YARGITAY KARARI
DAİRE : 16. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2018/4947
KARAR NO : 2019/4230
KARAR TARİHİ : 11.06.2019
MAHKEMESİ :KADASTRO MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : KADASTRO TESPİTİNE İTİRAZ
Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay’ca duruşmalı olarak incelenmesi istenilmekle; duruşma için belli edilen 16.06.2015 gün ve saatte temyiz eden … vd. vekili Avukat …, Hazine vekili Avukat … geldi. Aleyhine temyiz istenilen taraftan gelen olmadı. Gelenlerin yüzlerine karşı duruşmaya başlandı. Sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmanın bittiği bildirilip, süresinde yapılan inceleme sonucu verilen geri çevirme kararı ile istenilen belgeler de getirtilip dosyasına konulduktan sonra yeniden inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu. GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
Kadastro sırasında Yolkonak Köyü çalışma alanında bulunan 635, 636, 640, 641, 642, 643, 644, 645, 646, 652 ve 656 parsel sayılı sırasıyla 9.600.00, 3.700.00, 24.300.00, 42.600.00, 24.100.00, 6.000.00, 43.700.00, 26.800.00, 36.250.00, 33.300.00 ve 105.450,00 metrekare yüzölçümündeki taşınmazlardan 635, 636 640 ve 652 parseller tapu kaydı nedeniyle davalı Hazine adına, 641, 642, 643, 644, 645, 646 ve 656 parseller ise Asliye Hukuk Mahkemesinde dava konusu olduğundan söz edilerek malik hanesi açık bırakılmak suretiyle tespit edilmiştir. Davacılar … ve arkadaşları ile davacılar… ve arkadaşları tarafından davalılar Hazine ve diğerleri aleyhine Asliye Hukuk Mahkemesinde ayrı ayrı açılan tapu kaydının iptali, davacı … ve … tarafından davalılar Hazine ve diğerleri aleyhine açılan tapu kaydının iptali ve tescil, davacı .. tarafından davalı … Kargı aleyhine açılan el atmanın önlenmesi davaları, davaya konu olan parseller hakkında tutanak düzenlenmiş olması nedeniyle Kadastro Mahkemesine aktarılmıştır. Yargılama sırasında …ve … tapu kaydına, satın almaya ve pay devrine dayanarak 656 parsele yönelik, … tapu kaydına dayanarak, … ve arkadaşları miras yoluyla gelen hakka ve kazandırıcı zamanaşımı zilyetliğine dayanarak, … ve arkadaşları satın almaya dayanarak, Sakine ve …, Akgül Altın, …, …, …, …, …, Münevver Şahin, … ve arkadaşları, …, Sabahattin ve …, …, …, … ve … ayrı ayrı miras yoluyla gelen hakka dayanarak, … ise tapu kaydına, kazandırıcı zamanaşımı zilyetliğine ve satın almaya dayanarak davaya katılmışlardır. Mahkemece dava dosyaları birleştirilerek ve 635, 640 ile 652 parseller yönünden “belirtmelik tutanaklarının getirtilerek taşınmazın öncesinin mera olup olmadığı konusunda kayıt bulunup bulunmadığının incelenmesi, mera olduğu yazılı ise bu konuda araştırma yapılması, belirtmelik bilirkişilerinin dinlenilmesi, beyanlar arası çelişki çıktığı takdirde giderilmesi, taşınmazın öncesinin mera olduğu anlaşıldığı takdirde meralar üzerinde sürdürülen zilyetliğin hukukça değer taşımayacağının düşünülmesi, öncesinin mera