YARGITAY KARARI
DAİRE : 18. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2013/18361
KARAR NO : 2014/4013
KARAR TARİHİ : 06.03.2014
MAHKEMESİ : Altınözü Asliye Hukuk Mahkemesi
TARİHİ : 21/11/2012
NUMARASI : 2012/208-2012/262
Dava dilekçesinde, kamulaştırmasız el atma nedenine dayalı olarak taşınmaz bedelinin faiz ve masraflarla birlikte davalı taraftan tahsili istenilmiştir. Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Y A R G I T A Y K A R A R I
Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
Dava dilekçesinde, kamulaştırmasız el atma nedenine dayalı olarak taşınmaz bedelinin tahsili talep edilmiş, mahkemece davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkemece bilirkişi incelemesi yaptırılmışsa da alınan rapor hüküm kurmaya elverişli değildir.
Şöyle ki;
1- Dava konusu taşınmaza hangi tarihte fiilen el atıldığının tespit edilmediği anlaşılmıştır. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 6487 sayılı Yasa ile değiştirilen geçici 6.maddesi uyarınca kamulaştırmasız el atma davalarında taşınmazın el atma tarihindeki veya dava tarihindeki nitelikleri esas alınarak değerinin tespit edilmesi gerekir. Buna göre; dava konusu taşınmaza ne zaman el atıldığının (gün-ay-yıl olarak) taraflardan sorularak tespitiyle, el atma olgusunun 04.11.1983 tarihinden önce gerçekleşmiş olması halinde el atma tarihi itibariyle, 04.11.1983 tarihinden sonra olduğu tespit edilirse bu defa dava tarihi itibariyle; dava konusu taşınmazın imar planı içinde olup olmadığının, imar planı içinde ise imara alınış tarihi, ölçeği ve türü (nazım-uygulama), belediye ve diğer altyapı hizmetlerinden (yol, su, elektrik, çöp toplama, kanalizasyon, aydınlatma gibi) yararlanma durumunun, etrafının meskûn bulunup bulunmadığının, nazım imar planı içinde ise bu plandaki konumu, hangi amaçla plan kapsamına alındığı, yerleşim merkezine uzaklığı ile belediye sınırları içinde bulunup bulunmadığının, beldenin gelişme yönünde olup olmadığının ilgili belediye başkanlığından sorulup ve taşınmazın ilk tesisinden itibaren tedavüllü tapu kaydı getirtilip, gerektiğinde tanık beyanlarına başvurulup tarafların tüm delilleri incelenerek dava konusu taşınmazın el atma tarihindeki vasfı belirlendikten sonra, taşınmazın belirlenen niteliğine göre alanında uzman 3 kişilik bilirkişi kurulundan Kamulaştırma Kanununun değer biçmeye ilişkin 11. maddesindeki düzenlemeler doğrultusunda rapor alınarak bedelin tespit edilmesi gerekirken mahkemece dava konusu taşınmazın niteliği belirlenmeksizin tek ziraat bilirkişisi tarafından düzenlenen rapora itibar edilerek hüküm kurulması,
2- Kabule göre de;
a- Kamulaştırmasız el atma davalarında da kıyas yoluyla Kamulaştırma Kanununun değer biçmeye ilişkin hükümleri kıyasen uygulanır. İrtifak hakkı tesis edilmek amacıyla yapılan kamulaştırma işleminde kamulaştırma bedeli, taşınmazın irtifak hakkı tesisinden önceki değeri ile irtifak hakkı tesis edildikten sonraki değeri arasındaki farktan ibarettir. Taşınmazın niteliğine göre Kamulaştırma Yasasının 11.maddesinin üçüncü fıkrası hükmü gereğince taşınmazın tamamının bir bütün olarak değeri tespit edildikten sonra aynı maddenin son fıkrası uyarınca irtifak kurulması nedeniyle taşınmazda meydana gelecek değer düşüklüğünün oran ve tutarının gerekçeleri ile belirtilmesi gerekir. İrtifak kurulması nedeniyle taşınmazda meydana gelecek değer düşüklüğünün oranı, taşınmazın cinsi, niteliği, kullanım şekli, irtifak hakkının niteliği (boru hattı, enerji nakil hattı vs.) taşınmazda kapladığı alan ve yeri, istikameti dikkate alınarak belirlenir. Yargıtay uygulamalarında, taşınmazın niteliğine uygun kullanımını önemli ölçüde etkileyen özel bir durum söz konusu olmaması halinde arazilerde irtifak nedeniyle olabilecek değer kaybının irtifaktan etkilenen alanın mülkiyet değerinin %35 ini, arsalarda ise %50 sini aşmaması gerektiği kabul edilmektedir.
Hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporlarında 18,49 m² pilon yerinin yanında 1853,43 m² enerji nakil hattının geçtiği kısım içinde yukarıda açıklanan yönteme uyulmaksızın zemin değerini hesaplayan bilirkişi raporuna göre hüküm kurulmuş olması,
b- Mahkemece bedeline hükmedilen dava konusu taşınmazdaki davacılara ait pilon yerinin tapu kaydının iptali, enerji nakil hattının geçtiği kısım için de davalı lehine irtifak hakkı tesisiyle davalı adına tapuya tesciline karar verilmesi gerektiğinin düşünülmemesi,
c-11.06.2013 tarihinde yürürlüğe giren 6487 sayılı Yasa ile 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun değiştirilen Geçici 6. maddesinin 7 ve 13. fıkralarında getirilen “Bu madde kapsamında açılan davalarda mahkeme ve icra harçları ile her türlü vekalet ücretleri bedel tespiti davalarında öngörülen şekilde maktu olarak belirlenir.” ve “…bu fıkra kapsamında kalan taşınmazlar hakkında açılan ve kesinleşmeyen davalarda da uygulanır.” düzenlemeleri karşısında karar ve ilam harcının maktu olarak alınması gerektiğinin düşünülmemesi,
Doğru görülmemiştir.
Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, temyiz peşin harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 06.03.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.