YARGITAY KARARI
DAİRE : 17. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2019/5888
KARAR NO : 2021/1343
KARAR TARİHİ : 15.02.2021
MAHKEMESİ :Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 4.Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan istinaf incelenmesi sonucunda; kararda yazılı nedenlerden dolayı davacının istinaf başvurusunun kısmen kabul kısmen reddi ile davalılar … Büyükşehir Belediyesi, … Hazır Beton Sanayi Ve Ticaret Anonim Şirketi ile …’in istinaf başvurularının esastan reddine dair verilen hükmün süresi içinde davacı vekili, davalı … Büyükşehir Belediyesi vekili, davalı …. vekili ile davalı … tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği düşünüldü:
-K A R A R-
Davacı vekili; 20/07/2004 tarihinde davacının yolcu olarak bulunduğu davalı … Büyükşehir Belediyesinin işleteni ve maliki olduğu, davalı …’ın sevk ve idaresindeki … plakalı otobüs ile davalı … Hazır Beton San. ve Tic. AŞ’nin işleten ve maliki olduğu davalı
…’ın sevk ve idaresindeki … plakalı kamyonun çarpışması neticesinde meydana gelen trafik kazasında davacının ağır yaralandığını, yüksek okul öğrencisi olan davacının eğitim hayatından bir yıl kaybetmesine bağlı olarak iş hayatına geç başlayacağı için bir yıllık gelirden ve sigorta hakkından mahrum kaldığından bahisle fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı kalmak kaydıyla 25.000,00 TL maddi, 75.000,00 TL manevi tazminatın davalı … şirketlerinin poliçe limit ve sınırları ile sorumlu olmaları kaydı ile kaza tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep etmiş, 15.07.2016 tarihli dilekçe ile maddi tazminata ilişkin taleplerini 150.000TL’ye yükseltmiştir.
Davalı (… Sigorta) … Sigorta A.Ş. vekili; kazaya karışan … plakalı kamyonun müvekkili şirkete trafik sigorta poliçesi ile sigortalı olduğunu, sorumluluklarının sigortalının kusuru oranında olmak üzere, bedeni zararlarda azami 30.000,00 TL ile sınırlı bulunduğunu, dava açıldığı tarihte zamanaşımının dolduğunu beyanla davanın reddini istemiştir.
Davalı …Ş. vekili; … plakalı otobüsün trafik poliçesi ile müvekkili şirkete sigortalı olduğunu, poliçede verilen tedavi gideri ve sağlık teminat tutarının 40.000,00 TL olup, geçici iş göremezlik, gelir kaybı ve manevi tazminatın poliçe kapsamında bulunmadığını savunmuş, davanın reddini savunmuştur.
Davalı … Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili; olay hakkında … 5.Asliye Ceza Mahkemesinin 2004/584 esas sayılı ceza dosyasının sonucunun bekletici mesele yapılması gerektiğini, kusuru ve talepleri kabul etmediklerini belirterek davanın usul,zamanaşımı ve esas bakımından reddini savunmuştur.
Davalı …; alacak iddiasını, faizini ve kusur oranını kabul etmediğini belirterek davanın reddini savunmuştur.
Davalı … Hazır Beton A.Ş. vekili; davanın zamanaşımına uğradığını müvekkili şirkete ait araç sürücüsü …’e izafe edilen kusur oranını kabul etmediklerini, şirkete ait araç sürücüsünün kazanın oluşunda kusuru bulunmadığını, istenilen manevi tazminatın fahiş bulunduğunu, davacının maddi ve manevi tazminat taleplerinin reddine karar verilmesi gerektiğini savunmuştur.
Davalı … süresinde cevap dilekçesi vermemiş, davanın reddini istemiştir.
