YARGITAY KARARI
DAİRE : 17. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2014/23285
KARAR NO : 2014/19449
KARAR TARİHİ : 25.12.2014
MAHKEMESİ : Küçükçekmece 3. Asliye Hukuk Mahkemesi
TARİHİ : 05/05/2014
NUMARASI : 2013/149-2014/295
Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda; kararda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne dair verilen hükmün süresi içinde davalı N… Loj. Hizm. AŞ vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği düşünüldü:
-K A R A R-
Davacı vekili, davalı taraf aracının, müvekkiline ait araca çarparak müvekkili ile araçta bulunan kardeşinin yaralanmasına, aracın hasarlanmasına sebebiyet verdiğini, sürücünün olayda %100 kusurlu olduğunu, müvekkiline ait aracın engelli aracı olup onarıldığını ancak değer kaybı oluştuğunu, müvekkilinin İstanbul Engelli Yıldızlar Spor Klubü üyesi olduğunu, antramanların bir kısmına kaza sebebiyle katılamadığını, aracı teslim edilene kadar ticari araçla antramana gittiğini, bunun başarısını olumsuz etkilediğini, yaşadığı travma nedeniyle o dönemde kendisinden beklenen başarıyı sergileyemediğini, müsabaka ödülünü (100 cumhuriyet altını) alamadığını belirterek 10.000,00 TL manevi tazminatın kaza tarihinden işleyecek faiziyle davalılardan tahsilini talep etmiştir.
Davalı N… Lojistik Hizm. AŞ vekili müvekkilinin kazaya karışan aracını, olaydan çok önce 36 aylıığına, dava dışı A…. Gıda San. Tic. AŞ’ne kiraladığını ve teslim ettiğini, işleten sıfatının ve sorumluluğunun bulunmadığını, husumetin kiracıya yönetilmesi gerektiğini, davanın zamanaşımına uğradığını, manevi zarar oluşmadığını, davacı talebinin maddi zarara ilişkin olduğunu, tazminatın fahiş bulunduğunu belirterek davanın reddini ve kiracı şirkete ihbarını savunmuştur.
Dava ihbar edilen R.. A.. vekili aracın ZMSS şirketi olduğunu manevi zararın teminat dışında kaldığını, davanın reddini savunmuştur.
Dava ihbar edilen A… Gıda San. Tic. AŞ vekili aracın 36 aylığına müvekkilince kiralandığını, kira sözleşmesinin 2.maddesine göre sürücü seçiminde kiralayanın insiyatifinin bulunduğunu olayda sürücünün kusurlu olduğunu, davanın zamanaşımına uğradığını, trafik ve kasko sigorta şirketlerinin davacı zararının karşıladığını manevi zarar olmadığını tazminatın fahiş bulunduğunu belirterek davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile 2.000,00 TL manevi tazminatın kaza tarihinden işleyecek yasal faiziyle davalılardan tahsiline karar verilmiş; hüküm, davalı N… Loj. Hizm. AŞ vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dosya içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp değerlendirilmesinde ve özellikle manevi tazminat talebi ile ilgili olarak hüküm kurulurken olayın meydana geliş şekli, tarafların ekonomik ve sosyal durumları, olay nedeniyle duyulan acı ve elemin derecesi ve B.K.nun 47.maddesindeki özel haller dikkate alınmış bulunduğuna göre, davalı N… Loj. Hizm. AŞ vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2-Dava, trafik kazasından kaynaklanan manevi tazminat istemine ilişkindir. Taraflar arasındaki uyuşmazlık, davalı şirketin işleten sıfatının bulunup bulunmadığı noktasında toplanmaktadır. 2918 Sayılı KTK’nun hükümlerine göre, trafik kaydı işleteni kesin olarak gösteren bir karine değilse de onun kim olduğunu belirleyen güçlü bir kanıt niteliğindedir. Ancak, trafik kaydına rağmen işletenliğin 3.kişi üzerinde bulunmasını engelleyen bir yasa hükmü yoktur. Aynı yasanın 3.maddesinde “işleten; araç sahibi olan veya mülkiyeti muhafaza kaydıyla satışta alıcı sıfatıyla sicilde kayıtlı görülen veya aracın uzun süreli kiralama, ariyet veya rehin gibi hallerde kiracı, ariyet veya rehin alan kişidir. Ancak ilgili tarafından başka bir kişinin aracı kendi hesabına ve tehlikesi kendisine ait olmak üzere işlettiği ve araç üzerinde fiili tasarrufu bulunduğu ispat edilirse bu kimse işleten sayılır.” şeklinde tanımlanmıştır. Aynı Kanunun 85.maddesinde ise “Bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut birşeyin zarara
uğramasına sebep olursa, motorlu aracın bir teşebbüsün ünvanı veya işletme adı altında veya bu teşübbüs tarafından kesilen biletle işletilmesi halinde, motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi doğan zarardan müştereken ve mütüselsilen sorumlu olurlar.” hükmüne yer verilmiştir.
