YARGITAY KARARI
DAİRE : 16. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2017/2443
KARAR NO : 2021/156
KARAR TARİHİ : 21.01.2021

MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay’ca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu, GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
Yargıtay bozma ilamında özetle; “Mahkemece yapılan araştırma ve incelemenin hüküm vermek için yeterli olmadığı belirtilerek, … Barajı kamulaştırma haritası ve tüm ekleri ile tespit tarihi olan 2006 yılından geriye doğru 15-20-25 yıl öncesine ait stereoskopik hava fotoğrafları getirtilip dosya ikmal edildikten sonra mahallinde, yöntemince seçilecek yerel bilirkişiler, zilyetlik tanıkları, jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişi, 3 kişilik ziraat mühendisleri bilirkişi kurulu ve 3 kişilik harita mühendisleri bilirkişi kurulunun katılımıyla keşif yapılması, yapılacak keşif sırasında dinlenecek yerel bilirkişi ve taraf tanıklarından, taşınmazın temyize konu bölümünün geçmişte ne durumda bulunduğu, kime ait olduğu, kimden nasıl intikal ettiği, kim tarafından ne zamandan beri ve ne suretle kullanıldığı hususlarının etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılması, bilirkişi ve tanık sözlerinin komşu parsel tutanak ve dayanaklarıyla denetlenmesi, ziraatçi bilirkişi kurulundan, taşınmazın temyize konu bölümünün toprak yapısını ve niteliğini belirtir ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınması, harita mühendisleri bilirkişi kurulundan, … Barajı kamulaştırma haritasının yöntemince uygulanması suretiyle, çekişmeli taşınmazın kamulaştırma sahasında kalıp kalmadığı, fiilen kamulaştırılan saha içerisinde bulunup bulunmadığı, baraj göl sahasında kalıp kalmadığı, barajın kamulaştırma kotu içerisinde kalıp kalmadığı hususlarında ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınması, jeodezi ve fotogrametri uzmanı harita mühendisi bilirkişiden, hava fotoğraflarının stereoskop aletiyle incelenmesi neticesinde taşınmazın temyize konu bölümünün incelenen 3 adet fotoğrafa göre sınırlarını ve niteliğini belirlemesinin istenilmesi, taşınmazın tüm yönlerinden gösterir fotoğrafların çektirilmesi, fen bilirkişiye keşfi takibe imkan verir ve denetime elverişli kroki ve ayrıntılı rapor düzenlettirilmesi ve sonucuna göre karar verilmesi” gereğine değinilmiştir. Mahkemece, bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda davanın kabulüne, çekişmeli 210 ada 147 parsel sayılı taşınmazın 24.03.2016 tarihli fen bilirkişi raporunda (210/147A) harfi gösterilen bölümün davalı Hazine adına olan tapu kaydının iptali ile davacı adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiş; hüküm, davalı Hazine temsilcisi tarafından temyiz edilmiştir.
Mahkemece bozma ilamına uyulduğu halde, bozma ilamının gerekleri tam olarak yerine getirilmemiştir. Bozma ilamına uyulmakla taraflar yararına usuli kazanılmış hak oluşur. Bu hakkın zedelenmemesi için bozma ilamının gereklerinin tam ve eksiksiz olarak yerine getirilmesi gerekir. Her ne kadar bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonucunda, çekişmeli taşınmaz bölümü üzerinde davacı yararına zilyetlikle mülk edinme koşullarının gerçekleştiği kabul edilerek yazılı şekilde hüküm kurulmuş ise de, yapılan araştırma, inceleme ve uygulama hüküm vermeye yeterli bulunmamaktadır. Şöyle ki; hükmüne uyulan bozma ilamında, 3 kişilik ziraatçi bilirkişi kurulundan çekişmeli bölümün evveliyatının ve toprak yapısının incelettirilmesi istenilmiş olmasına rağmen, taşınmazın niteliğine ilişkin somut verilere dayalı bilgi içermeyen, su altında kalan taşınmaz bölümünün neye dayalı olarak tarım arazisi olduğunun belirtildiğini açıklamayan, herhangi bir uydu fotoğrafından yararlanılmayan, tek kişilik ziraatçi bilirkişi raporu ile yetinilmiş, ayrıca hava fotoğraflarının incelenmesi sonucu sunulan jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişi raporunda, 1970 ve 2011 tarihli hava fotoğrafı incelemesinde taşınmazın tarım arazisi niteliğinde olduğu söylendikten sonra boş olarak gözüktüğü belirtilmek suretiyle, raporun kendi içinde çelişki oluşturulduğu halde, söz konusu çelişki giderilmeksizin bu rapor hükme esas alınmıştır. Bu şekilde eksik araştırma ve inceleme ile hüküm kurulması usul ve yasaya uygun düşmemektedir.
