım ve hayvancılık ilçe müdürlüğünün ayrıntılı veri cetvelinde; 2012 yılı itibari ile buğdayın dekar başına ortalama verimi 550 kg, pamuğun 570 kg, II.ürün mısırın 1000 kg iken raporda sırasıyla 770 kg, 630 kg ve 1210 kg, buğdayın satış fiyatı 0,64 TL, pamuğun 1,21 TL ve II.ürün mısırın ise 0,56 TL iken raporda sırasıyla 0,63 TL, 1,55 TL ve 0,58 TL, buğdayın üretim gideri 246 TL/da, pamuğun 627 TL/da ve II.ürün mısırın ise 487TL/da olmasına rağmen raporda sırasıyla 227 TL/da, 549 TL/da ve 471 TL/da, buğday samanın geliri 40 TL olmasına rağmen 60 TL alınmak suretiyle, zeytinin dekar başına ortalama verimi 625 kg ve üretim gideri 333TL/da iken raporda sırayla 500 kg ve 369TL/da alınmak suretiyle kamulaştırma bedelinin tespit edilmesi,
C-Mahkemece yapılan 27.08.203 tarihli keşif zabtında, dava konusu ….. Köyü 47 parsel sayılı taşınmazın bir kısmının zeytinlik bir kısmının arazi olarak kullanıldığı tespit edildiğine göre, taşınmazın zeytinlik ve arazi olan kısımları ayrı ayrı belirlenerek zeytinlik olan kısmının zeytinin, arazi olan kısmının ise münavebeye alınan ürünlerin getireceği net gelir üzerinden değerlendirilmesi gerekirken, taşınmazın tamamının zeytinlik olarak değerlendirilmesi,
D-Aynı kamulaştırma nedeniyle, bu kamulaştırma kapsamında kalan ve dava konusu taşınmazlarla aynı bölgeden gelip Dairemizce incelenen (Reyhanlı Asliye Hukuk Mahkemesinin 2012/407 Esas 2014/296 Karar, Dairenin 2014/10567 Esas- 2014/15008 Karar sayılı dosyası) tespit ve tescil davalarında %20 oranında objektif artış verilmesi benimsenmiş ve bu yönü ile mahkeme kararları bozulmuş olup dava konusu taşınmazın konumu, bilirkişi raporlarında yazılı özellikleri gözönünde bulundurulduğunda taşınmazların değerinde %20 oranında objektif değer artışına neden olabileceği dikkate alınmadan, …… Köyü 114,115 ve 117 parsel sayılı taşınmazların değerlendirilmesinde %10 objektif değer artışı uygulayarak kamulaştırma bedeli hesaplayan bilirkişi kurulu raporuna göre hüküm kurulması,
Doğru görülmemiştir.
2-Kumlu İlçesi ….. Köyünde bulunan taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine yönelik tarafların temyizi yönünden;
Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı kanıtlarla yasal gerektirici nedenlere ve özellikle kanıtların takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre sair temyiz itirazları yerinde değildir.
Ancak;
A-2942 Sayılı Yasanın 4650 Sayılı Yasa ile değişik 11. maddesinin 1. fıkrasının (f) bendi uyarınca bilirkişi kurulu, arazi niteliğindeki taşınmazın kamulaştırma tarihindeki mevki ve şartlarına göre ve olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelirini esas tutarak bedelin tespitinde etkili olacak bütün nitelik ve unsurları ve her unsurun ayrı ayrı değerini belirtmek suretiyle ve ilgililerin de beyanını dikkate alarak gerekçeli bir değerlendirme raporuna dayalı olarak değerini tespit etmelidir. Yargıtay’ın yerleşmiş uygulamalarında ise özel ve dikkate alınması gereken haklı bir neden bulunmadıkça tarım arazilerinin olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelir üzerinden bilimsel yöntemle yapılacak değerlendirmede münavebeye alınacak ürünler için aynı Yasanın 4650 Sayılı Yasa ile değişik 15. maddesinin son fıkrası hükmü uyarınca, kamulaştırma belgelerinin mahkemeye verildiği gün itibarıyla dekar başına elde edilecek ortalama verim, üretim gideri ve toptan satış fiyatına ilişkin olarak ciddi istatistiki bilgilere dayalı olduğu bilinen o yerdeki gıda, tarım ve hayvancılık ilçe müdürlüğü verilerinin esas alınması aranmaktadır.
Bu itibarla; dosyaya getirtilen gıda, tarım ve hayvancılık ilçe müdürlüğünün ayrıntılı veri cetvelinde; 2012 yılı itibari ile II.ürün mısırın dekar başına üretim gideri 361,20TL/da iken 362,20TL/da alınmak, buğdayın yan ürünü samanın dekara ortalama geliri 200TL iken 160TL alınmak suretiyle kamulaştırma bedelinin tespit edilmesi,
B-Aynı kamulaştırma nedeniyle, bu kamulaştırma kapsamında kalan ve dava konusu taşınmazlarla aynı bölgeden gelip Dairemizce incelenen (Reyhanlı Asliye Hukuk Mahkemesinin 2012/407 Esas 2014/296 Karar, Dairenin 2014/10567 Esas- 2014/15008 Karar sayılı dosyası) tespit ve tescil davalarında %20 oranında objektif artış verilmesi benimsenmiş ve bu yönü ile mahkeme kararları bozulmuş olup dava konusu taşınmazın konumu, bilirkişi raporlarında yazılı özellikleri gözönünde bulundurulduğunda taşınmazların değerinde %20 oranında objektif değer artışına neden olabileceği dikkate alınmadan kamulaştırma bedeli hesaplayan bilirkişi kurulu raporuna göre hüküm kurulması,
Ayrıca;
A-Mahkemece hüküm altına alınan toplam kamulaştırma bedelinden fazla depo edilen bedelin davacı idareye mevduat faizi ile birlikte iadesine karar verilmesi gerekirken, varsa işlemiş faizi ile birlikte iadesine karar verilmesi,
B-Dava konusu tüm taşınmazların tapu kaydında bulunan 2. Derece Kara Askeri Yasak Bölge şerhi ile birlikte davacı idare adına tesciline karar verilmesi gerektiğinin düşünülmemesi,
Doğru görülmemiştir.
Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, temyiz peşin harçlarının istek halinde temyiz edenlere iadesine, 04.11.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.