YARGITAY KARARI
DAİRE : 16. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2017/3203
KARAR NO : 2021/1979
KARAR TARİHİ : 04.03.2021
MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay’ca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu, GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
Yargıtay karar düzeltme ilamında özetle; “Mahkemece, davacı … ve arkadaşlarının 114 ada 215 sayılı parsel yönünden hak düşürücü sürede dava açmış olmaları nedeniyle esasa girilerek hüküm kurulması, müdahiller yönünden hak düşürücü süre nedeniyle davanın reddine karar verilmesi, 114 ada 214 sayılı parsel yönünden ise usulüne göre açılmış bir dava olmayıp, müdahaleden de söz edilemeyeceğine göre bir karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerektiği halde, bu yönler göz ardı edilerek yazılı şekilde karar verilmesinin isabetsiz olup, 114 ada 215 sayılı parsele ilişkin hükmün müdahiller yönünden onanması, 114 ada 214 sayılı parsele ilişkin hükmün ise davacılar … ve müşterekleri ile katılan … ve … yönünden bozulması gerekirken sehven onanmasına karar verilmiş olduğu anlaşılmakla, karar düzeltme istemlerinin kabulü ile 114 ada 215 sayılı taşınmaz hakkında davacı … ve müşterekleri ile katılanlar … ve …’a ilişkin, Dairemizin 30.06.2014 tarih 2014/7307 Esas, 2014/9361 Karar sayılı onama ilamının kaldırılması” gereğine değinilmiştir. Mahkemece, bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda davanın kısmen kabulüne, çekişmeli 114 ada 215 parsel sayılı taşınmazın 23.02.2011 tarihli fen bilirkişi raporunda (H1), (I1), (K) ve (L) harfleri ile gösterilen bölümlerin davalı … adına olan tapu kayıtlarının iptaline, (H1) harfi ile gösterilen bölümün davacı … adına, (I1) harfi ile gösterilen bölümün davacı … adına, (K) harfi ile gösterilen bölümün davacı … adına ve (L) harfi ile gösterilen bölümün davacı Zeynel Karakaş adına tapuya kayıt ve tesciline, davacılar …, …, müdahil davacılar Hassari Doğan ve …’ın bu parsele yönelik davalarının reddine, 114 ada 214 parsel sayılı taşınmaz hakkında davacılar ve müdahiller tarafından usulünce açılmış bir dava bulunmadığından karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiş; hüküm, davacılar ve müdahiller vekili ile davalı … vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1- Dosya içeriğine ve mahkemece uyulan bozma kararı gereğince hüküm verilmiş olmasına göre, yerinde görülmeyen bütün temyiz itirazlarının reddi ile dava konusu 114 ada 214 parsel sayılı taşınmaz hakkındaki usul ve yasaya uygun bulunan hükmün ONANMASINA,
2- Dava konusu 114 ada 215 parsel sayılı taşınmaza ilişkin hükme yönelik temyiz itirazlarının incelenmesine gelince; Mahkemece, hüküm yerinde belirtilen bölümler yönünden davacılar lehine zilyetlikle edinim koşulları oluştuğu gerekçesiyle hüküm kurulmuş ise de, yapılan araştırma, inceleme ve uygulama hüküm vermeye yeterli bulunmamaktadır. Şöyle ki, bir arazinin niteliğinin, imar-ihyaya muhtaç yerlerden ise imar ihyanın tamamlandığı tarihin, üzerinde sürdürülen zilyetliğin süresinin ve hangi tasarruflarla sürdürüldüğünün belirlenmesinde en önemli delil hava fotoğraflarının incelenmesi olduğu halde, hava fotoğraflarından yararlanılmamış; çekişmeli taşınmazın devletin hüküm ve tasarrufu altında olmadığı, özel mülkiyete konu olabilecek yerlerden olduğu belirtildiği halde taşınmazın evvelinde tescil harici bırakılan yer olması nedeniyle taşınmazın imar ihyaya muhtaç olup olmadığı, muhtaç ise hangi tarihte başlanılıp ne zaman tamamlandığı, imar- ihyanın tamamlandığı tarihten dava tarihine kadarki zilyetlik süresini ve zilyeliğin sürüdürülüş biçimine ilişkin açıklama içermeyen yetersiz ziraatçı bilirkişi raporu ile yerel bilirkişi ve tanıkların soyut içerikli beyanlarına itibar edilerek hüküm kurulması cihetine gidilmiştir. Bu şekilde eksik araştırma ve inceleme ile karar verilemez.
