YARGITAY KARARI
DAİRE : 17. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2013/19241
KARAR NO : 2014/465
KARAR TARİHİ : 16.01.2014
MAHKEMESİ : Cizre Asliye Hukuk Mahkemesi
TARİHİ : 16/01/2013
NUMARASI : 2009/350-2013/16
Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda; kararda yazılı nedenlerden dolayı asıl ve birleştirilen davanın kabulüne dair verilen hükmün süresi içinde davalı A.. Doğal Su Kayn.Ltd.Şti. vekili ve birleştirilen davada davalı .. İnşaat Ltd.Şti. vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği düşünüldü:
-K A R A R-
Davacı vekili, müvekkili tarafından kasko sigortalı … plakalı aracın, davalı A. Doğ. Su. Kayn. Ltd.Şti.’nin maliki olduğu . plakalı çekicinin karıştığı 26.01.2009 tarihli kazada hasarlandığını, müvekkilinin sigortalısının zararını karşıladığını, davalı aracının kazada tam kusurlu olduğunu ileri sürerek, şimdilik 15.701 TL tazminatın ödeme tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte davalı A. Doğ. Su. Kayn. Ltd.Şti.’den rücuen tahsilini talep ve dava etmiştir.
Birleştirilen davada davacı vekili, müvekkili tarafından kasko sigortalı aracın hasarlandığı kazaya sebebiyet veren .. plakalı aracın kiralandığı anlaşılan davalı . İnş. Ltd. Şti’nin ve araç sürücüsü davalı A..B.’ın da zarardan sorumlu olduğunu ileri sürerek, şimdilik 15.701 TL tazminatın ödeme tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte davalılar …İnş. Ltd. Şti ve A. B.’dan rücuen tahsilini talep ve dava etmiştir.
Davalı A. Doğ. Su. Kayn. Ltd.Şti. şirket vekili, davanın reddini savunmuştur.
Birleştirilen davada davalı . İnşaat Ltd.Şti vekili, davanın reddini istemiştir.
Birleştirilen davada davalı A. B., davaya cevap vermemiştir.
Mahkemece, toplanan delillere ve bilirkişi raporuna dayanılarak, asıl ve birleştirilen davanın kabulü ile 15.701 TL tazminatın 11.06.2009 ödeme tarihinden itibaren faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmiş; hüküm, davalı A. Doğal Su Kayn.Ltd.Şti. vekili ve birleştirilen davada davalı .. İnşaat Ltd.Şti. vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1) Dava, kasko sigorta sözleşmesinden kaynaklanan rücuen tazminat istemine ilişkindir.
2918 sayılı KTK.nun hükümlerine göre trafik kaydı, işleteni kesin olarak gösteren bir karine değilse de, onun kim olduğunu belirleyen güçlü bir kanıt niteliğindedir. Ancak trafik kaydına rağmen işletenliğin 3. kişi üzerinde bulunmasını engelleyen bir yasa hükmü de yoktur. Aynı yasanın 3. maddesinde “işleten, araç sahibi olan veya mülkiyeti muhafaza kaydıyla satışta alıcı sıfatıyla sicilde kayıtlı görünen veya aracın uzun süreli kiralama ariyet veya rehin gibi hallerde kiracı, ariyet veya rehin olan kişidir. Ancak, ilgili tarafından başka bir kişinin aracı kendi hesabına ve tehlikesi kendisine ait olmak üzere işlettiği ve araç üzerinde fiili tasarrufu bulunduğu ispat edilirse bu kimse işleten sayılır” şeklinde tanımlanmıştır. Aynı kanunun 85. maddesinde ise “Bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa motorlu aracın bir teşebbüsün unvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen bilet ile işletilmesi halinde motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi, doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar.” hükmüne yer verilmiştir.
Bu yasal düzenlemeler karşısında kazaya karışan araçların meydana getirdikleri zararlardan araç sahiplerinin hukuken sorumlu olacağı ilkesi benimsenmiş ise de, bu araçların sahipleri tarafından herhangi bir sebeple yararlanılmasının bir başka kimseye devir edilmesi halinde (çok kısa bir süre olmaması kaydıyla) artık üzerindeki fiili hakimiyeti kalmaması ve bu sebeple ekonomik yönden de bir yararlanma olanağının kalktığı durumlarda o aracı kaza sırasında fiili hakimiyeti altında bulunduran ve ondan yararlanan kimsenin işleten sıfatıyla meydana gelen zarardan sorumlu tutulması gerekip bunun sonucu olarak da araç malikinin sorumlu tutulmaması gerekecektir.
Gerek doktrinde gerekse Yargıtay’ın uygulamalarında kiracının işleten sıfatının belirlenmesinde kira sözleşmesinin uzun süreli olması, araç üzerinde fiili hakimiyet ve ekonomik yararlanma unsurlarının birlikte bulunması gerekmektedir. Somut olayda, davalı A..Doğal Su Kayn.Ltd.Şti. adına kayıtlı .. plakalı, kazaya karışan çekicinin, davalı malik tarafından davalı .. İnşaat ve Taahhüt Limited Şirketi’ne, 13.10.2008 tarihinde Silopi 2. Noterliği’nce tanzim edilen Taşıt Kira Sözleşmesi ile kiralandığı anlaşılmıştır. Anılan sözleşmede, kira süresinin, taşımacının yetki belgesinin bitim tarihine kadar olduğu belirtilmiştir. Bu durumda mahkemece, aracı kiralayan davalı şirketin yetki belgesinin geçerlilik süresi araştırılarak, kira sözleşmesinin süresinin belirlenmesi ve işletenlik sıfatının kaza tarihi itibarı ile tespit edilerek sonucuna göre karar verilmesi gerekirken bu husus üzerinde durulmadan karar verilmiş olması doğru değildir.
2) HMK’nun 266. maddesi ve devamı maddeleri gereğince çözümü özel veya teknik bilgiyi gerektiren hallerde bilirkişinin oy ve görüşünün alınmasına karar verilir, hükmüne yer verilmiştir.
Somut olayda, araç hasarı konusunda uzman olmayan avukat bilirkişiden alınan tazminat raporuna itibar edilerek hüküm kurulmuştur. Bu durumda, mahkemece yapılacak iş; davacı sigorta şirketinden hasarlı parçaların kalem kalem tespit edilip, fiyatlarının da belirlendiği eksper raporunun, sigortalıya yapılan ödemeye ilişkin banka dekontu vs. belgesinin ve hurda değeriyle ilgili bilgilerin de içinde bulunduğu hasar dosyasının tamamı istenerek, kasko sigortalı aracın tamirinin ekonomik olup olmadığı, ekonomik ise tamir bedelinin, ekonomik değilse; aracın kaza tarihindeki 2. el piyasa rayiç bedelinden sovtaj değerinin mahsubu ile talep edilebilecek tazminat miktarının hesaplanması için, makine mühendisi bilirkişiden ayrıntılı, gerekçeli ve denetime açık rapor alınarak, varılacak sonuca göre bir karar vermek gerekirken, eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması doğru değildir.
SONUÇ: Yukarıda (1) ve (2) nolu bentlerde açıklanan nedenlerle davalı A. Doğal Su Kayn. Ltd. Şti. vekili ve davalı .. İnşaat Ltd.Şti vekili temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davalı A. Doğal Su Kayn.Ltd.Şti. vekili ve birleştirilen davada davalı 77 İnşaat Ltd.Şti.’ne geri verilmesine 16.1.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.