YARGITAY KARARI
DAİRE : 17. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2014/5293
KARAR NO : 2014/4764
KARAR TARİHİ : 31.03.2014

MAHKEMESİ : İzmir 12. Asliye Ticaret Mahkemesi
TARİHİ : 03/12/2013
NUMARASI : 2012/624-2013/355

Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda; kararda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne dair verilen hükmün süresi içinde davalı Medos Otomotiv Tic. A.Ş. vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği düşünüldü:
-K A R A R-
Davacı vekili, müvekkiline ait aracın park halinde bulunduğu sırada, davalılardan M.. Otomotiv Tic. A.Ş.’nin maliki, B…Rent A Car isimli firmanın sahibi B.. K..’dan kiralanan, Axa Sigorta A.Ş.’ye trafik sigortalı, K.. G..’in sevk ve idaresindeki aracın çarpması sonucu hasarlandığını belirtip, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere 13.000,00 TL hasar tutarının davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini istemiştir.
Davalı A. Sigorta A.Ş. vekili sorumluluklarının poliçe limiti ve sigortalının kusuru ile sınırlı olduğunu belirtip, hasar tutarına itiraz ederek davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Davalı M. Otomotiv Tic. A.Ş. vekili, dava konusu aracın 13.03.2012 tarihli oto kiralama sözleşmesiyle 36 ay süre için E. Ester Sigure – 3 E oto kiralama şirketine kiraladığını belirtip hasarın yüksek olduğunu ve kaza tarihinde işleten olmadığı bildirerek davanın reddini savunmuştur.
Davalılar K.. G.. ve B.. K.. cevap vermemiştir.
Mahkemece toplanan delillere ve tüm dosya kapsamına göre B.. K.. hakkında açılan davanın reddine, diğer davalılar hakkında açılan davanın kısmen kabulü ile 5.585,85 TL’nin davalılar K.. G.., M.. Otomotiv Tic. A.Ş. ve A.. Sigorta A.Ş.’den müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmiş, hüküm davalı M Otomotiv Tic. A.Ş. vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, trafik kazasından kaynaklanan araç hasarına yönelik maddi tazminat istemine ilişkindir.
Taraflar arasındaki uyuşmazlık, karşı araç maliki olan M.Otomotiv Tic. A.Ş.’nin araç işleteni ve kira sözleşmesinin de uzun süreli olup-olmadığı noktasında toplanmaktadır.
2918 sayılı KTK.nun hükümlerine göre, trafik kaydı “işleteni” kesin olarak gösteren bir karine değilse de, onun kim olduğunu belirleyen güçlü bir kanıt niteliğindedir. Ancak, trafik kaydına rağmen işletenliğin 3. kişi üzerinde bulunmasını engelleyen bir yasa hükmü yoktur. Aynı yasanın 3. maddesinde, “İşleten: Araç sahibi olan veya mülkiyeti muhafaza kaydıyla satışta alıcı sıfatıyla sicilde kayıtlı görülen veya aracın uzun süreli kiralama, ariyet veya rehin gibi hallerde kiracı, ariyet veya rehin alan kişidir. Ancak, ilgili tarafından başka bir kişinin aracı kendi hesabına ve tehlikesi kendisine ait olmak üzere işlettiği ve araç üzerinde fiili tasarrufu bulunduğu ispat edilirse, bu kimse işleten sayılır.” şeklinde tanımlanmıştır. Aynı kanunun 85. maddesinde ise, “Bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa, motorlu aracın bir teşebbüsün ünvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen bilet ile işletilmesi halinde, moturlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi, doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar.” hükmüne yer verilmiştir.
Bu yasal düzenleme karşısında, kazaya karışan araçların meydana getirdikleri zararlardan araç sahiplerinin hukuken sorumlu olacağı ilkesi benimsenmiş ise de, bu araçların sahipleri tarafından herhangi bir sebeple yararlanılmasının bir başka kimseye devir edilmesi halinde (çok kısa bir süre olmamak kaydıyla) artık üzerindeki fiili hakimiyeti kalmaması ve bu sebeple ekonomik yönden de bir yararlanma olanağının bulunmaması durumlarında, o aracı kaza sırasında fiili hakimiyeti altında bulunduran ve ondan ekonomik yönden yararlanan kimsenin işleten sıfatıyla meydana gelen zarardan sorumlu tutulması gerekip, bunun sonucu olarak da araç malikinin sorumlu tutulmaması gerekecektir. Gerek doktrinde, gerekse Yargıtay’ın uygulamalarında, kiracının işleten sıfatının belirlenmesinde, kira sözleşmesinin uzun süreli olması, araç üzerinde fiili hakimiyet ve ekonomik yararlanma unsurlarının birlikte bulunması gerekmektedir.
Somut olayda, kazaya karışan ……. plakalı aracın kayden maliki davalı M. Otomotiv Tic. A.Ş. olup, bu aracın 13.03.2012 tarihinde E. Esger Sigura 3E Oto Kiralama’ya 24 aylığına kiraya verildiği taraflar arasında tanzim edilen kira sözleşmesi ile kararlaştırılmış ve bu konudaki kira sözleşmesi sunulmuştur. Ne var ki, bu konuda sunulan deliller üçüncü kişileri bağlayabilecek nitelikte ve güçte değildir. Bu konuda ibraz edilen belge ve deliller değerlendirilirken, özellikle zarara uğrayanların haklarını halele uğratacak bir sonuç yaratılmaması gerekir.
Ayrıca 24 ay olarak yapılan kira sözleşmeleri Dairemizin süre gelen uygulamasına göre uzun süreli sayılmaktadır.
O halde mahkemece yapılacak iş; yukarıda açıklanan yasal düzenlemelerde göz önünde bulundurularak, davalı M. Otomotiv Tic. A.Ş. aracını Eti Esger Sigura 3E Oto Kiralama’ya kiraladığına göre, taraflar arasında yapılan kira sözleşmesinin uzun süreli olduğu kabul edilerek, bu sözleşmenin 3.kişileri bağlayacak güçte bir kira sözleşmesi olup olmadığı, aracın teslim edilip edilmediği, araç üzerinde fiili hakimiyet ve ekonomik yararlanma olup olmadığı, kira sözleşmesinin ve kira bedelinin maliye ve vergi Dairelerine bildirilip bildirilmediği, ibraz edilen sözleşme yükümlülüklerinin kim tarafından yerine getirildiği, gerektiğinde işleten ve kiracının varsa ticari defter ve kayıtları üzerinde bilirkişi marifetiyle inceleme yaptırılmak suretiyle kira sözleşmesinin, fatura, ruhsat, cari hesap hareketleri gibi yan delillerle desteklenip desteklenmediği, işletenlik sıfatının kimde bulunduğu, hususları tartışılarak varılacak uygun sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken yazılı olduğu biçimde hüküm kurulması doğru görülmemiştir.
SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle davalı M. Otomotiv Tic. A.Ş. vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden M… Otomotiv Tic. A.Ş’ne geri verilmesine 31.3.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.
.