Hal böyle olunca; doğru sonuca ulaşılabilmesi için Mahkemece öncelikle, çekişmeli 114 ada 215 parsel sayılı taşınmaza komşu taşınmazların kadastro tespit tutanakları ile varsa tespitine esas kayıtları, çekişmeli taşınmaza ait temin edilebilen en eski ve yeni tarihli ortofoto ve uydu fotoğrafları ile Harita Genel Müdürlüğü web sitesinin hava fotoğrafı sorgulama sayfasına girilerek, taşınmazın bulunduğu köyü/mahalleyi kapsayacak şekilde hangi yıllara ait hava fotoğrafı bulunduğu araştırılıp belirlenmek ve (denetimin sağlanması bakımından) ilgili sayfanın çıktısı dosya içerisine konulmak suretiyle buradan elde edilen verilere göre tespit tarihinden 15-20-25 yıl öncesine (bulunmadığı takdirde bu tarihlere en yakın tarihlere) ait farklı dönemlerde çekilmiş en az üç adet stereoskopik hava fotoğrafı tarihleri açıkça yazılmak suretiyle Harita Genel Müdürlüğünden getirtilerek dosya arasına konulmalı, dosya bu şekilde ikmal edildikten sonra mahallinde, yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek yerel bilirkişiler ve taraf tanıkları ile fen bilirkişisi, 3 kişilik ziraatçi bilirkişi kurulu ve jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişisinin katılımıyla yeniden keşif yapılmalı ve bu keşifte dinlenilecek yerel bilirkişi ve tanıklardan, taşınmazın öncesinin kime ait olduğu, kimden intikal ettiği ve ne şekilde kullanıldığı, taşınmazın imar-ihyaya muhtaç olup olmadığı, imar ihyaya muhtaç ise imar-ihyanın hangi tarihte başlayıp ne zaman tamamlandığı hususları etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı, beyanlar arasında çelişki ortaya çıkması halinde gerektiğinde yüzleştirme yapılmak suretiyle bu çelişkiler giderilmeye çalışılmalı, komşu parsel tutanak ve var ise dayanakları uygulanmalı ve bu yolla yerel bilirkişi ve tanık sözleri denetlenmeli; jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişisinden, hava fotoğrafları üzerinde stereoskopik inceleme yaptırılmak suretiyle, dava konusu taşınmazın sınırını ve niteliğini, taşınmazda imar-ihya tamamlanmış ise tamamlandığı tarihi ve üzerinde sürdürülen zilyetliğin başlangıcını, şeklini ve süresini belirtir şekilde rapor alınmalı, dava konusu taşınmazın konumunu hava fotoğrafları üzerinde göstermesi istenmeli; fen bilirkişisine, keşfi izlemeye ve denetlemeye elverişli ayrıntılı harita ve rapor düzenlettirilmeli; … mühendisi bilirkişi kurulundan, taşınmaz bölümlerinin toprak yapısını ve niteliğini, zirai durumunu, üzerinde sürdürülen zilyetliğin şeklini ve süresini, taşınmaz üzerindeki bitki örtüsünü, taşınmazın imar-ihyaya konu olmaya başladığı ve imar-ihyanın tamamlandığı tarihi bildirir ve komşu parsellerle karşılaştırmalı değerlendirmeyi içerir, çekişmeli bölümlerin her yönünden çekilmiş ve sınırlarını gösterir renkli fotoğrafların eklendiği, somut verilere ve bilmisel esaslara dayanan, ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı ve bundan sonra iddia ve savunma çerçevesinde toplanan tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmelidir. Mahkeme bu hususlar göz ardı edilerek, eksik araştırma ve incelemeyle hüküm kurulması isabetsiz olup, temyiz itirazları açıklanan nedenlerle yerinde görüldüğünden, davalı … vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, yasal koşullar gerçekleştiğinde kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 04.03.2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.