YARGITAY KARARI
DAİRE : 17. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2014/21042
KARAR NO : 2014/18234
KARAR TARİHİ : 11.12.2014

MAHKEMESİ : Konya 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
TARİHİ : 08/07/2014
NUMARASI : 2011/604-2014/412

Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda; kararda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne dair verilen hükmün süresi içinde davacılar ve davalı Y… Turizm Nakl. Otom. İnş. Ve İnş. Malz. San. Tic. Ltd. Şti vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği düşünüldü:
-K A R A R-
Davacılar vekili, davalıların işleteni ve sürücüsü olduğu yolcu otobüsünün, müvekkillerinden Y. Y. işleteni, O. Y. sürücüsü olduğu kamyona çarparak aracın hasarlanmasına sebebiyet verdiğini, olayda davalı aracında bulunan yolculardan bir kısmının öldüğünü, bir kısmının yaralandığını, davalı sürücünün olayda tam kusurlu bulunduğunu, Konya 1. Asliye Ceza Mahkemesinin 2010/492 Esas sayılı dosyasında ceza davası açıldığını, tespit raporunda aracın pert edilmesi ğerektiğinin bildirildiğini, müvekkiline ait araçta 21.678,17 TL. tutarında hasar olduğunu, davalının Z… şireketinden 17.500,00 TL. tahsil edildiğini bakiye 4.178,17 TL. kaldığını, kaza sebebiyle tamir süresince araç çalışmadığından kazanç kaybı oluştuğunu Osman’ında sürücü olarak kazanç kaybının bulunduğunu (diğer davacı babasına ait kamyonda maaşla çalışması sebebine dayanılarak), müvekkili Yaşar’ın eşi, Osman’ın annesi F. Y. bu kaza sebebiyle ölenlere, yaralananlara, oğlunun kazaya karışmasına, müvekkillerine ait aracın henüz borcu bitmeden kullanılamayacak hale gelmesine çok üzülmesi sebebiyle, olaydan 3 gün sonra vefat ettiğini, bu durumun müvekkilleri için yıkım olduğunu belirterek şimdilik 4.178,17 TL. araç hasarı, 100’er TL’sından 200 TL. kazanç kaybı ve 20.000,00’er TL.sından toplam 40.000,00 TL. manevi tazminatın kaza tarihinden işleyecek yasal faiziyle davalılardan tahsilini talep etmiş; 24.04.2014 tarihli ıslah dilekçesi ile kazanç kaybına ilişkin talebini 3.550,00 TL. daha artırarak toplam 3.750,00 TL. Kazanç kaybının tazminini istemiştir.
Davalı Y.. Tur. Nakl. Oto. İnş. ve İnş. Malz. San. Tic. Ltd. Şti. vekili, davacı aracında meydana gelen hasarın, Z… şirketince ödendiğini ve ibra edildiğini davacının kazanç kaybı zararını ispat etmesi gerektiğini, F. Y. ölümü ile kaza arasında illiyet bağı bulunmadığını, manevi tazminat şartlarının oluşmadığını belirterek davanın aracın Karayolu Yolcu Taşımacılığı Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası Şirketine (H.. A…), zorunlu Karayolu Taşımacılık Mali Sorumluluk Sigorta Şt.’ne (Y.. A…), İ… Şirketi E.. A…’ne ihbarını ve reddini savunmuştur.
Mahkemece, davacı Y. Y. açtığı maddi ve manevi tazminat davalarının reddine, davacı O. Y. açtığı davanın kısmen kabulü ile 3.750,00 TL. maddi (kazanç kaybı), 5.000,00 TL. manevi tazminatın kaza tarihinden işleyecek yasal faiziyle davalılardan tahsiline karar verilmiş; hüküm davacılar vekili ile davalı Y. Tur. Oto İnşa. San. Tic. Ltd. Şti. vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dosya içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp değerlendirilmesinde, özellikle oluşa uygun olarak düzenlenen uzman bilirkişi raporunda belirtilen kusur oranının hükme esas alınmasında bir usulsüzlük bulunmamasına davacılardan Y.Y. aracın işleteni olup, kaza sırasında araçta olmamasına, aracın sürücüsü olan oğlu O. Y. olayda yaralanmamasına, olaydan kısa bir süre sonra kalp krizi nedeniyle ölen F. Y. (davalı Yaşar’ın eşi, davalı Osman’ın annesi) ölümü ile kaza arasında uygun illiyet bağının bulunmamasına, davacıların F. Y. ölümü nedeniyle acı, üzüntü vs. yaşadıklarından bahisle manevi tazminat talebinde bulunmalarına, manevi tazminat şartlarının somut olayda oluşmamasına göre davacılar vekili ile davalı Y….Tur.Ltd. Şti. vekilinin aşağıdaki bentlerin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2-Dava, trafik kazasından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir. Davacı Y. Y. aracın işleteni, O. Y. sürücüsüdür. Araç sürücüsü zilyedin
dava hakkı, malike aynen iade yükümlülüğünden kaynaklanmaktadır.
Ancak zararın tazmini için, malikte dava açtığına göre, zilyedin zarar veren 3.kişiye dava açmakta hukuki yararı bulunmamaktadır. Taraf ehliyeti (husumet) dava şartlarından olup, yargılamanın her aşamasında mahkemece re’sen dikkate alınması gerekir. Bu durumda mahkemece, davacı araç sürücüsü O. Y. tarafından açılan dava yönünden aktif dava ehliyeti bulunmadığından davanın reddine karar verilmesi gerekirken yazılı olduğu şekilde adı geçen davacı yönünden davanın kabulüne karar verilmesi doğru görülmemiştir.