olmadığının anlaşılması halinde ise 14. maddede yazılı kısıtlamalar yönünden davacılar ile miras bırakanları yönünden araştırma yapılması” gereğine değinen bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda davanın kısmen kabulüne, çekişmeli 636 ve 643 parsel sayılı taşınmazların kanal, 635, 640, 641 ve 656 ve 652 parsel sayılı taşınmazların ise tarla niteliği ile Hazine adına tapuya tesciline, 635 parsel sayılı taşınmazın teknik bilirkişiler raporunda (A) harfi ile gösterilen bölümü üzerinde bulunan binanın …’a, (B) harfi ile gösterilen bölümü üzerinde bulunan binaların ve 100 adet kavak ağacının Hüseyin Durmuş’a, (C) harfi ile gösterilen bölümü üzerinde bulunan binaların …’a, 640 parsel sayılı taşınmazın (D) harfi ile gösterilen kısmı üzerinde bulunan 150 adet kavak ağacının Hasan Çakırga’ya, (E) harfi ile gösterilen kısmı üzerinde bulunan 80 adet kavak ağacının …’ya, 641 parsel sayılı taşınmazın (B) harfi ile gösterilen kısmı üzerinde bulunan 100 adet kavak ağacının Muharrem Usta’ya, (D) harfi ile gösterilen kısmı üzerinde bulunan 350 adet kavak ağacının İbrahim Demirel’e, (K1) harfi ile gösterilen kısmı üzerinde bulunan 40 adet ceviz ağacının Duru Ateş’e, 656 parsel sayılı taşınmazın (A) harfi ile gösterilen kısmı üzerinde bulunan 200 adet kavak ağacının …’a, (B) harfi ile gösterilen kısmı üzerinde bulunan 150 adet kavak ağacının …’ye, (E) harfi ile gösterilen kısmı üzerinde bulunan 270 adet kavak ağacının …’a, (F) harfi ile gösterilen kısmı üzerinde bulunan 525 adet kavak ağacının …’a, (G) harfi ile gösterilen kısmı üzerinde bulunan bir adet bina ve 100 adet kavak ağacının … ile Ali oğlu …’a, (H) harfi ile gösterilen kısmı üzerinde bulunan üç adet binanın …’a, (İ) harfi ile gösterilen kısmı üzerinde bulunan iki adet binanın ve (İ) ve (M) harfleriyle gösterilen kısımlar üzerinde bulunan 250 adet kavak ağacının Haydar oğlu Hüseyin Çağlar’a, (J) harfi ile gösterilen kısmı üzerinde bulunan bir adet bina ve 13 adet kavak ağacının …’a, (K) harfi ile gösterilen kısmı üzerinde bulunan üç adet binanın …’a, (L) harfi ile gösterilen kısmı üzerinde bulunan iki katlı binanın…’a, (S) harfi ile gösterilen kısmı üzerinde bulunan 250 adet kavak ağacının Mehmet Adıyaman’a, (Y) harfi ile gösterilen kısmı üzerinde bulunan 700 adet kavak ağacının Naciye Kar’a ait olduğunun tapu kaydının beyanlar hanesinde gösterilmesine, 642 parsel sayılı taşınmazın 10.10.2011 havale teknik bilirkişi raporunda (A) harfi ile gösterilen 1.820,447 metrekare yüzölçümündeki bölümün …, (B) harfi ile gösterilen 1.764,704 metrekare yüzölçümündeki bölümün İbrahim Kargı, (C) harfi ile gösterilen 3.378,740 metrekare yüzölçümündeki bölümün İbrahim Demirel, (D) harfi ile gösterilen 2.097,255 metrekare yüzölçümündeki bölümün Fadime Eroğlu, (E) harfi ile gösterilen 1.399,849 metrekare yüzölçümündeki bölümün …, (F) harfi ile gösterilen 688,472 metrekare yüzölçümündeki bölümün …, (G) harfi ile gösterilen 647,041 metrekare