YARGITAY KARARI
DAİRE : 17. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2014/4222
KARAR NO : 2014/3884
KARAR TARİHİ : 20.03.2014

MAHKEMESİ : İstanbul Anadolu 8. Asliye Ticaret Mahkemesi
TARİHİ : 17/09/2013
NUMARASI : 2013/186-2013/286

Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda; kararda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne dair verilen hükmün süresi içinde davalılar M.. Y.. ile E.. A… vekili ve B. Filo Oto Kiralama A.Ş. vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği düşünüldü:

-K A R A R-
Davacı vekili, davalı taraf aracının, müvekkiline ait araca çarparak hasarlandığını, davalı sürücünün olayda %100 kusurlu olduğunu, davalı sigorta şirketinin hasarı ödemediğini, tespit raporuna göre araçta 10.654,69 TL hasar bulunduğunu belirterek 10.654,69 TL’nın 5.4.2011 tarihinden, 421 TL tespit giderinin dava tarihinden işleyecek faizi ile davalılardan tahsilini talep etmiştir.
Davalı E.. A… vekili, müvekkilince yaptırılan tespite göre araçlardaki hasarların uyumsuz olduğunu, kazanın tutanakta anlattığı şekilde olmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
Davalı B.Filo Oto Kiralama A.Ş. vekili, kazaya karışan müvekkili adına kayıtlı aracın 28.5.2010 tarihli sözleşme ile 36 aylığına dava dışı B.M. Metal İşl.San.A.Ş’ne kiraladığını ve teslim edildiğini, işleten sıfatlarının bulunmadığını, kaza tarihinde aracın kiracı şirket nezdinde olduğunu belirterek davanın kiracı şirkete ihbarını ve reddini savunmuştur.
Dava ihbar edelin Basal Mümaysan Metal İşl.San.A.Ş. vekili, araçlardaki hasarlar uyumsuz olduğundan müvekkilinin zarardan sorumlu olmadığını bildirmiştir.
Mahkemece, davanın kabulü ile 10.654,69 TL tazminatın 13.4.2011 temerrüt tarihinden işleyecek yasal faizi ile davalılardan tahsiline karar verilmiş; hüküm, davalılar M.. Y.. ile E.. A… vekili ve B. Filo Oto Kiralama A.Ş. vekilleri tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dosya içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp değerlendirilmesinde, özellikle oluşa uygun olarak düzenlenen uzman bilirkişi raporunda belirtilen kusur oranının hükme esas alınmasında bir usulsüzlük bulunmamasına, sürücüler arasında düzenlenen maddi hasarlı trafik kazası tespit tutanağı olmasına, davacı aracındaki hasarın bu kaza sonucu oluştuğunun bilirkişi raporu ile tespit edilmesine, davalı Muammer Yumli’nin haksız fiil faili olarak zarardan sorulu olmasına göre davalı Muammer Yumli ile değer davalılar vekillerinin aşağıdaki bentlerin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2-Dava, trafik kazasından kaynaklanan maddi tazminat istemine ilişkindir. Uyuşmazlık., davalı B.Filo Oto Kiralama A.Ş.’nin işleten sıfatının bulunup bulunmadığı noktasında toplanmaktadır. 2918 sayılı KTK’nu hükümlerine göre, trafik kaydı “işleteni” kesin olarak gösteren bir karine değilse de, onun kim olduğunu belirleyen güçlü bir kanıt niteliğindedir. Ancak, trafik kaydına rağmen işletenliğin 3. kişi üzerinde bulunmasını engelleyen bir yasa hükmü yoktur. Aynı Yasanın 3. maddesinde “işleten: araç sahibi olan veya mülkiyeti muhafaza kaydıyla satışta alıcı sıfatıyla sicilde kayıtlı görülen veya aracın uzun süreli kiralama, ariyet veya rehin gibi hallerde kiracı, ariyet veya rehin alan kişidir. Ancak, ilgili tarafından başka bir kişinin aracı kendi hesabına ve tehlikesi kendisine ait olmak üzere işlettiği ve araç üzerinde fiili tasarrufu bulunduğu ispat edilirse, bu kimse işleten sayılır” şeklinde tanımlanmıştır. Aynı kanunun 85. maddesinde ise, “Bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa, motorlu aracın bir teşebbüsün ünvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen şirket ile işletilmesi halinde, motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi, doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar” hükmüne yer verilmiştir.
Bu yasal düzenleme karşısında, kazaya karışan araçların meydana getirdikleri zararlardan araç sahiplerinin hukuken sorumlu olacağı ilkesi benimsenmiş ise de, araç malikleri tarafından herhangi bir sebeple yararlanılması için bir başka kimseye devir edilmesi halinde (kısa bir süre için kiralanmaması kaydıyla) artık üzerindeki fiili hakimiyeti kalmaması ve bu sebeple ekonomik yönden de bir yararlanma olanağının kalktığı durumlarda, o araca kaza sırasında fiili