Bu yasal düzenleme karşısında, kazaya karışan araçların meydana getirdikleri zararlardan araç sahiplerinin hukuken sorumlu olacağı ilkesi benimsenmiş ise de, araçların malikleri tarafından herhangi bir sebeple yararlanılması için bir başka kimseye devir edilmesi halinde (kısa bir süre için kiralanmaması kaydıyla artık üzerindeki fiili hakimiyeti kalmaması ve bu sebeple ekonomik yönden de bir yararlanma olanağının kalktığı durumlarda, o aracı kaza sırasında fiili hakimiyeti altında bulunduran ve ondan iktisaden yararlanan kimsenin işleten sıfatıyla meydana gelen zarardan sorumlu tutulması gerekir. Bunun sonucu olarakta araç maliki sorumlu tutulmamalıdır. Gerek doktrinde, gerekse Yargıtay’ın uygulamalarında, kiracının işleten sıfatının belirlenmesinde, kira sözleşmesinin uzun süreli olması, araç üzerinde fiili hakimiyet ve ekonomik yararlanma unsurlarının birlikte bulunması gerekmektedir.
Somut olayda, kazaya neden olan araç 01.04.2008/01.04.2011 tarihleri arasında 3 yıllığına davalı N… Lojistik Hizm. AŞ tarafından, dava ihbar edilen dava dışı A… Gıda San. Tic. AŞ’ne kiralanmış olup, bu sözleşmenin geçerli olduğunun kabulü halinde işleten sıfatının kiracıya geçtiğinin de kabulü gerekir. Davalı şirkete izafeten V… Taşıt Araçları Kiralama AŞ ile dava dışı kiracı şirket arasında adi yazılı kira sözleşmesi niteliğinde araç kiralama sözleşmesi ve araç teslim tutanağı düzenlenmiştir. Bu sözleşme ve teslim tutanağının taraflar arasında her zaman düzenlenmesi mümkündür. Kira sözleşmesinin geçerli olabilmesi için 3.kişileri bağlayıcı nitelikte ve güçte olması gerekir. Davalı N….Loj. Hizm. AŞ vekili bu sözleşme gereğince müvekkilinin işleten sıfatının ve tazminattan sorumluluğunun bulunmadığını savunmuş, mahkemece bu konuda inceleme yapılmamıştır. Eksik inceleme ile hüküm kurulamaz.
Bu durumda, mahkemece yukarıda açıklanan yasal düzenlemelerde gözönünde bulundurularak, davalı N…. Loj. Hizm. AŞ adına trafikte kayıtlı araç dava ihbar edilen A…. Gıda San. Tic. AŞ’ne kiralandığına göre, tanzim edilen kira sözleşmesinin 3.kişileri bağlayacak güçte bir
kira sözleşmesi olup olmadığı, aracın usulüne uygun şekilde teslim edilip edilmediği, araç üzerinde fiili hakimiyet ve ekonomik yararlanma olup olmadığı, kira sözleşmesinin ve kira bedelinin maliye ve vergi dairelerine bildirilip bildirilmediği, hususlarında dava şirket ile kiracı dava dışı A…. Gıda San. Tic. AŞ ve gerektiğinde davalı şirket adına kira sözleşmesini yapan V… Taşıt Araçları Kiralama AŞ’nin ticari defter ve kayıtları üzerinde uzman bilirkişi marifetiyle inceleme yaptırılmak suretiyle kira sözleşmesinin fatura, ruhsat ve cari hesap hareketleri gibi yan delillerle desteklenip desteklenmediği hususunda rapor alınması, davalı şirketin işletenlik sıfatının devam edip etmediği hususları değerlendirilerek sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yazılı olduğu biçimde hüküm kurulması doğru görülmemiştir.
SONUÇ:Yukarıda 1 nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı şirket vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine, 2 nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı N… Loj. Hizm. AŞ vekilinin temyiz itirazının kabulü ile hükmün davalı şirket lehine BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davalı N…. Loj. Hizm. AŞ’ye geri verilmesine 25.12.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.