Hal böyle olunca; doğru sonuca ulaşılabilmesi için Mahkemece, çekişmeli taşınmaza ait temin edilebilen en eski ve yeni tarihli ortofoto ve uydu fotoğrafları ile Harita Genel Müdürlüğü web sitesinin hava fotoğrafı sorgulama sayfasına girilerek, taşınmazın bulunduğu köyü/mahalleyi kapsayacak şekilde hangi yıllara ait hava fotoğrafı bulunduğu araştırılıp belirlenmek ve (denetimin sağlanması bakımından) ilgili sayfanın çıktısı dosya içerisine konulmak suretiyle buradan elde edilen verilere göre dava tarihi olan 2006 yılından 15-20-25 yıl öncesine (bulunmadığı takdirde bu tarihlere en yakın tarihlere) ait farklı dönemlerde çekilmiş en az üç adet stereoskopik hava fotoğrafı tarihleri açıkça yazılmak suretiyle Harita Genel Müdürlüğünden getirtilerek dosya arasına konulmalı, DSİ Bölge Müdürlüğünden, baraj için hangi tarihte su tutulmaya başlandığı, nizalı yerin hangi tarihte su altında kaldığı, bu yer ile ilgili olarak taşınmazın baraj gölü suları altında kalmadan önce film ve fotoğraflarının çekilip çekilmediği sorulmalı ve kamulaştırma alan haritasının onaylı bir örneği ile söz konusu film ve fotoğraflar celp edilmeli, bundan sonra çekişmeli taşınmazın işaretlendiği ve komşu taşınmazların açıkça gösterildiği kadastro paftası üzerinden, taşınmazın bulunduğu yöreyi iyi bilen, elverdiğince yaşlı, yansız, yerel bilirkişi ve aynı yönteme göre belirlenecek taraf tanıkları, 3 kişilik ziraat mühendisi bilirkişi kurulu, jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişisi ve fen bilirkişisinin katılımı ile keşif yapılmalı; yapılacak keşif sırasında mahalli bilirkişi ve taraf tanıklarından, pafta üzerinden nizalı taşınmazın mevkii, sınırları, sınır komşuları, geçmişte ne durumda bulunduğu, kime ait olduğu, kimden kime nasıl intikal ettiği, kim tarafından ne zamandan beri ne suretle kullanıldığı, taşınmazın öncesinin imar-ihyaya muhtaç yerlerden olup olmadığı, imar ihyaya muhtaç yerlerden ise imar ve ihyanın ne zaman başlayıp tamamlandığı ve dava tarihine (taşınmazda bu tarihten önce su tutulmaya başlanmış ise bu tarihe) kadar 3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 14. maddesinde belirtilen sürenin geçip geçmediği etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı, dinlenen bilirkişi ve tanık beyanlarında çelişki doğduğu takdirde gerektiğinde yüzleştirme yapılmak suretiyle giderilmeye çalışılmalı; jeodezi ve fotogrametri uzmanı ve ziraat mühendisi bilirkişilerden, yukarıda belirtilen tarihlerde çekilmiş stereoskopik üç adet hava fotoğrafının stereoskop aletiyle incelemesi yaptırılarak, taşınmazın sınırlarını ve niteliğini, taşınmaz üzerinde zilyetlik mevcut ise bu zilyetliğin başlangıcını, şeklini ve süresini belirtir şekilde rapor alınmalı, sunulan raporda çekişmeli taşınmazın uydu fotoğrafları üzerindeki konumunun gösterilmesi istenilmeli ve uydu fotoğraflarındaki durumu belirlendikten sonra dava konusu taşınmazın kadastro paftasının ölçekleri ile kamulaştırma haritası ölçeği eşitlenerek çakıştırılmak suretiyle kapsam tayini yapılmalı, bu hususta denetime elverişli ve bilimsel verilere dayalı ayrıntılı rapor tanzim ettirilmeli; fen bilirkişisinden, keşif ve uygulamayı denetlemeye elverişli rapor alınmalı; mahalli bilirkişi ve tanık beyanları teknik raporlar ve komşu parsel tutanakları ve dayanak kayıtları ile denetlenmeli, özellikle davacı yararına nizasız ve fasılasız şekilde iktisap koşullarının oluşup oluşmadığı kesin olarak belirlenerek ulaşılacak sonuca göre bir karar verilmelidir. Mahkemece, bu hususlar gözardı edilerek eksik incelemeyle yazılı olduğu şekilde hüküm kurulması isabetsiz olduğu gibi, çekişmeli taşınmazın baraj suları altında kalması nedeniyle tespit hükmü kurulması gerekirken davacı adına tesciline karar verilmesi de isabetsiz olup, temyiz itirazları açıklanan nedenlerle yerinde bulunduğundan kabulüyle hükmün BOZULMASINA, yasal koşullar gerçekleştiğinde kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 21.01.2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.