YARGITAY KARARI
DAİRE : 16. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2019/747
KARAR NO : 2019/1640
KARAR TARİHİ : 11.03.2019
MAHKEMESİ :KADASTRO MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : KADASTRO TESPİTİNE İTİRAZ
KANUN YOLU : TEMYİZ
Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay’ca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu, GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
Yargıtay bozma ilamında özetle, “çekişmeli taşınmazın bulunduğu bölgede 4753 ve 5618 sayılı Yasalar uyarınca mera tahsisi yapılıp yapılmadığının araştırılarak varsa mera tahsis kararı ve haritasının dosyasına konulması, çekişmeli taşınmaz belediye sınırları içerisinde bulunduğuna göre imar planı kapsamında kalıp kalmadığının sorulup saptanması, daha sonra taşınmaz başında yöreyi iyi bilen, yaşlı, yansız, komşu köylerde ikamet eden şahıslar arasından seçilecek yerel bilirkişiler, tespit bilirkişileri ve taraf tanıkları ile fen ve ziraat bilirkişilerinin katılımıyla yeniden keşif yapılması, varsa mera tahsis kararı ve haritasının yöntemine uygun şekilde mahalline uygulanarak çekişmeli taşınmazın mera tahsis kararının kapsamında kalıp kalmadığının belirlenmesi, çekişmeli taşınmazın bulunduğu bölgede mera tahsisi yapılmamış ise yöntemine uygun şekilde kadim mera araştırması yapılması, yerel bilirkişi ve tanıklardan çekişmeli taşınmazın mera ya da köy boşluğu olup olmadığı konusunda olaylara dayalı bilgi alınması, mahkemenin keşif sırasındaki gözlemi ayrıntılı şekilde keşif tutanağına yazılarak çekişmeli taşınmazın fotoğraflarının çektirilmesi, fen bilirkişisinden keşfi izlemeye ve bilirkişi sözlerini denetlemeye, ziraat bilirkişisinden ise mahkeme gözlemini yansıtmaya elverişli ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınması, bundan sonra da toplanmış ve toplanacak tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmesi” gereğine değinilmiştir. Bozmadan sonraki yargılama sırasında … Belde Belediye Başkanlığı’nın tüzel kişiliği sona erdiğinden 6360 sayılı Yasa uyarınca … ve…Köyü Tüzelkişiliği davaya katılmıştır. Mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda davanın reddine ve dava konusu 272 ada 4 parsel sayılı taşınmazın davalı Otlukpınarı Köyü Cami Yaptırma ve Yaşatma Derneği adına tapuya tesciline karar verilmiş; hüküm, davacı … vekili, dahili davacı … Köyü Tüzelkişiliği vekili ile asli müdahil Hazine vekili tarafından ayrı ayrı temyiz edilmiştir.
Mahkemece, çekişmeli taşınmazın mera vasfı taşımayıp, davalı tarafın zilyetlik ve tasarrufu altındaki özel çayır niteliğinde tarım arazilerinden olduğu gerekçesiyle yazılı şekilde karar verilmiş ise de, yapılan inceleme, araştırma ve uygulama hüküm vermeye yeterli değildir. Bozma ilamına uyulmakla, taraflar yararına usuli kazanılmış hak oluşacağı gibi, mahkemeye de bozma ilamı doğrultusunda işlem yapma zorunluluğu doğar. Kazanılmış hakkın zedelenmemesi için bozma ilamında işaret edilen hususların eksiksiz şekilde yerine getirilmesi zorunludur. Mahkemece uyulmasına karar verilen bozma ilamında yöntemine uygun şekilde ayrıntılı mera araştırması yapılması gereğine değinilmiştir. Ne var ki; bir taşınmazın önceki ve şimdiki niteliği ile kullanım şekli ve süresini en iyi belirleme yöntemi hava fotoğrafları olduğu halde somut olayda hava fotoğraflarından hiç yararlanılmamış, çekişmeli taşınmaza komşu 272 ada 6, 7, 8, 9 ve 10 parsel sayılı taşınmazlar davalı oldukları halde dava dosyaları getirtilip incelenmemiş, çekişmeli taşınmazın sınırında orman parseli bulunmasına ve komşu parsellere uygulanan vergi kayıtlarında da mera ve çamlık sınırları yazılı bulunmasına rağmen orman araştırması yapılmamış, tek ziraatçi bilirkişinin hüküm vermeye elverişli bulunmayan raporu ile keşifte dinlenen bilirkişi ve tanıkların uyuşmazlığı çözmekten uzak soyut beyanlarına dayanılarak karar verilmiştir. Bu şekilde eksik ve yetersiz bir inceleme dayalı olarak karar verilemez.
