Yargıtay Kararı 17. Hukuk Dairesi 2013/12253 E. 2014/19285 K. 23.12.2014 T.

YARGITAY KARARI
DAİRE : 17. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2013/12253
KARAR NO : 2014/19285
KARAR TARİHİ : 23.12.2014

MAHKEMESİ : İstanbul 11. Asliye Hukuk Mahkemesi
TARİHİ : 26/03/2013
NUMARASI : 2008/193-2013/163

Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda verilen hüküm davalılar Yapı Kredi Sigorta A.Ş., İSKİ, E.. Sigorta A.Ş ve B.. İnş.Taah.San.ve Tic.Ltd.Sti. vekilleri tarafından temyiz edilmiş, davalı B… İnş. ve Taah.San.Tic.Ltd.Şti. vekilince de duruşma talep edilmiş olmakla duruşma için tayin edilen 23.12.2014 Salı günü davacılar A.. H.., Aytaç Hüzmeli ve Kerem
Hüzmeli vekili Av. A.. T.. geldi. Duruşma isteyen B… İnş. ve Taah.San. ve Tic. Ltd., vekili Av….. geldi. Temyiz eden davalı İSKİ vekili Av. M. R. Aydemir geldi. Temyize den davalı E.. Sigorta A.Ş vekili Av. .. geldi. Temyiz eden davalı Yapı Kredi Sigorta A.Ş tarafından gelen olmadı. diğer davalılar Ö.. K.. ve Y… Nak.İnş.Taah. Tarafından gelen olmadı. Temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşıldıktan ve hazır bulunan taraf vekilleri dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği düşünüldü.

