YARGITAY KARARI
DAİRE : 17. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2015/14661
KARAR NO : 2018/11489
KARAR TARİHİ : 29.11.2018
MAHKEMESİ : Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda verilen hüküm davalılar … Motorlu Araçlar San. ve Tic. Ltd. Şti. ve … vekillerince temyiz edilmiş, davalı … Motorlu Araçlar San. ve Tic. Ltd. Şti. vekilince de duruşma talep edilmiş olmakla duruşma için tayin edilen 23.10.2018 Salı günü davacılar ve davalılar tarafından gelen olmadı. Temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşıldıktan sonra vaktin darlığından dolayı işin incelenerek karara bağlanması başka güne bırakılmış olup dosya incelendi, gereği düşünüldü.
-K A R A R-
Davacılar vekili, müvekkillerin desteğinin meydana gelen kazada öldüğünü, davalıların zarara neden olan aracın işleteni, sürücüsü ve trafik sigortacısı olarak zarardan sorumlu olduklarını açıklayıp 1.000,00’er TL maddi tazminat ile desteğin anne-babası için 35.000,00’er TL; desteğin kardeşi … için 25.000,00 TL, desteğin kardeşi … için 10.000,00 TL manevi tazminatın tahsiline karar verilmesini talep etmiş, ıslah dilekçesi ile maddi tazminat talebini artırmıştır.
Davalı … Motorlu Araçlar San.Ltd.Şti. vekili, müvekkilinin kayıt maliki ise de araç işleteni olmadığını, davaya konu aracın uzun süreliğine kiralandığını, zarardan
sorumlu tutulamayacağını ileri sürerek husumet itirazında bulunmuştur.
Diğer davalılar davanın reddini savunmuşlardır.
Mahkemece, toplanan delillere ve benimsenen bilirkişi raporuna göre, davacılardan … ve … için 61.943,45’er TL maddi tazminatın, 15.000,00’er TL manevi tazminatın, davacı … için 10.000,00 TL, davacı … için 5.000,00 TL manevi tazminatın tahsiline, davacılardan … ve … için açılan maddi tazminat isteminin reddine karar verilmiş, hüküm, davalı … Motorlu Araçlar San.Ltd.Şti. vekili ile davalı …. vekilince temyiz edilmiştir.
1-Dosya içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre, davalı … Motorlu Araçlar San.Ltd.Şti. vekili ile davalı …. vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazlarının reddine, karar vermek gerekmiştir.
Davalı … Motorlu Araçlar San.Ltd.Şti. vekilinin temyiz itirazları yönünden yapılan incelemede;
2- Dava, trafik kazasından kaynaklanan destekten yoksun kalmaya dayalı maddi-manevi tazminat istemine ilişkindir.
2918 sayılı KTK.nun hükümlerine göre, trafik kaydı kesin olarak gösteren bir karine değilse de, onun kim olduğunu belirleyen güçlü bir kanıt niteliğindedir. Ancak, trafik kaydına rağmen işletenliğin 3. kişi üzerinde bulunmasını engelleyen bir yasa hükmü yoktur. Aynı yasanın 3. maddesinde, şeklinde tanımlanmıştır. Aynı kanunun 85. maddesinde ise, hükmüne yer verilmiştir.
Bu yasal düzenleme karşısında, kazaya karışan araçların meydana getirdikleri zararlardan araç sahiplerinin hukuken
sorumlu olacağı ilkesi benimsenmiş ise de, araç malikleri tarafından herhangi bir sebeple yararlanılması için bir başka kimseye devir edilmesi halinde (kısa bir süre için kiralanmaması kaydıyla) artık üzerindeki fiili hakimiyeti kalmaması ve bu sebeple ekonomik yönden de bir yararlanma olanağının kalktığı durumlarda, o araca kaza sırasında fiili hakimiyeti altında bulunduran ve ondan iktisaden yararlanan kimsenin işleten sıfatıyla meydana gelen zarardan sorumlu tutulması gerekir. Bunun sonucu olarak da, araç maliki sorumlu tutulmamalıdır. Gerek doktrinde, gerekse Yargıtay’ın uygulamalarında, kiracının işleten sıfatının belirlenmesinde, kira sözleşmesinin uzun süreli olması, araç üzerinde fiili hakimiyet ve ekonomik yararlanma unsurlarının birlikte bulunması gerekmektedir.
Somut olayda, davalı … Motorlu Araçlar San.Ltd.Şti. kayıt maliki olup kayden işletendir yukarıda açıklandığı üzere K.T.K. m.85 uyarınca işletenlik sıfatı değişebilmektedir. Davalı şirket aracı kiraya verdiğini ve teslim ettiğini iddia etmiş, araç telsimine ilişkin sözleşme ile kira sözleşmesini sunmuştur. Bu iddiasının doğru olması halinde davalı … Motorlu Araçlar San.Ltd.Şti.’nin işletenlik sıfatı sona erecektir.
Davalı, yargılama aşamasında aracı uzun süreli kiralama sözleşmesi ile kiraladığını ve işleten sıfatı bulunmadığını ileri sürmüş, mahkeme tarafından bu konuda bir araştırma yapılmamıştır.
Bu durumda mahkemece davaya konu araç nedeni ile tanzim edilen kira sözleşmesinin uzun süreli ve 3.kişileri bağlayacak güçte bir kira sözleşmesi olup-olmadığı, aracın fiilen teslim edilip edilmediği, ekonomik yararlanmanın kime ait olduğu, kira sözleşmesi ve kira bedelinin maliye ve vergi dairelerine bildirilip bildirilmediği, davalının ve kiracının ticari defter ve kayıtlar üzerinde bilirkişi marifetiyle inceleme yaptırılmak suretiyle kira sözleşmesinin fatura, ruhsat ve cari hesap hareketleri gibi yan delillerle desteklenip desteklenmediği, davalının işletenlik sıfatının devam edip etmediği hususları tartışılarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile hüküm kurulması isabetli görülmemiştir.
3-Bedensel zarara ilişkin tazminat hesabında gelir önemli yer tutmaktadır. Bedensel zarar uğrayan kişinin net gelirinin tespit edilememesi veya asgari ücretin altında gelir elde ettiğinin tespit edilmesi halinde en az asgari ücret düzeyinde kazanç elde ettiğinin kabulü gerekir. Ne var ki hesaplamada esas alınacak ücret brüt asgari ücret olmayıp net asgari ücrettir.
Somut olayda hükme esas alınan birikişi raporunda destekten yoksun kalma tazminatı hesaplanırken net asgari ücret yerine brüt asgari ücretlerin esas alınması doğru görülmemiş, hüküm bu nedenle de bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
4-Bozma ilamının neden ve şekline göre davalı … Motorlu Araçlar San.Ltd.Şti. vekilinin sair temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına dair karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda 1 numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalı … Motorlu Araçlar San.Ltd.Şti. vekili ile davalı …. vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine, 2 numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalı …. Motorlu Araçlar San.Ltd.Şti. vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile, 3 numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalı …. vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, 4 numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalı … Motorlu Araçlar San.Ltd.Şti. vekilinin sair temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, duruşmada vekille temsil olunmayan davalılar … Motorlu Araçlar San. ve Tic. Ltd. Şti ve … yararına vekalet ücreti takdirine yer olmadığına, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davalılar … Motorlu Araçlar San. ve Tic. Ltd. Şti ve …’ ye geri verilmesine 29/11/2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.