İhbar olunan … Anonim Türk Sigorta …vekili; … plakalı kamyonun şirket nezdinde ihtiyari mali mesuliyet poliçesi ile 15.04.2004-28.01.2005 tarihleri arasında sigortalı aracın sürücüsünün kusuru ile üçüncü kişilere vereceği maddi zararlarda kaza başına 10.000,00 TL ile sınırlı sorumluluğu bulunduğunu, aynı aracın 31.01.2004-07.01.2005 tarihleri arasında kaza başına 480.000,00 TL tek limit teminatlı olarak ihtiyari mali mesuliyet teminatlı kasko poliçesi ile sigortalı olduğunu, bu sorumluluk limitlerinin zorunlu trafik poliçesi teminatlarının tükenmesinden sonra işleyeceğini belirterek davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece; toplanan deliller, benimsenen bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamına göre, “davalı (… Sigorta A.Ş.) … Sigorta A.Ş. aleyhine açılan tazminat davası konusuz kaldığından karar verilmesine yer olmadığına, davacının maddi tazminat davasının kabulü ile, 25.000,00 TL maddi tazminatın davalılar …, …, … Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve … Hazır Beton …yönünden olay tarihi olan 20.07.2004 tarihinden itibaren, davalı(… Sigorta A.Ş.) … Sigorta …den ise dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsilde tekerrür oluşturmamak kaydıyla müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine, davacının 15.07.2016 tarihli 125.000,00 TL arttırım talepli ıslah dilekçesinin ve talebinin zaman aşımı nedeniyle reddine, davacının manevi tazminat davasının kısmen kabulü ile, 50.000,00 TL.manevi tazminatın olay tarihi olan 20.07.2004 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılar …, …, … Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve … Hazır Beton …den müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin manevi tazminat talebinin reddine” karar verilmiş, hükme karşı davacı vekili, davalı … Büyükşehir Belediyesi vekili, davalı … Hazır Beton Sanayi Ve Ticaret Anonim Şirketi vekili ile … vekili tarafından istinaf yasa yoluna başvurmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesince “davacının istinaf başvurusunun kısmen kabulüne, kısmen reddine, davalıların
istinaf başvurusunun esastan reddine, kararın kaldırılmasına ve hükmün HMK’nın 353/1-b,2 madde ve bendi uyarınca aşağıda gösterilen şekilde yeniden oluşturulmasına, davalı (… Sigorta A.Ş.) … Sigorta A.Ş aleyhine açılan tazminat davası konusuz kaldığından karar verilmesine yer olmadığına, davacının maddi tazminat davasının kabulü ile, 25.000TL maddi tazminatın davalı …, …, … Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve … Hazır Beton A.Ş. yönünden olay tarihi olan 20.07.2004 tarihinden itibaren, davalı(… Sigorta A.Ş.) … Sigorta AŞ’den ise dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsilde tekerrür oluşturmamak kaydıyla müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine,(davalı … Sigorta AŞ’nin sorumluluğu sigorta poliçe limiti olan 40.000,00 TL ile sınırlı olmak üzere), davacının 15.07.2016 tarihli ıslah dilekçesi ile talep ettiği 125.000,00 TL maddi tazminat talebinin davalılar …, … Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve … Hazır Beton A.Ş yönünden zaman aşımı nedeniyle reddine, davacının 15.07.2016 tarihli ıslah dilekçesi ile talep ettiği 125.000,00 TL maddi tazminat talebinin davalı … ve … Sigorta AŞ yönüyle kabulü ile davalı … yönüyle olay tarihi olan 20.07.2004 tarihinden itibaren, davalı … Sigorta AŞ’den ise dava tarihinden işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsilde tekerrür oluşturmamak kaydıyla müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine, (davalı … Sigorta AŞ’nin sorumluluğu sigorta poliçe limiti olan 40.000,00 TL ile sınırlı olmak üzere), davacının manevi tazminat davasının kısmen kabulü ile, 50.000,00 TL manevi tazminatın olay tarihi olan 20.07.2004 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılar …, …, … Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve … Hazır Beton AŞ’den müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin manevi tazminat talebinin reddine” karar verilmiş, istinaf kararı davacı vekili, davalı … Büyükşehir Belediyesi vekili, davalı … Hazır Beton Sanayi Ve Ticaret Anonim Şirketi vekili ile davalı … tarafından temyiz edilmiştir.
1-6100 Sayılı Hukuk Mahkemeleri Kanunu’nun 362/1.a maddesinde öngörülen kesinlik sınırı, 6763 Sayılı Kanunun 44. maddesiyle HMK’ya eklenen EK-Madde 1’de öngörülen yeniden
değerleme oranı da dikkate alındığında 2019 yılı için 58.800,00 TL’dir.
a)Temyize konu kararda, davacı yönünden reddedilen – davalılar yönünden kabul edilen manevi tazminat tutarı 25.000,00 TL olup karar anılan yasanın yürürlüğünden sonra verildiğinden davacı bakımından kesin niteliktedir. Yine … Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve …. maddi tazminat ve …. ile …’ın manevi tazminat kararları kesin nitelikdedir. Kesin olan kararların temyiz istemleri hakkında mahkemece bir karar verilebileceği gibi, 01.06.1990 gün 3/4 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı uyarınca Yargıtay tarafından da temyiz dilekçesinin reddine karar verilebileceğinden; davacı vekilinin – davalı … Büyükşehir Belediye Başkanlığı … Hazır Beton A.Ş ve …’ın bu yöndeki temyiz dilekçelarinin reddine karar vermek gerekmiştir.
2-İlk Derece Mahkemesince verilen karara yönelik olarak davacı vekili tarafından yapılan istinaf başvurusu üzerine HMK’nın 355 vd. maddeleri kapsamında yöntemince yapılan inceleme sonucunda Bölge Adliye Mahkemesince esastan verilen nihai kararda, dosya kapsamına göre saptanan somut uyuşmazlık bakımından uygulanması gereken hukuk kurallarına aykırı bir yön olmadığı gibi HMK’nın 369/1. ve 371. maddelerinin uygulanmasını gerektirici nedenlerin de bulunmamasına göre davacı vekilinin davalılar … Büyükşehir Belediyesi,… ve … Hazır Beton Sanayi Ve Ticaret Anonim Şirketi’nin zamanaşımı def’ilerinin reddi gerektiğine dair temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
3-Dava, trafik kazasından kaynaklanan cismani zarara dayalı tazminat ile manevi tazminat istemine ilişkindir.