Hal böyle olunca, doğru bir sonuca varılabilmesi için öncelikle, kadastro tespit tarihinden geriye doğru 15-20-25 yıl öncesine ait üç ayrı evreye ilişkin yüksek çözünürlüklü stereoskopik hava fotoğrafları, aynı tarihler arasında düzenlenen fotoplan, fotometrik ve fotogrametrik paftalar, en eski ve en yeni tarihli uydu fotoğrafları, 1/25000 ve 1/5000 ölçekli memleket haritaları ile amenajman planları ilgili kurumlardan temin edilmeli, çekişmeli taşınmazın bulunduğu bölgede orman kadastrosu yapılıp yapılmadığı ilgili Orman İşletme Müdürlüğü’nden sorularak varsa orman tahdit harita ve mazbataları dosya arasına konulmalı, çekişmeli taşınmaza komşu 272 ada 6, 7, 8, 9 ve 10 parsel sayılı taşınmazlara ilişkin dava dosyası getirtilmeli, dosya bu şekilde keşfe hazır hale getirildikten sonra da mahallinde yöreyi iyi bilen, elverdiğince yaşlı, davada yararı bulunmayan ve komşu köylerde ikamet eden şahıslar arasından seçilecek üç kişilik yerel bilirkişi kurulu, tespit bilirkişilerinin tümü ve taraf tanıkları ile bir fen, bir jeodezi ve fotogrametri uzmanı, bir orman mühendisi ve üç ziraat mühendisi bilirkişinin katılımıyla yeniden keşif yapılmalıdır.
Yapılacak keşif sırasında varsa orman tahdit harita ve mazbataları, memleket haritaları ve amenajman planı uzman orman mühendisi bilirkişi aracılığıyla mahalline uygulanıp çekişmeli taşınmazın harita ve planlar üzerindeki konumu saptanmalı, yerel bilirkişi ve tanıklardan çekişmeli taşınmazın geçmişte ne durumda bulunduğu, kadim mera ya da orman olup olmadığı, bu nitelikteki yerlerden açılıp açılmadığı, öncesi itibariyle mera ya da orman değilse kime ait olduğu, kimden kime nasıl intikal ettiği, kim tarafından hangi tarihten beri ne şekilde tasarruf edildiği, mera ve orman alanları ile arasında doğal ya da yapay ayırıcı unsur bulunup bulunmadığı hususları etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı, beyanlar arasında çelişki oluştuğu takdirde gerektiğinde yüzleştirme yapılmak suretiyle çelişkiler giderilmeli, tespite aykırı sonuca ulaşılması halinde tespit bilirkişileri dinlenilmeli, bilirkişi ve tanık beyanları komşu parsellerin tutanak ve dayanak kayıtları ile dava dosyalarında alınan beyanlarla denetlenmeli, ziraat mühendislerinden oluşan bilirkişi kurulundan çekişmeli taşınmazın toprak yapısını, tarımsal niteliğini, zirai durumunu, varsa taşınmaz üzerinde sürdürülen zilyetliğin süre ve şeklini, geleneksel biçimde kullanılan kadim mera, yaylak veya kışlak vasfı taşıyıp taşımadığını veya bu nitelikteki yerlerden açılıp açılmadığını belirtir, taşınmazın değişik yönlerden çekilmiş fotoğrafları ile yan görünüş (kesit) krokisi ile desteklenmiş, önceki ziraatçi bilirkişi raporlarını irdeleyen somut verilere dayalı rapor alınmalı, orman mühendisi bilirkişiden bölgede orman tahdidi yapılıp yapılmadığı, yapılmış ise çekişmeli taşınmazın tahdit hattı dışında kalıp kalmadığı, orman vasfı taşıyıp taşımadığı ve sınırda bulunan orman parselinin devamı niteliğinde olup olmadığı hususlarında ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı, jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişiye yukarıda belirtilen tarihlerde çekilmiş hava ve uydu fotoğrafları ile memleket haritaları üzerinde inceleme yaptırılarak çekişmeli taşınmazın niteliği, sınırları, kullanım şekli, mera ve orman alanları ile arasında ayırıcı unsurlar bulunup bulunmadığı hususlarında rapor düzenlettirilmeli, fen bilirkişisinden keşfi takibe imkan verir ayrıntılı rapor ve kroki aldırılmalı, çekişmeli taşınmazın değişik yönlerden ve komşu taşınmazlar ile arasındaki sınırları gösterecek şekilde çekilmiş yakın plan panoramik fotoğrafları dosyaya eklenerek, fotoğraflar üzerinde taşınmazın sınırları işaretlenmeli, bundan sonra da toplanmış ve toplanacak tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmelidir. Mahkemece bu hususlar gözardı edilerek eksik incelemeyle yazılı şekilde karar verilmesi isabetsiz olup, davacı ve asli müdahil tarafın temyiz itirazları açıklanan nedenlerle yerinde görüldüğünden kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin yatırılan temyiz karar harcının talep halinde temyiz eden …. Köyü Tüzel Kişiliği ve … İl Özel İdaresi’ne iadesine, yasal koşullar gerçekleştiğinde kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 11.03.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.