yüzölçümündeki bölümün …, (H) harfi ile gösterilen 1.164,302 metrekare yüzölçümündeki bölümün Narin Göbek, (İ) harfi ile gösterilen 1.205,837metrekare yüzölçümündeki bölümün …, (J) harfi ile gösterilen 1.015,909 metrekare yüzölçümündeki bölümün Duru Ateş, (K) harfi ile gösterilen 1.501,103 metrekare yüzölçümündeki bölümün İhsan Çakırga, (E1) harfi ile gösterilen 319,036 metrekare yüzölçümündeki bölümün …, (F1) harfi ile gösterilen 413,917 metrekare yüzölçümündeki bölümün … ve …, (G1) harfi ile gösterilen 715,876 metrekare yüzölçümündeki bölümün …, (H1) harfi ile gösterilen 860,806 metrekare yüzölçümündeki bölümün …, (İ1) harfi ile gösterilen 1.010,317 metrekare yüzölçümündeki bölümün …, (J1) harfi ile gösterilen 1.051,957 metrekare yüzölçümündeki bölümün …, (K1) harfi ile gösterilen 1.028,882 metrekare yüzölçümündeki bölümün Duru Ateş, (L1) harfi ile gösterilen 2.185,245 metrekare yüzölçümündeki bölümün … adlarına , çekişmeli 644 parsel sayılı taşınmazın (A) harfi ile gösterilen 6.966,096 metrekare yüzölçümündeki bölümün …, (B) harfi ile gösterilen 4.030,660 metrekare yüzölçümündeki bölümün …, (C) harfi ile gösterilen 2.854,784 metrekare yüzölçümündeki bölümün …, (D) harfi ile gösterilen 4.010,332 metrekare yüzölçümündeki bölümün …, (E) harfi ile gösterilen 658,788 metrekare yüzölçümündeki bölümün …, (F) harfi ile gösterilen 11.221,393 metrekare yüzölçümündeki bölümün …, (G) harfi ile gösterilen 1.140,780 metrekare yüzölçümündeki bölümün …, (H) harfi ile gösterilen 3.944,612 metrekare yüzölçümündeki bölümün …, (İ) harfi ile gösterilen 4.612,908 metrekare yüzölçümündeki bölümün …, (J) harfi ile gösterilen 4.715,935 metrekare yüzölçümündeki bölümün … adına, çekişmeli 645 parsel sayılı taşınmazın (A) harfi ile gösterilen 5.613,385 metrekare yüzölçümündeki bölümün …, (B) harfi ile gösterilen 7.441,394 metrekare yüzölçümündeki bölümün …, (C) harfi ile gösterilen 7.366,678 metrekare yüzölçümündeki bölümün …, (D) harfi ile gösterilen 5.828,115 metrekare yüzölçümündeki bölümün … adına, çekişmeli 646 parsel sayılı taşınmazın (A) harfi ile gösterilen 7.482,222 metrekare yüzölçümündeki bölümün …, (B) harfi ile gösterilen 5.328,846 metrekare yüzölçümündeki bölümün…, (C) harfi ile gösterilen 6.740,542 metrekare yüzölçümündeki bölümün …, (D) harfi ile gösterilen 7.281,941 metrekare yüzölçümündeki bölümün …, (E) harfi ile gösterilen 4.362,509 metrekare yüzölçümündeki bölümün … ve …, (F) harfi ile gösterilen 2.103,247 metrekare yüzölçümündeki bölümün …, (G) harfi ile gösterilen 1.974,432 metrekare yüzölçümündeki bölümün …, (H) harfi ile gösterilen 937,942 metrekare yüzölçümündeki bölümün Ahmet Çakırga, (İ) harfi ile gösterilen 822,497 metrekare yüzölçümündeki bölümün … adlarına tapuya tesciline karar verilmiş; hüküm, davalı Hazine vekili, davalı Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı vekili ile bir kısım davacı ve katılan davacılar vekili Av. … tarafından temyiz edilmiştir.
