YARGITAY KARARI
DAİRE : 17. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2015/1801
KARAR NO : 2015/10424
KARAR TARİHİ : 12.10.2015
MAHKEMESİ : İzmir 7. Asliye Hukuk Mahkemesi
TARİHİ : 01/10/2013
NUMARASI : 2013/101-2013/422
Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda; kararda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne dair verilen hükmün süresi içinde davalı …… Turizm Otomotiv Sanayi Ticaret A.Ş vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği düşünüldü:
-K A R A R-
Davacı vekili, müvekkilinin maliki ve sürücüsü olduğu aracı ile kendi şeridi üzerinde seyir halinde iken, davalılardan F.. Ö.. yönetiminde ve diğer davalı …… A.Ş’ nin maliki olduğu aracın tali yoldan ana yola süratle çıkışı ile müvekkilinin aracının sol tarafına çarptığını, dava konusu araçta meydana gelen hasarın sigorta şirketi tarafından giderilmiş olup, aracın onarımı süresince müvekkilinin yedi gün araçsız kaldığını bu nedenlerle fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile 2.300 TL değer kaybı ile 200 TL ikame araç bedelinin davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davacı vekili 27.08.2013 tarihli ıslah dilekçesi ile 2.500,00 TL olan taleplerini 2.700,00 TL’ye yükselttiklerini bildirmiş, noksan harcı ikmal etmiştir.
Davalı F.. Ö.. vekili cevap dilekçesi ile tarafların araçlarında meydana gelen hasarların sigorta şirketlerince karşılandığını, kusur oranlarının tespiti ve değer kaybı için bilirkişi incelemesi yapılması gerektiğini, davacının aracının önceden yıpranmış olan parçaların da yenilendiğinin dikkate alınmasını talep ettiklerini, müvekkillinin kullanımında olan …… plakalı aracın kasko, ….. ve trafik sigortası poliçesi limitlerinin üzerinde kalan kısmını teminat altına alan ihtiyari mali mesuliyet ve ferdi kaza sigortası poliçesinin …… Genel Sigorta A.Ş tarafından düzenlendiğini bu nedenle davanın ….. Genel Sigorta A.Ş’ye ihbar edilmesini istemiş ve davanın reddini dilemiştir.
Davalı ….. Turizm Otomotiv San ve Tic. A.Ş vekili cevap dilekçesi ile müvekkili şirketin ticari merkezinin bulunduğu yer itibariyle yetkili mahkemenin Bakırköy Mahkemeleri olduğunu, araç şirket adına kayıtlı ise de, 02.11.2010 tarihli kira sözleşmesi ile 36 ay süreli olarak dava dışı ….. İlaç ve Sağlık Ürünleri Tıbbi Cih.San.Tic.Ltd.Şti’ne kiraladığını ve zilyetliğini ona devrettiğini bu nedenle işleten olarak zarardan sorumlu kişinin ….. İlaç ve Sağ.Ür.Tıbbi Ch.San.Tic.Ltd.Şti olduğunu, müvekkili şirket hakkındaki davanın pasif husumet yokluğundan reddi gerektiğini, davacının ileri sürdüğü değer kaybı iddiasını kabul etmediklerini, talep edilen tutarın fahiş olduğunu savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Dava …… Genel Sigorta A.Ş’ne ihbar edilmiştir.
Dava, trafik kazasından kaynaklanan maddi tazminat istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiş; hüküm davalı ….. Turizm Otomotiv San ve Tic. A.Ş vekili tarafından temyiz edilmiştir.
2918 sayılı KTK.’nun hükümlerine göre, trafik kaydı ‘işleteni’ kesin olarak gösteren bir karine değilse de, onun kim olduğunu belirleyen güçlü bir kanıt niteliğindedir. Ancak, trafik kaydına rağmen işletenliğin 3. kişi üzerinde bulunmasını engelleyen bir yasa hükmü yoktur. Aynı yasanın 3. maddesinde “işleten: Araç sahibi olan veya mülkiyeti muhafaza kaydıyla satışta alıcı sıfatıyla sicilde kayıtlı görülen veya aracın uzun süreli kiralama, ariyet veya rehin gibi hallerde kiracı, ariyet veya rehin alan kişidir. Ancak, ilgili tarafından başka bir kişinin aracı kendi hesabına ve tehlikesi kendisine ait olmak üzere işlettiği ve aracı üzerinde fiili tasarrufu bulunduğu ispat edilirse, bu kimse işleten sayılır” şeklinde tanımlanmıştır. Aynı Kanunun 85. Maddesinde ise “bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa, motorlu aracın bir teşebbüsün ünvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen bilet ile işletilmesi halinde, motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi, doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar” hükmüne yer verilmiştir.
