YARGITAY KARARI
DAİRE : 16. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2016/18186
KARAR NO : 2020/2003
KARAR TARİHİ : 17.06.2020
MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
DAVALILAR : HAZİNE, … BELEDİYE BAŞKANLIĞI
DAVA TÜRÜ : TESCİL
KANUN YOLU: TEMYİZ
Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay’ca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu, GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
Davacılar … ve arkadaşları,…Mahallesi çalışma alanında bulunan ve 1975 yılında yapılan kadastro çalışmaları sırasında tespit harici bırakılan taşınmazın ayrı ayrı bölümlerinin adlarına tescili istemi ile kazandırıcı zamanaşımı zilyetliğine dayanarak dava açmışlardır. Mahkemece yapılan yargılama sonunda davanın kabulüne, fen bilirkişi raporunda (A) harfi ile gösterilen 4.351,81 metrekare yüzölçümündeki bölümün davacı …, (H) harfi ile gösterilen 798,36 metrekare yüzölçümündeki bölümün davacı …, (S) harfi ile gösterilen 738,21 metrekare yüzölçümündeki bölümün davacı …, (K) harfi ile gösterilen 6.885,41 metrekare yüzölçümündeki bölümün davacı …, (N) harfi ile gösterilen 1.494,99 metrekare yüzölçümündeki bölümün ise davacı … adına tesciline karar verilmiş; hüküm, davalı … vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava; kadastro çalışmaları sırasında tespit harici bırakılan taşınmaz bölümünün 3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 14. 17. ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 713. maddeleri uyarınca tescili istemine ilişkindir. TMK’nın 713/3. maddesi uyarınca bu nitelikteki davalarda Hazineye ve ilgili Kamu Tüzel Kişiliğine birlikte yöneltilmesi zorunludur. Karar tarihinden önce yürürlüğe giren 6360 sayılı Yasa uyarınca dava konusu taşınmaz bölümlerinin bulunduğu …. Büyükşehir Belediyesi’nin sınırları il mülki sınırları olarak belirlenmiş olduğundan, … Büyükşehir Belediye Başkanlığı’nın da ilgili kamu tüzel kişisi olarak davada yer alması gerekli olup, yöntemince taraf teşkili sağlanmadığı halde esasa girilerek karar verilmiştir. Oysa, taraf teşkili 6100 sayılı HMK’nın 114/1-d maddesi gereğince dava şartlarından olduğundan yargılamanın her aşamasında re’sen gözetilmesi zorunludur. (HMK 115/1).
Öte yandan bir arazinin kullanım süresi ile niteliğini ve üzerindeki imar-ihya işlemlerinin tamamlandığı tarihi en iyi belirleme yöntemi hava fotoğrafları olup, bu fotoğraflar üzerinde çekişmeli taşınmazın niteliğinin belirlenmesi için uzman jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişi eliyle inceleme yapılması gerekirken, harita mühendisi bilirkişisi tarafından hazırlanan ve tek bir hava fotoğrafında yalnızca taşınmazın yeri gösterilmiş, taşınmazın niteliği hususunda herhangi bir değerlendirmeye yer verilmiş; uzmanlıkları jeodezi ve fotogrametri olmayan ziraat ve jeoloji mühendisi bilirkişilerin davaya konu taşınmaza komşu taşınmazlara ait kayıtlar getirtilerek dava konusu taşınmaz yönünü ne okudukları da saptanmadan karar verilmiş olması, ayrıca yasal ilanlardan sadece gazete ilanının yapılıp diğer ilanların yapılmamış olması nedeniyle yapılan araştırma ve inceleme de hüküm vermeye yeterli bulunmamaktadır.
Hal böyle olunca; sağlıklı sonuca varılabilmesi için Mahkemece öncelikle, davasını … Büyükşehir Belediye Başkanlığı’na yöneltmesi için davacı tarafa süre ve imkan tanınmalı, taraf teşkilinin bu şekilde tamamlanması halinde, Büyükşehir Belediyesi’nden savunma ve delilleri sorulmalı, bildirdiği takdirde delilleri toplanmalı ve dava tarihinden 15-20-25 yıl öncesine ait stereoskopik hava fotoğraflarının tarihleri açıkça yazılmak suretiyle en az üç tanesi Harita Genel Komutanlığından getirilerek dosya arasına konulmalı, dava konusu taşınmaz bölümlerine komşu taşınmazların kadastro tutanak ve dayanakları getirtilip dosya bu şekilde ikmal edildikten sonra mahallinde, yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek yerel bilirkişiler ve taraf tanıkları ile jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişisi, 3 kişilik ziraat mühendisi bilirkişi kurulu ve teknik bilirkişinin katılımı ile yeniden keşif yapılmalı ve yapılacak bu keşif sırasında dinlenilecek yerel bilirkişi ve tanıklardan, dava konusu taşınmazın geçmişte ne durumda bulunduğu, ilk olarak ne zaman ve nasıl kullanılmaya başlandığı, kime ait olduğu, kimden nasıl intikal ettiği, imar-ihyaya konu edilip edilmediği, imar-ihyaya konu edilmiş ise ihyanın ne zaman başlayıp bitirildiği etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı; komşu taşınmazların dayanak kayıtlarının dava konusu taşınmazın yönünü ne okuduğu belirlenmeli; bilirkişi ve tanık sözleri komşu parsel tutanak ve dayanakları ile denetlenmeli; dinlenen yerel bilirkişi ve tanık beyanlarının çelişmesi halinde gerektiğinde yüzleştirme yapılmak suretiyle çelişki giderilmeye çalışılmalı; teknik bilirkişiden, keşfi takibe elverişli, dava konusu taşınmazı, komşularıyla birlikte gösterir krokili rapor alınmalı; ziraat mühendisi bilirkişi kurulundan, taşınmazın toprak yapısını ve niteliğini, zirai durumunu, üzerinde sürdürülen zilyetliğin şeklini ve süresini, taşınmaz üzerindeki bitki örtüsünü, taşınmazın imar-ihyaya konu olmaya başladığı ve imar-ihyanın tamamlandığı tarihi bildirir ve komşu parsellerle karşılaştırmalı değerlendirmeyi ve her bir taşınmaz bölümünün değişik yönlerden çekilmiş fotoğraflarını da içerir, bilimsel esaslara ve somut verilere dayalı, ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı, jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişiden yukarıda belirtilen tarihlerde çekilmiş stereoskopik üç adet hava fotoğrafının stereoskop aletiyle incelenmesi neticesinde taşınmazın sınırlarını ve niteliğini, taşınmazda imar-ihya tamamlanmış ise tamamlandığı tarih ile sürdürülen zilyetliğin başlangıcını, şeklini ve süresini belirtir şekilde rapor alınmalı; bundan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek davacılar yararına kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği ile iktisap koşullarının gerçekleşip gerçekleşmediği saptanmak suretiyle, sonucuna göre karar verilmelidir.
Mahkemece taraf teşkili sağlanmadan esasa girilerek eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi isabetsiz olup, temyiz itirazları açıklanan nedenlerle yerinde görüldüğünden kabulüyle hükmün BOZULMASINA, yasal koşullar gerçekleştiğinde kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 17.06.2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.