hakimiyeti altında bulunduruan ve ondan iktisaden yararlanan kimsenin işleten sıfatıyla meydana gelen zarardan sorunlu tutulması gerekir. Bunun sonucu olarakta, araç maliki sorumlu tutulmamalıdır. Gerek doktrinde, gerekse Yargıtay’ın uygulamalarında, kiracının işleten sıfatının belirlenmesinde, kira sözleşmesinin uzun süreli olması, araç üzerinde fiili hakimiyet ve ekonomik yararlanma unsurlarının birlikte bulunması gerekmektedir.
Somut olayda, 28.5.2010 tarihli kira sözleşmesinde kazaya neden olan aracın 36 aylığına davalı B. Filo Oto Kiralama A.Ş. tarafından, dava dışı B.Mimaysan M.İşleme San.A.Ş’ne kendi aralarında düzenlenen sözleşme ile kiralandığı, dosyada mevcut araç teslim formuna göre 14.6.2010 tarihinde aracını kiracı şirkete teslim edildiği belirtilmiştir. Dava, dava dışı kiracı şirkete ihbar edilmiştir. Bu sözleşmenin geçerli olduğunun kabulü halinde işleten sıfatının kiracıya geçtiğinin de kabulü gerekir. Aracın sürücüsü davalı M.. Y.. dahi temyiz dilekçesinde, aracın kiracı şirket tarafından yine bu şirkete ait işlerin yapılması için kendisine tahsip edildiğini bildirmiştir.
Bu durumda mahkemece, yukarıda açıklanan yasal düzenlemelerde gözönünde bulundurularak, davalı B. Filo Oto Kiralama A.Ş. tarafından araç dava dışı B. M. Metal İşleme San. A.Ş.’ne kiralandığına göre, taraflar arasında tanzim edilen kira sözleşmesinin uzun süreli ve 3.kişileri bağlayacak güçte bir kira sözleşmesi olup olmadığı, aracın teslim edilip edilmediği, araç üzerinde fiili hakimiyet ve ekonomik yararlanması olup olmadığı, kira sözleşmesinin ve kira bedelinin maliye ve vergi dairelerine bildirilip bildirilmediği, gerektiğinde işletenin ve kiracının ticari defter, kayıt ve belgeleri üzerinde konusunda uzman bilirkişi marifetiyle inceleme yaptırılmak suretiyle kira sözleşmesinin, fatura, ruhsat ve cari hasep hareketleri gibi yan delillerle desteklenip desteklenmediği, davalının işletenlik sıfatının devam edip etmediği hususları tartışılarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken davalı şirketin bu savunmasına ilişkin hiç inceleme yapılmadan eksik inceleme ile yazılı olduğu gibi hüküm kurulması doğru değildir.
3-Davalı B.Filo Oto Kiralama A.Ş. vekili ile davalı sigorta şirketi vekili ve M. Y.’nin diğer temyiz itirazlarına gelince;
Onarım masrafları, taşıtın rizikonun gerçekleştiği tarihteki değerini aşan ya da taşıt onarım kabul etmez ise taşıt tam hasara uğramış sayılır. Bu durumda aracın olay tarihindeki 2. el piyasa rayiç değeri ile sovtaj değeri arasındaki fark gerçek zararı oluşturur.
Somut olayda davacı vekili, müvekkiline ait aracın 10.654 TL tutarındaki onarım giderinin davalılardan tahsilini talep etmiş, aracın müvekkili uhdesinde bulunduğunu bildirmiştir. Davacı tarafça yaptırılan tespit raporu ile davalı sigorta şirketi nezdinde düzenlenen ekspertiz raporunda dahi aracın onarımının ekonomik olmadığı, ağır hasarlı olduğu, pertinin uygun bulunduğu belirtilmiştir. Yine işbu dosyada alınan 3.12.2012 tarihli 1. bilirkişi raporu ile hükme esas alınan 24.4.2013 tarihli bilirkişi kurulu raporunda da aracın KDV dahil onarım bedelinin 12.572,53 TL olduğu aracın olay tarihinde 14 yaşında olup, markası, modeli, hasarı itibariyle onarımının teknik ve ekonomik yönden uygun olmayacağı, pert total olarak değerlendirilmesinin yerinde ve uygun olacağı, aracın olay tarihindeki 2. el piyasa rayicinin 15.000 TL, sovtaj bedelinin 7500 TL olduğu, davacının araç kendisinde bulunduğundan gerçek zararının 7.500 TL olduğu belirtilmiştir.
Bu durumda mahkemece 7.500 TL tazminat yönünden davanın kısmen kabulüne karar verilmesi gerekirken yazılı olduğu gibi davalılar aleyhine fazla tazminata hükmedilmesi doğru değildir.
SONUÇ:Yukarıda 1 nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı M. Y. B. Filo A.Ş. vekili ile E.. A… vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine, 2 nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı B. Filo Oto Kiralama A.Ş. vekilinin, 3 nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı M. Y.ile davalılar B. Filo Oto Kiralama A.Ş. vekili ve E.. A… vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün davalılar yararına BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davalı B.Filo Oto Kiralama A.Ş., M Y. ve E.. A…’ye geri verilmesine 20.3.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.