1- 636 ve 643 parsel sayılı taşınmazlara yönelik temyiz itirazlarının incelenmesinde; Dosya içeriğine, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre yerinde olmayan temyiz itirazlarının reddiyle kanal niteliğindeki 636 ve 643 parsel sayılı taşınmazlara yönelik usul ve yasaya uygun olan hükmün ONANMASINA,
2- 635, 640, 641, 642, 644, 645, 646, 652 ve 656 parsel sayılı taşınmazlara yönelik temyiz itirazlarına gelince; Mahkemece 635, 640, 641 ve 652 ve 656 parsel sayılı taşınmazlar için davacıların ecrimisil ödediklerini kabul etmeleri nedeniyle zilyetliklerinin malik sıfatıyla olmadığı, 642, 644, 645, 646 parsel sayılı taşınmazlar yönüyle ise davacılar yararına zilyetlikle taşınmaz edinme koşullarının gerçekleştiği gerekçe gösterilerek yazılı şekilde hüküm kurulmuş ise de varılan sonuç yasal düzenlemelere uygun olmadığı gibi yapılan inceleme ve araştırma da hüküm vermeye yeterli değildir. Yukarıda açıklandığı gibi çekişmeli taşınmazların bir bölümü toprak tevzi komisyonunca hazırlanan tapu kayıtlarının kapsamında kalması nedeniyle Hazine adına tespit edilmiş, bir bölümünün ise malik hanesi açık olarak sınırlandırılmıştır. Temyize konu dosya ile birleşen ve tutanaklarda bahsi geçen 1974/182 Esas sayılı dosyada davacı … ve müşterekleri Aralık 1962 tarih 29 ve 30 numaralı tapu kayıtlarına, 1980/381 Esas sayılı dosyada davacı … ve … miras yoluyla gelen hakka ve tapu kayıtlarına, 1974/391 Esas sayılı dosyada …ve müşterekleri …319 tarih 4 nolu tapu kaydına 1981/135 Esas sayılı dosyada Şükrü… 1964 tarih 116 nolu tapu kaydına dayanmış olup, yine tutanaklarda bahsi geçen 1978/25 Esas sayılı dosyada ise … 11.11.1978 tarih 15 nolu kayıtta …adına tescil edilen payın şufa hakkı uyarınca adına tescili istemiyle dava açmış ve davasının kabulüne karar verilmiş, anılan dosyalara çok sayıda kişi müdahale talebinde bulunmuştur. Mahkemece, önceki tarihli, taşınmazların bir kısmına yönelik bozma ilamında da belirtildiği halde belirtmelik tutanakları ve belirtmelik haritaları, dağıtım cetvelleri getirtilmemiş, kadastro paftası ile toprak tevzi haritaları çakıştırılmamış, çekişmeli taşınmazların toprak tevzi paftasında ne olarak gözüktüğü, öncesinin kadim veya tahsisli mera olup olmadığı araştırılmamış, taraflar çok sayıda kayda dayanmış olmasına karşın bu kayıtların tüm tedavülleri dosyaya getirtilerek keşifte dayanılan tüm kayıtlar usulünce uygulanmamış, dayanak kayıtların kapsamları tayin edilmemiş, taşınmazların komşu taşınmazlarına ait bitişikte bulunan Şahinli Köyü ve … Tapulama alanında kalan taşınmazların ada ve parsel numaraları belirlenerek tutanak örnekleri ve bulunması halinde tespitlerine esas kayıtlar getirtilerek çekişmeli taşınmazlara ait yönü ne okudukları saptanmamış, kayıt kapsamlarını ve uygulamayı denetlemeye elverişli, dava konusu taşınmazların ve komşu taşınmazların durumunu gösterir, keşfi izlemeye yeterli bir fen bilirkişi raporu alınmamış, taşınmazların niteliği, geçmişteki ve şimdiki durumu hakkında yeterli bilgi içermeyen tek kişilik zirai rapor ve taşınmazların öncesinin ırmak yatağı olduğu ancak son dönemde tarım arazisi olduğunu bildirir, kendi içinde çelişkili sayılabilecek açıklamalar içeren jeolog raporu hükme esas alınmış, dosyada bulunan tespite esas ve dayanılan kayıtlar uygulanmaksızın dava sadece zilyetliğe dayalı bir dava olarak nitelendirilmiş ise de adlarına tescil kararı verilen taraflar yararına usulünce belgesiz zilyetlik yoluyla edinilebilecek taşınmaz miktarları yönünden de araştırma yapılmamış, dava dosyasında kimin hangi sıfatla yer aldığı, hangi hakka dayandığı net olarak belirlenmediği gibi mahkemece kısmen kabul, kısmen redde yönelik hüküm kurulmuş ise de hangi davacının veya hangi müdahilin davasının kabul edildiği, hangisinin reddedildiği bilgisine açık ve net olarak yer verilmemiş, yine bir kısım müdahil tespitten sonraki hakka dayanarak dosyaya katıldığı halde bunların talepleri yönünden kadastro mahkemesinin görevli olup olmadığı hususu üzerinde durulmamış, hükümle Hazine’ye verilen taşınmazlar üzerinde şahıslar lehine muhdesat şerhi verilmiş ise de, bu muhdesatların kim tarafından ne zaman meydana getirildiği, tespit sırasında bulunup bulunmadığı hususları da araştırılmamıştır.
