YARGITAY KARARI
DAİRE : 17. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2018/5576
KARAR NO : 2018/11360
KARAR TARİHİ : 27.11.2018
MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi
Taraflar arasındaki tahkim davasının yapılan yargılaması sonunda; kararda yazılı nedenlerden dolayı talebin kabulüne dair verilen hükmün süresi içinde karşı taraf (davalı) vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği düşünüldü:
– K A R A R –
Talep edenler (davacılar) vekili, davalıya zorunlu trafik sigortalı aracı kullanan murisin tek taraflı trafik kazası sonucu vefat ettiğini, müvekkillerinin murisin eşi ve oğlu olup destekten yoksun kaldığını beyanla, fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydıyla 40.001,00 TL maddi tazminatın başvuru tarihinden işleyecek avans faiziyle davalıdan tahsilini talep etmiş, ıslah dilekçesiyle talebini … için 89.532,15 TL, … için 8.133,87 TL’ye yükseltmiştir.
Karşı taraf (davalı) vekili talebin reddini savunmuştur.
Hakem heyetince 28.08.2014 tarih ve K.2014/2708 karar sayılı kararı ile başvurunun aynen kabulü ile 89.532,15 TL’nin başvuran …’na, 8.133,87 TL’nin … Hacıahmetoğlu’na destekten yoksun kalma tazminatının 27.03.2014 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte, aleyhinde başvuru yapılmış olan … … A.Ş.’den alınarak başvuru sahiplerine ödenmesine karar verilmiş, karşı taraf (davalı) vekilinin itirazı üzerine Hakem heyetince 24/11/2014 tarihli, 2014/İHK-738 karar sayılı kararıyla itirazın reddine karar verilmiş, … … 3. Asliye Ticaret Mahkemesi’nce … Tahkim Komisyonu Hakem Heyetinin 02.04.2014 tarih, 2014/E.1950.14 K-2014/2708 Karar sayılı 28/08/2014 tarihli kararı ve hakem dosyasının mahkemenin arşivinde saklanmasına karar verilmiş, hakem kararı karşı taraf (davalı) vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-5684 sayılı Sigortacılık Kanunu’nun 30/12. fıkrası gereğince 5.000,00 TL ile 40.000,00 TL arasındaki uyuşmazlıklar hakkında itiraz üzerine verilen kararlar kesindir.
Somut olayda; hakem heyetince talep eden (davacı) … için 8.133,87 TL maddi tazminata hükmedilmiş olup kabul edilen kısım 40.000,00 TL’nin altında olduğundan, itiraz hakem heyetince karşı tarafın (davalı) itirazı reddedildiğinden, … Tahkim Komisyonu itiraz hakem heyeti kararı karşı taraf (davalı) yönünden kesindir. Kesin olan karar aleyhine temyiz yoluna gidilemez. Bu nedenle karşı taraf (davalı) vekilinin temyiz isteminin talep eden (davacı) … bakımından reddine karar vermek gerekmiştir.
2-Dosya içerisindeki yazılara, kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere göre, karşı taraf (davalı) vekilinin yerinde görülmeyen sair temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
3-Dava, trafik kazasından kaynaklanan ölüm nedeniyle maddi tazminat istemine ilişkindir.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 91/1. maddesinde, “İşletenlerin, bu kanunun 85/1. maddesine göre olan sorumluluklarının karşılanmasını sağlamak üzere mali sorumluluk sigortası yaptırmaları zorunludur.”; 85/1 maddesinde, “Bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa, motorlu aracın bir teşebbüsün ünvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen biletle işletilmesi halinde, motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi, doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar.”; 85/son maddesinde ise, “İşleten ve araç işleticisi teşebbüsün sahibi, aracın sürücüsünün veya aracın kullanılmasına katılan yardımcı kişilerin kusurundan kendi kusuru gibi sorumludur.” hükümlerine yer verilmiş, Karayolları Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartlarının A-1. maddesinde de, “Sigortacı bu poliçede tanımlanan motorlu aracın işletilmesi sırasında bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına veya bir şeyin zarara uğramasına sebebiyet vermesinden dolayı 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’na göre işletene düşen hukuki sorumluluğu, zorunlu … limitlerine kadar temin eder.” şeklinde ifade edilmiştir.
Yukarıda açıklanan madde hükümlerinden, Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası’nın; motorlu bir aracın karayolunda işletilmesi sırasında, bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına veya bir şeyin zarara uğramasına neden olması halinde, o aracı işletenin zarara uğrayan 3. kişilere karşı olan sorumluluğunu belli limitler dahilinde karşılamayı
amaçlayan ve yasaca yapılması zorunlu kılınan bir zarar sigortası türü olduğu anlaşılmaktadır.