3-Davalı tarafa ait yolcu otobüsünde bulunan yolcuların bir kısmı vefat etmiş, bir kısmı da yaralanmıştır. Davacı aracının sürücüsü olan Osman Yaprakçı olayda yaralanmamıştır. Davacı tarafın aracı hasarlanmıştır. Davacılar, F. Y.(Yaşar’ın eşi, Osman’ın annesi) kazaya, kazada ölen ve yaralananlara, kamyonun borcu dahi bitmeden kaza sonucu hasarlanmasına çok üzüldüğünü, bu nedenle kazadan kısa bir süre sonra da bu sebeple öldüğünü, kendilerinin Fatma’nın ölümü sebebiyle çok üzüldüklerini, manevi yönden üzüntü, acı yaşadıklarını belirterek manevi tazminat talep etmişlerdir. F. Y. kalp krizi nedeniyle öldüğü dosya kapsamıyla sabit olmuştur. Fatma’nın ölümü ile kaza arasında uygun illiyet bağı bulunmamaktadır. HMK’nın 26. maddesi gereğince “Hakim, tarafların talep sonuçlarıyla bağlı olup, ondan fazlasına veya başka birşeye karar veremez.
Bu durumda mahkemece, şartları oluşmayan manevi tazminat talebinin tamamen reddine karar verilmesi gerekirken, davacı Osman kazada yaralanmamış ise de; kazaya tanık olması ölü ve yaralıları görmesi bunlardan olumsuz yönde etkilenmesinin doğal olması gibi gerekçelerle talep dışına çıkılarak, talep dışındaki sebeplerle davacı O. Y.ı lehine 5.000,00 TL. manevi tazminata karar verilmesi de isabetli görülmemiştir.
4-Davacı tarafa ait araç ticari amaçla kullanılan kamyondur. Davacıların bu araçla nakliyecilik yaptıkları dosya kapsamından anlaşılmaktadır. Davacı Yaşar’ın bu şekilde ticari amaçla kullandığı iki ayrı kamyonu daha bulunmaktadır. Dosyada mevcut ekspertiz raporu, hükme esas alınan uzman bilirkişi raporu ve davacı tarafça yaptırılan tespit bilirkişi raporuna göre araç kaza sonucu pert olmuştur. Davalı taraf aracının, dava dışı ZMSS şirketi tarafından sovtaj bedeli tenzil edildikten sonra 17.500,00 TL. araç bedeli davacı tarafa ödenmiştir.
Davacılar, aracın tamiri süresince nakliyecilik işi yapamadıklarını, çalışamadıklarını belirterek ıslahla birlikte toplam 3.750,00 TL. kazanç kaybının davalılardan tahsilini talep etmiştir.
Davacı Y. Y.ı, kendine ait araçlarla nakliyecilik yapmaktadır. Davaya konu aracın kaza sonucu kullanılamaz hale gelmesi nedeniyle, piyasadan ücreti karşılığında kiralayacağı emsal nitelikteki bir başka araçla da nakliyecilik işini yapması mümkündür. Bu nedenle davacı nezdinde oluşan gerçek zarar, kazanç kaybı değil, araç mahrumiyeti zararıdır. Zaten pert olan araçlarda, aracın tamiri mümkün olmadığından yada onarımı ekonomik bulunmadığından, araç mahrumiyeti zararı da, aracın tamir süresine göre değil, aynı nitelikte emsal yeni bir aracın satın alınması için gerekli süreye göre belirlenmelidir.
Bu durumda mahkemece, önceki bilirkişiden emsal bir aracın alınması için gerekli sürenin belirlenmesi ve davacının bu süre içinde kendi aracını kullanmış olması halinde yapacağı yakıt, amortisman payı vs. gibi zorunlu giderleri mahsup edilerek, emsal aracın bu süredeki kiralama bedelinin tespiti hususlarında ayrıntılı, gerekçeli, denetime elverişli bir ek rapor alınarak sonucuna göre davacı Y. Y. lehine karar verilmesi gerekirken yazılı olduğu biçimde bilirkişice tespit edilen 30 günlük onarım süresi için günlük 125 TL.sından toplam 3.750,00 TL. kazanç kaybına O.Y. lehine hükmedilmesi de isabetli değildir.
Kabule göre de;
Bilirkişi raporunda günlük 125 TL. net kazanç kaybının 45 TL.sının sürücü ücreti olduğu belirtilmesine göre davacı Osman’ın davacının 1.350,00 TL. (45×30 gün) sürücü ücreti yönünden kabulüne, bakiye 2.400,00 TL. kazanç kaybı için davacı Y. Y. yönünden davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken yazılı olduğu biçimde 3.750,00 TL.’nin tamamının davacı sürücü O. Y. ödenmesine hükmedilmesi de doğru değildir.
SONUÇ: Yukarıda 1 nolu bentte açıklanan nedenlerle davacılar vekili ile davalı Y… Ltd. Şti. vekilinin sair temyiz itirazlarını reddine, 2 ve 3 nolu bentlerde açıklanan nedenlerle davalı Y… Ltd. Şti. vekilinin, 4 nolu bentte açıklanan nedenlerle davacı Y. Y. vekili ile davalı Y.. Tur. Nakl. Otom. İnş. San. Tic. Ltd. Şti. vekilinin temyiz itirazının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, halinde temyiz eden davacılar ve davalı Y..Tur. Nakl. Otom. İnş. San. Tic. Ltd. Şti.’ye geri verilmesine 11.12.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.