Eksik inceleme ile hüküm verilemez. Doğru sonuca varılabilmesi için öncelikle Mahkemece kimin hangi hakka istinaden dava açtığı ve müdahil olduğu, dayanılan hakkın tespitten önceye mi sonraya mı ilişkin olduğu tespit edilerek dosyanın tarafları bu açıdan denetlenmek suretiyle, eksik tarafın bulunduğunun da anlaşılması halinde usulünce taraf teşkili tamamlanmalı, çekişmeli taşınmazlara kadastro tespiti sırasında uygulanan Hazine tapuları, kayıtların dayanağını oluşturan belirtmelik tutanak ve haritaları, dağıtım cetvelleri, belirtmelik tutanaklarında uygulanan kayıt varsa bu kayıtlar ve tarafların dayandığı kayıtlar tesisinden itibaren getirtilmeli, usulünce kadim veya tahsisli mera araştırması yapılmalı, taşınmazlara komşu tüm parsellerin kadastro tespit tutanakları ve uygulanan kayıtlar, toprak tevzi çalışmalarının yapıldığı tarihten öncesine ve çalışmaların yapıldığı yıllara ait hava fotoğrafları ile tespit tarihinden geriye 15-20-25 yıl öncesine ait hava fotoğrafları Harita Genel Komutanlığından istenilmeli, eski tarihli memleket haritaları ve uydu fotoğrafları da getirtilerek dosya arasına konulmalıdır. Bundan sonra, taşınmazların bulunduğu yöreyi iyi bilen, elverdiğince yaşlı, yansız, yerel bilirkişi ve aynı yönteme göre belirlenecek taraf tanıkları, 3 kişilik ziraat mühendislerinden oluşan bilirkişi kurulu, jeolog bilirkişi ve ayrıca jeodezi veya fotogrametri uzmanı harita mühendisinden oluşacak bilirkişi kurulunun katılımı ile keşif yapılmalıdır. Yapılacak keşifte her bir taşınmaz başında Hazine tapuları ve taraf dayanağı tapular tek tek yerel bilirkişi yardımı fen bilirkişi eli ile uygulanmalı, fen bilirkişisinden toprak tevzi paftası haritası ile kadastro paftası haritası ölçekleri eşitlenerek ve zemine çakıştırılarak uygulanması istenilmeli ve buna göre tapu kayıtlarının kapsamlarını ve komşu taşınmazlarla bu taşınmazlara ait kayıt bulunması halinde bu uygulamayı da gösterir krokili rapor alınmalı, tapu kaydının haritasının fenni sıhhatte uygun olmaması halinde sınırları itibariyle uygulanarak, tek tek kapsamları kroki de gösterilmeli, belirtmelik tutanağında uygulanan kayıtlar varsa bu kayıtlar da zemine uygulanarak aynı yöntemle kapsamları belirlenmeli, yerel bilirkişi ve tanıklardan taşınmazın öncesinin ne olduğu, kimden kime kaldığı, zilyetliğin ne zaman başladığı, kim tarafından, ne zamandan beri kullanıldığı, kamu orta malı niteliğinde mera, yaylak gibi yerlerden olup olmadığı hususlarında maddi olaylara dayalı bilgi alınmalı, keşifte alınan beyanlar komşu parsellerin tutanak ve dayanağı kayıtlar ile denetlenmeli, teknik bilirkişi heyetine toprak tevzi çalışmalarının yapıldığı tarihlerde ve öncesinde, yine tespitten önce belirtilen tarihlerde çekilmiş hava fotoğraflarının stereoskop aletiyle inceleme yaptırılarak; çekişme konusu taşınmazlar hava fotoğraflarında gösterilmeli, bu yerlerin önceki ve şimdiki niteliğinin, arazinin ekonomik amacına uygun olarak tarım arazisi niteliğiyle zilyetliğine ne zaman başlanıldığının belirlenmesine çalışılmalı, ziraatçı bilirkişi kurulundan, çekişmeli taşınmazların öncesinin ne olduğu, toprak yapısı, bitki örtüsü, komşu parsellerle mukayesesi ve taşınmazların mera vasfında olup olmadığı hususlarında bilimsel