-K A R A R-

Davacılar vekili, davalı sürücü Ö.. K..’ün yönetiminde bulunan, davalı Y…Nakliyat Ltd. Şti. adına kayıtlı aracın neden olduğu kazada davacılar desteği A. H. vefat ettiğini, davalı Ö.. K..’ün araç sürücüsü, Y.Nakliyat İnş. Taah. Hafr. Turz. San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin araç maliki, B. İnş. Ve Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin işleten ve adam çalıştıran, ve İSKİ Genel Müdürlüğünün ise üst işveren ve Yapı Kredi Sigorta A.Ş.’nin de kazaya karışan aracın sigortacısı olduğunu belirterek fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, davacı eş A.. H.. için 4.000,00 TL, oğlu A. Hüzmeli için 3.000,00 TL ve oğlu K. Hüzmeli için 3.000,00 TL destekten yoksun kalma tazminatını,birleştirlen dosyada ise eş için 40.000 TL. çocuklar için ayrı ayrı 20.000 TL. manevi tazminatın tahsilini istemiştir.
Birleştirilen dosyada ise kazaya neden olan aracın zorunlu mali sorumluluk sigortasının davalı E. Sigorta A.Ş. tarafından düzenlendiğini belirterek fazlaya ilişkin hakları saklı almak üzere A. için 2.500 TL. A. ve Kerem için ayrı ayrı 2.000 TL. destekten yoksun kalma tazminatının davalıdan tahsilini istemiş, ıslah dilekçesi ile eş Ayşe için 379.870,82 TL. Aytaç için 29.276,15 TL. Kerem için 50.144,49 TL. olarak ıslah etmiştir.
Davalı İski Genel müdürlüğü vekili, davalı idareye husumet yöneltilemeyeceğini, Bakır İnş. Ltd.şti ile yapılan sözleşme gereğince sorumlulukları bulunmadığını davanın reddini savunmuştur.
Davalı B.. İnş. Ltd. Şti vekili, işveren olarak sorumlu olmadıklarını, davacılar desteğinin aracı tamir ederken meydana gelen kaza sırasında vefat ettiğini, istisna akdi nedeniyle davalı sürücü ile işverenlik ilişkisinin bulunmadığını bildirerek davanın reddini istemiştir.
Davalı E… Sigorta A.Ş. vekili, kazanın karayolu dışında meydana geldiğini, zorunlu mali sorumluluk sigortasının sorumlu olmadığını belirtmiş, davalı Yaren Nak. Ltd. Şti davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece toplanan deliller ve benimsenen bilirkişi raporuna göre; asıl ve birleşen dosyada, davalı Y.. Nakliyat İn. Ltd.Şti.’nin aracı kira sözleşmesi ile davalı B… İnş. Ltd. Şti’ne kiralaması nedeniyle işleten olmadığından hakkında açılan davanın reddine, asıl dava ile birleşen Şişli 3. Asliye Hukuk Mah. 2008/306 Esas sayılı dosyada davacı A.. H.. için 379.870,82 TL, A. H. için 29.276,15 TL, K. H. için 50.144,49 TL tazminatın davalı Y….Nakliyat. Ltd. Şti. dışındaki davalılardan ve birleşen dosya davalısı E.. A..:’den müştereken ve müteselsilen tahsiline, Yapı Kredi Sigorta’nın İMMS limiti 15.000,00 TL, dosyanın davalısı E… İsviçre Sig. A.Ş.’nin ZMMS limiti 100,000,00 TL ile sınırlı olarak sorumlu tutulmalarına, birleşen İstanbul 8. AHM. 2012/707 Esas sayılı dosyadaki davada Ayşe için 20.000,00 TL, Aytaç ve Kerem için ayrı ayrı 15.000,00 TL’ den toplam 50.000,00 TL manevi tazminatın davalılar Ö.. K.., B… İnş. Taahhüt San. ve Ltd. Şti. ve İSKİ Genel Müdürlüğün’den müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmiş hüküm davalı E. Sigorta Şirketi vekili ve davalı İSKİ vekili, davalı Yapı Kredi Sigorta A.Ş. vekili, davalı B… İnş. Ltd. Şti vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-Mahkemece toplanıp değerlendirilen delillere, özellikle oluşa ve dosya içeriğine uygun olarak düzenlenen uzman bilirkişi raporunda belirtilen kusur oranının ve tazminata ilişkin hesaplamanın hükme esas alınmasında ve davalı İSKİ ve B… İnşaat A.Ş.nin adam çalıştıran olarak hükmedilen tazminattan sorumlu tutulmasında bir usulsüzlük bulunmamasına göre, davalı İski Genel Müdürlüğü vekili ve davalı B…İnş. Ltd. Şti vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.
2-Dava trafik kazasında yaralanmadan kaynaklanan maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir. Davalı Y… Nak. Ltd. Şti adına kayıtlı davalı Ö.. K.. idaresinde bulunan araç tamir edildiği sırada kontrol amacıyla sürücünün aracı hareket ettirmesi sonucu aracı tamir eden davacılar desteğinin aracın altına kalması sonucu vefat ettiği anlaşılmıştır. Mahkemece davalı Y…. Nak. Ltd. Şti hakkında açılan davanın kazaya neden olan aracın davalı B…. İnş. A.Ş. kiraya verildiği gerekçesi ile işleten olmadığı
belirtilerek reddine karar verilmiş, davalı B… İnşaat A.Ş. vekili Y…Nak. Ltd. Şti ile yapılan sözleşmenin taşeronluk sözleşmesi olduğunu, kira sözleşmesi olmadığını savunmuştur.
2918 sayılı KTK.’nun hükümlerine göre; trafik kaydı “işleteni” kesin olarak gösteren bir karine değilse de, onun kim olduğunu belirleyen güçlü bir kanıt niteliğindedir. Ancak, trafik kaydına rağmen işletenliğin 3. kişi üzerinde bulunmasını engelleyen bir yasa hükmü yoktur. Aynı yasanın 3. maddesinde, “İşleten: Araç sahibi olan veya mülkiyeti muhafaza kaydıyla satışta alıcı sıfatıyla sicilde kayıtlı görülen veya aracın uzun süreli kiralama, ariyet veya rehin gibi hallerde kiracı, ariyet veya rehin alan kişidir. Ancak, ilgili tarafından başka bir kişinin aracı kendi hesabına ve tehlikesi kendisine ait olmak üzere işlettiği ve araç üzerinde fiili tasarrufu bulunduğu ispat edilirse, bu kimse işleten sayılır.” şeklinde tanımlanmıştır. Aynı Kanunun 85. maddesinde ise, “Bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa, motorlu aracın bir teşebbüsün unvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen bilet ile işletilmesi halinde, motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi, doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar.” hükmüne yer verilmiştir.