Bu yasal düzenleme karşısında, kazaya karışan araçların meydana getirdikleri zararlardan araç sahiplerinin hukuken sorumlu olacağı ilkesi benimsenmiş ise de, araç malikleri
tarafından herhangi bir sebeple yararlanılması için bir başka kimseye devir edilmesi halinde (kısa bir süre için kiralanmaması kaydıyla) artık üzerindeki fiili hakimiyeti kalmaması ve bu sebeple ekonomik yönden de bir yararlanma olanağının kalktığı durumlarda, o aracı kaza sırasında fiili hakimiyeti altında bulunduran ve ondan iktisaden yararlanan kimsenin işleten sıfatıyla meydana gelen zarardan sorumlu tutulması gerekir. Bunun sonucu olarak da, araç maliki sorumlu tutulmamalıdır. Gerek doktrinde, gerekse Yargıtay’ın uygulamalarında, kiracının işleten sıfatının belirlenmesinde, kira sözleşmesinin uzun süreli olması, araç üzerinde fiili hakimiyet ve ekonomik yararlanma unsurlarının birlikte bulunması gerekmektedir.
Somut olayda, davalı……. Turizm Otomotiv San ve Tic. A.Ş zarara neden olan aracın maliki olup davalı vekili ibraz ettiği araç kiralama sözleşmesi ile olay tarihinde aracın uzun süreliğine dava dışı …… İlaç ve Sağ.Ür.Tıbbi Ch.San.Tic.Ltd.Şti’ne kiralandığını, aracın zilyedinin dava dışı kiracı şirket olduğunu, müvekkilinin işleten sıfatının bulunmadığını ileri sürmüştür.
Davalı …… Turizm Otomotiv San ve Tic. A.Ş vekili tarafından aracın dava dışı şirkete kiralandığı dolayısıyla işleten sıfatının kalmadığına dair savunması adi yazılı kira sözleşmesine dayanmakta ise de, aracın dava dışı …… İlaç ve Sağ.Ür.Tıbbi Ch.San.Tic.Ltd.Şti tarafından kiralandığına dair belgeler ibraz edilmiştir.
O halde mahkemece, yukarıda açıklanan yasal düzenlemeler de göz önünde bulundurularak, davalı ….. Turizm Otomotiv San ve Tic. A.Ş’ne ait aracın dava dışı şirkete kiralandığına ilişkin taraflar arasında yapılan kira sözleşmesinin uzun süreli ve 3. kişileri bağlayacak güçte bir kira sözleşmesi olup olmadığı, davalı şirketin araç kiralama işi ile uğraşıp uğraşmadığı, aracın teslim edilip edilmediği, araç üzerinde fiili hakimiyet ve ekonomik yararlanma olup olmadığı, kira sözleşmesinin ve kira bedelinin maliye ve vergi dairelerine bildirilip bildirilmediği, ibraz edilen sözleşme yükümlülüklerinin kim tarafından yerine getirildiği, gerektiğinde davalı işleten ve dava dışı kiracının varsa ticari defter ve kayıtları üzerinde bilirkişi marifetiyle inceleme yaptırılmak suretiyle kira sözleşmesinin, fatura, ruhsat, cari hesap hareketleri gibi yan delillerle desteklenip desteklenmediği, işletenlik sıfatının davalı şirkette mi, dava dışı kiracı şirkette mi bulunduğu hususları tartışılarak sonucuna göre bir karar verilmesi gerekmektedir.
Davacı vekilinin davalının temyiz dilekçesine cevap verirken ileri sürdüğü ödeme nedeniyle davanın konusuz kalması hususu öncelikle değerlendirilerek işletenlik sıfatının kimde bulunduğu konusunda gerekli araştırma yapılmadan eksik incelemeye dayanılarak karar verilmesi doğru olmamıştır.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davalı ……. Turizm Otomotiv San ve Tic. A.Ş vekilinin temyiz itirazının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davalı …… Turizm Otomotiv San ve Tic. A.Ş’ne geri verilmesine 12/10/2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.