YARGITAY KARARI
DAİRE : 16. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2016/8428
KARAR NO : 2019/3306
KARAR TARİHİ : 02.05.2019
MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : TESCİL
Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay’ca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu, GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
Yargıtay bozma ilamında özetle; “araştırma ve incelemenin yeterli olmadığı belirtilerek; dava konusu taşınmaza ilişkin dava tarihinden 20-30 yıl öncesine ait (1980-1989 yılları arası) yüksek çözünürlüklü hava fotoğraflarının Harita Genel Komutanlığı’ndan, 1970-1982 tarihleri arası düzenlenen fotoplan, fotogrametrik ve fotometrik paftaların İl Kadastro Müdürlüğü’nden temin edildikten sonra, taşınmaz başında yerel bilirkişiler, taraf tanıkları, 3 kişilik ziraat bilirkişi kurulu ve jeodezi veya fotogrametri uzmanı harita mühendisi bilirkişi eşliğinde keşif yapılması, taşınmazın niteliğinin belirlenmesi ve yöntemince zilyetlik araştırması yapılması gereğine” değinilmiştir. Mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda davanın kabulüne, 26.11.2014 tarihli teknik bilirkişi raporuna ekli krokide (B) harfi ile gösterilen 911,11 metrekarelik taşınmaz bölümünün mülkiyetinin davacıya ait olduğunun tespitine, (C) harfi ile gösterilen 2.830,99 metrekarelik taşınmaz bölümünün ise tarla vasfıyla davacı adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiş; hüküm, davalı Hazine temsilcisi tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, kazanmayı sağlayan zilyetlik, imar ve ihya hukuki sebeplerine dayalı olarak 4721 sayılı TMK’nın 713/1 ve 3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 14. ve 17. maddeleri gereğince açılan tapusuz taşınmazın tescili isteğine ilişkindir. Mahkemece; teknik bilirkişi raporunda (B) ve (C) harfleri ile gösterilen taşınmaz bölümleri üzerinde davacı yararına zilyetlikle taşınmaz edinme koşullarının oluştuğu kabul edilmek suretiyle hüküm kurulmuş ise de; yapılan araştırma, inceleme ve uygulama hüküm vermeye yeterli bulunmamaktadır. Mahkemece Yargıtay bozma ilamına uyulduğuna göre, bozmada işaret edilen hususların eksiksiz olarak yerine getirilmesi gerekir. Bozmaya uyulmakla, bozma lehine olan taraf yararına usuli kazanılmış hak oluşur. Bu hakkın zedelenmemesi için bozma gereklerinin eksiksiz yerine getirilmesi zorunludur. Mahkemece hükmüne uyulan bozma ilamında; dava konusu taşınmaza ilişkin dava tarihinden 20-30 yıl öncesine ait (1980-1989 yılları arası) yüksek çözünürlüklü hava fotoğraflarının Harita Genel Komutanlığı’ndan temin edilerek mahallinde yeniden keşif yapılması ve yöntemince zilyetlik araştırılması yapılması hususlarına işaret edilmesine rağmen, 1985 yılına ait hava fotoğrafı Harita Genel Komutanlığından temin edilerek harita bilirkişisinden rapor alınmış ancak, harita bilirkişisi raporunda; hava fotoğrafından zemin kullanım durumunu net olarak yansıtacak bir veri elde edilemediğini belirtmiş olmasına rağmen, belirtilen tarihler arasında başka uçuşun olup olmadığı Harita Genel Komutanlığından sorulup varsa hava fotoğrafları temin edilip rapor alınmamış, böylelikle bozma ilamının gerekleri tam olarak yerine getirilmemiştir. Öte yandan; karar tarihinden önce yürürlüğe giren 6360 sayılı Kanun gereğince ilgili kamu tüzel kişisi olarak davada yer alması gereken … Büyükşehir Belediye Başkanlığı’nın davaya dahil edilmesi gerektiği gözden kaçırılmıştır. Taraf teşkili dava şartlarından olup, bu şart sağlanmadan davanın esasına girilemez.
Hal böyle olunca, öncelikle davacıya … Büyükşehir Belediye Başkanlığı’nı davaya dahil ederek taraf teşkilini sağlaması hususunda süre ve imkan tanınmalı; taraf koşulunun sağlanması halinde yasal hasım olan … Büyükşehir Belediye Başkanlığı’nın davaya karşı savunma ve delilleri sorulup saptanmalı, bundan sonra çekişmeli taşınmaz bölümlerini gösteren dava tarihinden 15-20-25 yıl öncesine ait en az üç ayrı zaman dilimine ilişkin stereoskopik hava fotoğrafları Harita Genel Komutanlığından getirtilerek dosya arasına konulduktan sonra, taşınmaz bölümleri başında yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen ve davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek yerel bilirkişiler, taraf tanıkları, üç kişilik uzman ziraat mühendisi bilirkişi heyeti, jeodezi ve fotogrametri mühendisi ve fen bilirkişisi hazır olduğu halde yeniden keşif yapılmalı, yapılacak keşifte taşınmaz bölümlerinin geçmişte ne durumda bulunduğu, kime ait olduğu, kimden nasıl intikal ettiği, kim tarafından, ne zamandan beri ne suretle kullanıldığı hususlarında mahalli bilirkişiler ve tanıklardan maddi olaylara dayalı ayrıntılı bilgi alınmalı, yerel bilirkişi ve tanık sözleri komşu parsel tutanakları ve dayanakları ile denetlenmeli, beyanlar arasındaki çelişkiler gerektiğinde yüzleştirme yapılmak suretiyle giderilmeli; ziraat bilirkişi kurulundan, çekişmeli taşınmaz bölümlerinin niteliği, kullanım durumu, imar-ihyaya muhtaç yerlerden olup olmadığı, böyle yerlerden ise imar-ihya edilip edilmediği hususlarında önceki tarihli ziraat bilirkişi kurulu raporunu da irdeler şekilde tarımsal niteliğini bildirir, taşınmaz bölümlerinin komşu parsellerle karşılaştırmalı biçimde, toprak yapısını, eğimini, bitki desenini, zirai durumunu, üzerinde sürdürülen zilyetlik var ise zilyetliğin şeklini ve süresini bildiren, taşınmaz bölümlerinin değişik yönlerden çekilmiş fotoğrafları ile desteklenmiş ayrıntılı rapor alınmalı; jeodezi ve fotogrametri mühendisinden, belirtilen tarihlerde çekilmiş stereoskopik çift hava fotoğrafları üzerinde stereoskop aletiyle inceleme yaptırılarak, çekişme konusu taşınmaz bölümleri hava fotoğraflarında gösterilmeli, taşınmaz bölümlerinin önceki ve şimdiki niteliğinin, arazinin ekonomik amacına uygun olarak tarım arazisi niteliğiyle kullanılıp kullanılmadığının, imar-ihyaya muhtaç olup olmadığının, imar-ihyaya muhtaç yerlerden ise imar-ihyasına ne zaman başlanıldığının ve hangi tarihte tamamlandığının belirlenmesine çalışılmalı; fen bilirkişisine keşfi ve uygulamayı denetlemeye elverişli, ayrıntılı rapor ve harita düzenlettirilmeli; bundan sonra toplanan ve toplanacak deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir hüküm kurulmalıdır. Eksik inceleme ile yazılı olduğu şekilde hüküm kurulması isabetsiz olup, davalı Hazine temsilcisinin temyiz itirazları açıklanan nedenlerle yerinde bulunduğundan kabulüyle hükmün BOZULMASINA, yasal koşullar gerçekleştiğinde kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 02.05.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.