Müteselsil sorumluluğa ilişkin hukuki sonuçlar 818 sayılı BK’nın 50,51,90,134,141,142,145, 147. maddelerinde düzenlenmiştir.( 6098 sayılı TBK’nın 61, 62, 106, 155, 162, 163, 166, 168.maddeleri)
Uyuşmazlığın çözümü için bu aşamada, “müteselsil borç” kavramının açıklanmasında da yarar bulunmaktadır.
Müteselsil borç; sözleşme veya kanun gereği birden fazla borçlunun alacaklıya karşı borcun tamamından sorumlu olduğu, diğer bir deyişle alacaklının edayı her müteselsil borçludan talep edebildiği ve edanın tamamen yerine getirilmesine kadar bütün borçluların sorumluluğunun devam ettiği, borçlulardan birinin borcu ödemesi halinde diğerlerinin de borçtan kurtulduğu borç ilişkisine denir.
818 sayılı BK’nın 141 (6098 sayılı TBK’nın 162.vd) ve devamına göre müteselsil borçta alacaklının hakkı birden çok
borçluya karşı tek bir alacaktan ibaret olmayıp, borçluların herbirine karşı ayrı ayrı yönelen ve birbiriyle yarışan birden çok alacaktan ibarettir. Alacaklı her alacak üzerinde (temlik veya borcun ibrası yoluyla) ayrı ayrı tasarrufta bulunabileceği gibi alacaklı tarafından yapılan ihtar da sadece ihtar yapılan borçlu açısından sonuç doğurur. Alacaklı borçluların her birinden borcun tamamının ödenmesini isteyebilir ancak borçlulardan biri tarafından yapılan ödeme borcu sona erdirir (…, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 8.Baskı, s. 1152 vd). Her borçlu iç münasebet bakımından hissesi ne olursa olsun borcun tamamını ifa etmekle yükümlüdür.
Alacaklının borçlulardan biri tarafından tatmin edilmesi ile diğer borçlular bu oranda olmak üzere alacaklıya karşı borçtan kurtulurlar. Alacaklıyı tatmin etmiş olan borçlunun bu neticeyi kasdetmiş olması da şart değildir. Bu netice alacaklının tatmin edilmesi vakıasının bir sonucu olarak kendiliğinden doğar. Alacaklı edimin tamamını dilediği borçludan ancak bir tek defada talep edebileceğine göre, edimin herhangi bir borçlu tarafından ifa edilmesiyle beraber borç da sona ereceğinden diğer borçluların borçtan kurtulmaları tabii bir neticedir. Aksi halde edimin birden fazla ifasına (mükerrer ifalara) sebebiyet verilmiş olunur (…, Müteselsil Borçluluk, Ankara 1971, s.40,41).
Somut olayda; … plakalı otobüsün trafik poliçesi uyarınca 40.000 TL’lik trafik sigortası limiti çerçevesinde davalı … Sigorta A.Ş tarafından 26.09.2016 tarihinde davacıya ödeme yapılarak limitin tamamen tüketildiği sabit olup, bu nedenle bu davalı yönüyle davanın konusuz kalmıştır. Davacının toplam zararının aktüerya raporuyla 150.570,43 TL olarak tespit edilmiştir. Bu durumda, yukarıda açıklandığı üzere müteselsil borçlulardan birisinin yaptığı ödeme nispetinde diğer borçluların da borçtan kurtulmaları nedeniyle sigorta şirketinin yaptığı ödeme miktarı kadar müteselsil borçlu olan diğer sorumlu araç sürücüsü olan davalı …’da borçtan kurtulmuş durumdadır. Bu nedenle davacının toplam zararından … Sigortanın yaptığı ödeme düşülerek bakiye zarar miktarında hüküm kurulup, tarafların haklılık durumuna göre yargılama giderine hükmedilmesi gerekirken Bölge Adliye Mahkemesi’nce bu hususa yönelik davalı …’ın istinaf başvurusunun reddine karar verilmesi doğru olmamıştır. Açıklanan nedenlerle
Bölge Adliye Mahkemesi’nin davalı …’ın istinaf başvurusunun reddine ilişkin kararının bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle, davacı vekilinin manevi tazminata ilişkin, davalı … Hazır Beton AŞ vekilinin maddi ve manevi tazminata ilişkin, davalı …’ın manevi tazminata ilişkin, davalı … Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin maddi tazminata ilişkin temyiz isteminin (dilekçesinin), hükmün kesin olması nedeniyle REDDİNE, (2) nolu bentte açıklanan davacı vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine, (3) nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı …’ın temyiz itirazlarının kabulü ile ilk derece mahkemesince verilen karara yönelik istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA, Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına, HMK’nın 373/1 maddesi uyarınca dava dosyasının ilk derece mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesi’ne gönderilmesine, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davacı ve davalılar … Büyükşehir Belediyesi, … Hazır Beton San ve Tic. A.Ş. ile davalı …’a geri verilmesine 15/02/2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.