verilerle desteklenmiş ayrıntılı rapor alınmalı, taşınmazların değişik yönlerden fotoğrafları çektirilerek rapora eklenmeli, yine jeolog bilirkişiden taşınmazın geçmişteki ve şimdiki niteliği, ırmak yatağı olup olmadığı, zilyetlikle kazanıma engel bir durumun bulunup bulunmadığı hususlarında ayrıntılı bilimsel verilerle bezenmiş denetime elverişli rapor alınmalı, belirtilen şekilde yapılan uygulama sonunda taşınmazların davacıların dayandıkları tapu kayıtlarının kapsamında değil Hazine’ye ait tapu kayıtları kapsamında kalmaları halinde tapu kayıtlarının tesisinden geriye, tapu kayıtları kapsamı dışında kalan taşınmaz ya da taşınmaz bölümlerinin bulunması halinde ise davacılar yararına tespit tarihinden geriye 3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 14. maddesinde öngörülen şartların gerçekleşip gerçekleşmediği araştırılarak değerlendirilmeli, bu durumda mahallinde icra edilen keşiflerde bazı yerel ve tespit bilirkişilerinin 1950’li yıllarda çekişmeli taşınmazların bataklık olduğu, 60’lı yılların başında tarım arazisi olarak kullanılabilmesi için kurutma kanallarının açıldığı ve o zamandan beri tarım arazisi olarak kullanıldığına yönelik beyanların olduğu anlaşılmakla bu beyanlar göz önüne alınarak çekişmeli taşınmazlarda kurutma kanallarının ne zaman açıldığı ve kanallar açılmadan önce taşınmazların durumunun ne olduğu hava fotoğraflarından da yararlanılmak suretiyle tespit edilmeli, davacı ve murisleri adına aynı çalışma alanında belgesiz zilyetlik yolu ile edinilen taşınmaz miktarı yönünden de araştırma yapılmalı ve bundan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre karar verilmelidir. Eksik incelemeyle yazılı olduğu şekilde hüküm kurulması isabetsiz olduğu gibi, kabule göre de, Mahkemece 635, 640, 641 ve 652 ve 656 parsel sayılı taşınmazlar için davacıların ecrimisil ödediklerini kabul etmeleri nedeniyle zilyetliklerinin malik sıfatıyla olmadığı kabul edilmiş ise de, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 24.09.2003 gün 2003/8-592 Esas, 508 Karar, 05.05.2004 gün 2004/8-252 Esas, 257 Karar ve 09.06.2004 gün 2004/7-327 Esas, 348 Karar sayılı ilamlarında vurgulanan ve Dairemizce de benimsenen ilke gereği uzun yıllardan beri bir taşınmaza malik sıfatıyla zilyet olan, gerek Türk Medeni Kanunu’nun 713. maddesi gerekse Kadastro Kanunu’nun 14. ve 17. maddelerindeki taşınmaz mal kazanımına ilişkin koşulları lehine gerçekleşen kişinin, Hazine tarafından istenen işgal tazminatını ödemediği takdirde, hakkında Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkında Kanun hükümleri uygulanacak olması nedeniyle, taşınmazların elinden çıkmasına engel olmak amacıyla, cebri icra tehdidi altında Hazine tarafından istenen işgal tazminatını ödemesinin aleyhine yorumlanamayacağı hususları göz ardı edilerek, bozma ilamında yazılı hususlarda yeterli araştırma yapılmaksızın salt ecrimisil ödemiş olmanın sürdürülen zilyetliğin malik sıfatıyla olmadığı kabul edilmek suretiyle hüküm kurulması da isabetsiz olup, temyiz itirazları açıklanan nedenlerle yerinde bulunduğundan kabulüyle hükmün BOZULMASINA, yasal koşullar gerçekleştiğinde kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 11.06.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.