YARGITAY KARARI
DAİRE : 17. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2016/5730
KARAR NO : 2019/3543
KARAR TARİHİ : 26.03.2019
MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi
Taraflar arasındaki tasarrufun iptali davasının yapılan yargılaması sonunda verilen hüküm davalı … Köyü Tüzel Kişiliği (… ilçesi Belediye Başkanlığı) ve davalı … Gıda Mad.İnş.Nak.San.Tic.Ltd.Şti. Vekillerince temyiz edilmiş, davalı … Gıda Mad.İnş.Nak. San.Tic.Ltd.Şti. vekilince de duruşma talep edilmiş olmakla duruşma için tayin edilen 26.03.2019 Salı günü davalı … Gıda Mad.İnş.Nak.San.Tic.Ltd.Şti. vekili Av. … ile davalı… Memba Suları Mad. Gıda Turizm San. ve Tic. Ltd. Şti. vekili Av. … geldiler. Davacı ve diğer davalı tarafından gelen olmadı. Temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşıldıktan ve hazır bulunan taraf vekilleri dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği düşünüldü:
-K A R A R-
Davacı vekili; davalı… Memba Suları Maden Gıda Tur. San. ve Tic. Ltd.Şti’den alacaklı olduğunu, alacağı tahsil edemediğini borçlu davalının … Köyündeki taşınmazı 02/03/2012 tarinde davalı köy tüzel kişiliğine bağışladığını, ayrıca 10 yıllığına davalı … Gıda Mad.İnş. Nak.San.Tic.Ltd.Şti.’ne kiraya verildiğini, bu işlemlerin muvazaalı olduğundan iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalılar vekilleri davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, iddia, savunma ve toplanan delillere göre gerek bağışlama gerekse kiralama işleminin mal kaçırma amacı ile yapıldığının anlaşıldığından bahisle davanın kabulü, karar verilmiş; hüküm, davalı … Köyü Tüzel Kişiliği ve davalı … Gıda Mad.İnş.Nak.San.Tic.Ltd.Şti. vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dava BK’nun 19.maddesine dayalı olarak açılan muvazaalı işlemin iptali istemine ilişkindir.
6100 sayılı HMK’nın 50. maddesinde medenî haklardan yararlanma ehliyetine sahip olanın davada taraf ehliyetine de sahip olacağı, 51. maddesinde dava ehliyetinin medenî hakları kullanma ehliyetine göre belirleneceği, 114/d maddesinde ise taraf ve dava ehliyetinin dava şartlarından olduğu ve 115. madde uyarınca da mahkemenin dava şartlarının mevcut olup olmadığını davanın her aşamasında kendiliğinden araştıracağı belirtilmektedir.
4721 sayılı TMK’nın 47, 48, 49 ve 50. maddelerinde de tüzel kişiliğin kazanılması, hak ehliyeti ile fiil ehliyeti ve bunun kullanılmasına ilişkin hükümler yer almaktadır.
442 sayılı Köy Kanununun 37/7 maddesi uyarınca da köy tüzel kişiliği adına dava açmak ve açılan davayı takip yetkisi köy muhtarına aittir. Köy muhtarının hukukî bir engelinin çıkması durumunda bu yetki aynı Kanunun 33/b maddesine göre köy derneğinin seçeceği temsilciye tanınmıştır.
Ancak, On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair 6360 sayılı Kanunun 1. maddesi gereğince;
1-Aydın, Balıkesir, Denizli, Hatay, Malatya, Manisa, Kahramanmaraş, Mardin, Muğla, Ordu, Tekirdağ, Trabzon, Şanlıurfa ve Van illerinde, sınırları il mülki sınırları olmak üzere aynı adla büyükşehir belediyesi kurulmuş ve bu illerin il belediyeleri büyükşehir belediyesine dönüştürülmüştür.