Bu yasal düzenleme karşısında, kazaya karışan araçların meydana getirdikleri zararlardan araç sahiplerinin hukuken sorumlu olacağı ilkesi benimsenmiş ise de, bu araçların sahipleri tarafından herhangi bir sebeple yararlanılmasının bir başka kimseye devir edilmesi halinde çok kısa bir süreli olmamak kaydıyla araç üzerindeki fiili hakimiyeti kalmaması ve bu sebeple ekonomik yönden de bir yararlanma olanağının kalktığı durumlarda, o araca kaza sırasında fiili hakimiyeti altında bulunduran ve ondan iktisaden yararlanan kimsenin işleten sıfatıyla meydana gelen zarardan sorumlu tutulması gerekip, bunun sonucu olarak da araç malikinin sorumlu tutulmaması gerekecektir. Gerek doktrinde, gerekse Yargıtay’ın uygulamalarında, kiracının işleten sıfatının belirlenmesinde, kira sözleşmesinin uzun süreli olması, araç üzerinde fiili hakimiyet ve ekonomik yararlanma unsurlarının birlikte bulunması gerekmektedir.
Somut olayda, kazaya karışan araç, davalı Y… Nak. Ltd. Şti adına kayıtlıdır. Mahkemece davalının aracı B… İnşaat A.Ş. kiraya verdiği gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiş ise de dosyada taraflar arasında düzenlenmiş kira sözleşmesi bulunmamaktadır.
Mahkemece öncelikle davalı Y… Nak. Ltd. Şti ile davalı Bakır İnşaat A.Ş. arasında yapılmış varsa kira sözleşmesinin dosyaya getirildikten sonra ibraz edilen taşeronluk sözleşmesi incelenerek taraflar arasında yapılan sözleşmesinin uzun süreli ve üçüncü kişileri bağlayacak güçte bir kira sözleşmesi olup olmadığı, araç üzerinde fiili hakimiyet ve ekonomik yararlanmanın devredilip devredilmediği, kira sözleşmesinin ve kira bedelinin maliye ve vergi dairelerine bildirilip bildirilmediği, davalı Y… Nak. Ltd. Şti.nin işletenlik sıfatının devam edip etmediği hususları tartışılarak varılacak uygun sonuca göre bir karar vermek gerekirken yazılı şekilde yetersiz gerekçe ile davalı Y… Nak. Ltd. Şti hakkındaki davanın reddine karar verilmiş olması doğru görülmemiştir.
3-Böyle bir davada davacıların zararının belirlenebilmesi için gelir durumunun net olarak belirlenmesi gerekir. Dava dilekçesinde davacılar desteğinin araç tamircisi olduğunu belirtilmiş, mahkemece ilgili meslek kuruluşlarından 20 yıllık motor tamir ustasının gelir durumu sorulmuş, aktüerya uzmanı bilirkişi raporunda asgari ücretin 4.10 katı gelir elde ettiği kabul edilerek hesaplama yapmış mahkemece davacının asgari ücretin üzerinde gelir elde ettiği kabul edilerek yapılan hesaplama hükme esas alınmıştır.
Dosya kapsamına göre davacılar desteğinin araç tamir işi yaptığı, ancak sabit belirli bir işyerinin olmadığı, araç sahipleri tarafından haber verilmesi üzerine araç tamiri yaptığı belirtilmiştir. Ancak davacılar vekili desteğin motor tamir ustası olarak çalıştığını iddia etmiş ise de geliri net olarak belirlenmemiştir. Açıklanan bu nedenlerle desteğin yaptığı iş ve gelirinin daha net kriterle ile ortaya konulması gerekmektedir. Öncelikle davacılara bu konuda ispat imkanı verilmesi ve desteğin yaptığı iş, varsa çalıştığı işyerlerine ait kayıtlar, sigorta bilgileri ve tanık beyanı, yaptığı işe göre bu konu ile ilgili kuruluşlara yazı yazılarak işi ve muhtemel gelirin tespit edilerek bu miktara göre tazminatın belirlenmesi gerekirken, yazılı olduğu şekilde eksik incelemeye dayalı olarak karar verilmesi doğru görülmemiştir.
4- Davalı sigorta şirketleri kazaya neden olan aracın zorunlu ve ihtiyari mali sorumluluk sigortacısıdır. Mahkemece davalı sigorta şirketleri poliçe limiti ile sınırlı olarak sorumlu tutuldukları halde yargılama gideri ve harç yönünden, poliçe limiti ile hükmolunan tazminat arasında oran kurulmaksızın yargılama gideri ve harcın tamamından sorumlu tutulmaları doğru görülmemiştir.
5-Bozma nedenine göre davalı E… Sigorta A.Ş. ve davalı Yapı Kredi Sigorta A.Ş. vekilinin diğer temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine gerek görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda 1 numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalı İSKİ Genel Müd. vekili ve davalı B.. İnş. Ltd. Şti vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine, 2 numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalı B… İnş. A.Ş. vekilinin temyiz itirazlarının kabulüne, 3 numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalılar E… Sigorta Şirketi vekili ve davalı İSKİ vekili, davalı Yapı Kredi Sigorta A.Ş. vekili, davalı B… İnş. Ltd. Şti vekilinin temyiz itirazlarının kabulüne, 4 numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalı E… Sigorta A.Ş. ve davalı Yapı Kredi Sigorta A.Ş. vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, bozma nedenine göre davalılar E… Sigorta A.Ş. ve Yapı Kredi Sigorta A.Ş. diğer temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, 1.100,00 TL vekalet ücretinin davacılardan alınarak duruşmada vekille temsil olunan davalılar B… İnş. Ltd.Şti., İski Genel Müdürlüğü ve E.. Sigorta A.Ş’ye verilmesine, duruşmada vekille temsil olunmayan davalı Yapı Kredi Sigorta A.Ş. yararına vekalet ücreti takdirine yer olmadığına, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davalılar B… İnş. Ltd.Şti., İski Genel Müdürlüğü ve E.. Sigorta A.Ş’ye geri verilmesine 23.12.2014 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.