Motorlu araçların işletilme tehlikesine karşı, zarar gören üçüncü şahısları korumak amacıyla getirilmiş olan bu düzenleme ile öngörülen sorumluluğun bir kusur sorumluluğu olmayıp sebep sorumluluğu olduğu, böylece araç işletenin sorumluluğunun sebep sorumluluğunun ikinci türü olan tehlike sorumluluğuna ilişkin bulunduğu öğretide ve yargısal içtihatlarla kabul edilmektedir (…, Borçlar Hukuku, 9. Bası, s. 631 vd.; … …, Borçlar Hukuku, Genişletilmiş 10. Baskı, s. 264 vd).
Kanun koyucu, 2918 sayılı …’nun 91. maddesiyle de; işletenin aynı Kanunun 85. maddesinin birinci fıkrasına göre olan sorumluluklarının karşılanmasını sağlamak üzere mali sorumluluk sigortası (Karayolları Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası) yaptırma zorunluluğunu getirmiştir.
Hemen belirtilmelidir ki, işletenin sorumluluğu hukuki nitelikçe tehlike sorumluluğuna ilişkin bulunmakla, işletenin hukuki sorumluluğunu üstlenen zorunlu sigortacının 91. maddede düzenlenen sorumluluğu da bu kapsamda değerlendirilmelidir.
Karayolları Trafik Kanununda zorunlu trafik sigortasına ilişkin olarak, sorumluluğun kapsamı yanında, bu kapsam dışında kalan haller de açıkça düzenlenmiştir.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun “Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Dışında Kalan Hususlar” başlıklı 92. maddesinde:
“Aşağıdaki hususlar, zorunlu mali sorumluluk sigortası kapsamı dışındadır:
a) İşletenin; bu Kanun uyarınca eylemlerinden sorumlu tutulduğu kişilere karşı yöneltebileceği talepler,
b) İşletenin; eşinin, usul ve füruunun, kendisine evlat edinme ilişkisi ile bağlı olanların ve birlikte yaşadığı kardeşlerinin mallarına gelen zararlar nedeniyle ileri sürebilecekleri talepler,
c) İşletenin; bu Kanun uyarınca sorumlu tutulmadığı şeye gelen zararlara ilişkin talepler,
d) Bu Kanunun 105 inci maddesinin üçüncü fıkrasına göre zorunlu mali sorumluluk sigortasının teminatı altında yapılacak motorlu araç yarışlarındaki veya yarış denemelerindeki kazalardan doğan talepler,
e) Motorlu araçta taşınan eşyanın uğrayacağı zararlar,
f) Manevi tazminata ilişkin talepler.”
hükmü ile, zorunlu trafik sigortacısının hangi zararlardan sorumlu olmadığı düzenleme altına alınmış; burada örnekseme yoluna gidilmeyip; tek tek ve tahdidi olarak sorumlu olunmayan haller sıralanmıştır.
Somut olayda davacı …’ın maliki ve davalının zorunlu trafik sigortacısı olduğu aracı kullanan muris 6.11.2013 tarihinde gerçekleşen tek taraflı trafik kazası sonucu vefat etmiş, işleten- sigortalı davacı eş … kendisi için kendi zorunlu trafik … şirketinden destekten yoksun kalma tazminatı talep etmiş, hakem heyetince davacı eş …’ın talebinin kabulüne karar verilmiş, … Tahkim Komisyonu İtiraz Hakem Heyeti’nce karşı taraf (davalı) vekilinin itirazının reddine karar verilmiştir. … ki yukarıdaki açıklamalar ışığında zorunlu trafik sigortasının amacı, trafik kazaları sonucu 3. kişilere verilecek zararların güvence altına alınmasıdır. 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu 92. maddesi ve Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartlarının A.3.b maddesinde “işleten tarafından ileri sürülecek tazminat talepleri”nin teminat kapsamı dışında kalacağı hüküm altına alınmıştır. Buna göre işleten davacı …’ın, işleten olarak kendi sorumluluğunu üstlenen davalı zorunlu trafik sigortacısından tazminat talebinde bulunması mümkün değildir. Zira zorunlu trafik sigortacısı, işletenin üçüncü kişilere verdiği zararları teminat altına aldığından ve olayda davacı işleten … davalı … şirketi karşısında zarar gören üçüncü kişi konumunda bulunmadığından, davacı işleten …’ın talep ettiği destekten yoksun kalma tazminatının reddi yerine kabulüne karar verilmesi ve itiraz üzerine … Tahkim Komisyonu İtiraz Hakem Heyeti’nce itirazın reddine karar verilmesi doğru görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle karşı taraf (davalı) vekilinin temyiz isteminin … Tahkim Komisyonu İtiraz Hakem Heyeti kararı talep eden (davacı) … bakımından kesin olduğundan REDDİNE, (2) nolu bentte açıklanan nedenlerle karşı taraf (davalı) vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine, (3) nolu bentte açıklanan nedenlerle karşı taraf (davalı) vekilinin temyiz isteminin kabulü ile talep eden (davacı) … hakkındaki … Tahkim Komisyonu İtiraz Hakem Heyeti kararının karşı taraf (davalı) yararına BOZULMASINA ve peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davalıya geri verilmesine, 27/11/2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.