2-Adana, Ankara, Antalya, …, Diyarbakır, Eskişehir, Erzurum, Gaziantep, İzmir, Kayseri, Konya, Mersin, Sakarya ve Samsun Büyükşehir Belediyelerinin sınırları il mülkî sınırlarıdır.
3-Birinci ve ikinci fıkrada sayılan illere bağlı ilçelerin mülkî sınırları içerisinde yer alan köy ve belde belediyelerinin tüzel kişiliği kaldırılmış, köyler mahalle olarak, belediyeler ise belde ismiyle tek mahalle olarak bağlı bulundukları ilçenin belediyesine katılmıştır.
Aynı Kanunun geçici 1. maddesinin onüçüncü fıkrasında; “1. maddeye göre tüzel kişiliği kaldırılan belediye ve köylerin mahkemelerde süren davalarında katıldıkları ilçe belediyesi taraf olur” hükmü yer almaktadır.
Bu hüküm Kanunun “Yürürlük” başlıklı 36. maddesi uyarınca ilk mahalli idareler genel seçiminin yapıldığı 30.03.2014 tarihinde yürürlüğe girmiş bulunmaktadır.
Somut olaya gelince; davalı … köyünün, 6360 sayılı Kanunun yukarıda belirtilen hükümleri gereğince tüzel kişiliği kaldırılarak mahalle olarak bağlı olduğu ilçesinin belediyesine katılması nedeniyle görülmekte olan davada taraf sıfatı kalmadığından, katıldığı ilçe belediyesi olarak … Belediyesinin ve aynı Kanunla büyükşehir belediyesi sınırları il mülkî sınırları olarak belirlendiğinden ilgili … Büyükşehir Belediyesi de taraf olması gerekmektedir. Öte yandan, karardan sonra 29.08.2018 tarihli dilekçe ile dava konusu davacı alacaklı … Faktoring Aş tarafından davalılardan … Gıda Mad.İnş.Nak.San.Tic. Ltd.Şti. devredildiği ve aralarında protokol yapıldığı belirtildiğinden HMK’nun 125. maddesine göre de davacı sıfatında meydana gelen değişikliğin de bu çerçevede değerlendirilmelidir.
Buna göre; taraf teşkili dava şartlarından olup, bu şart sağlanmadan davanın esasına girilemez. Hal böyle olunca, öncelikle 6360 sayılı Yasa’nın Geçici 1/13. maddesi uyarınca … Belediyesinin ve TMK’nın 713/3. maddesi gereği de ilgili kamu tüzel kişiliği olması nedeni ile … Büyükşehir Belediye Başkanlığının davaya dahil edilerek dava dilekçesi ve duruşma günü yöntemine uygun şekilde tebliğ edilerek taraf teşkili sağlandıktan ve davacı sıfatındaki değişiklikte dikkate alındıktan sonra tarafların iddia ve savunmalarına ilişkin tüm deliller toplanıp değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken; yazılı şekilde karar verilmiş olması bozmayı gerektirmiştir.
2-Bozma nedenine ve şekline göre … Köyü Tüzel Kişiliği ve … Gıda Mad.İnş.Nak.San.Tic.Ltd.Şti. vekilinin temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine gerek görülmemiştir.
SONUÇ:Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle davalılar … Köyü Tüzel Kişiliği ve … Gıda Mad.İnş.Nak.San.Tic.Ltd.Şti.’nin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile hükmün BOZULMASINA, (2) nolu bentte açıklanan nedenlerle diğer temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, 2.037,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak duruşmada vekille temsil olunan davalılar … Gıda Mad.İnş.Nak.San.Tic.Ltd.Şti. ve… Memba Suları Mad. Gıda Turizm San. ve Tic.Ltd.Şti’ne verilmesine, duruşmada vekille temsil olunmayan davalı … Köyü Tüzel Kişiliği’ne yararına vekalet ücreti takdirine yer olmadığına, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davalılar … Köyü Tüzel Kişiliği ve … Gıda Mad.İnş.Nak.San.Tic. Ltd.Şti.’ne geri verilmesine 26/03/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.