YARGITAY KARARI
DAİRE : 16. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2013/12624
KARAR NO : 2014/11099
KARAR TARİHİ : 13.10.2014
MAHKEMESİ : ELAZIĞ 1. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
TARİHİ : 11/06/2013
NUMARASI : 2012/165-2013/355
Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay’ca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu, GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
Yargıtay bozma ilamında özetle; “yerel bilirkişi ve tanıkların mahallinde dinlenilmesi, imar-ihyanın hangi tarihte başladığı, ne şekilde sürdürüldüğü ve tamamlandığı hususlarının ayrıntılı şekilde sorularak açıklığa kavuşturulması; ziraat mühendisi, kadastro fen elemanı, jeodezi veya fotoğrametri mühendisinden oluşacak üç kişilik uzman bilirkişi kurulu marifetiyle dava tarihine göre 20-30 yıl öncesine ait ve iki ayrı tarihte çekilmiş stereoskopik çift hava fotoğraflarının getirtilip stereoskop aletiyle yukarıdaki açıklamalar doğrultusunda inceleme yaptırılarak taşınmazın niteliğinin ve kullanım süresinin ne zaman başladığının belirlenmesi, dava konusu taşınmazla sınır teşkil etmeyen ancak batısında yer alan dere yatağında yapılan ıslah çalışmalarının hangi tarihte yapıldığının sorulması, varsa ilgili kayıt ve belgelerin DSİ ilgili Bölge Müdürlüğünden getirtilerek keşifte uygulanması, komşu taşınmaz ve çevresine ilişkin daha önce Elazığ 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2000/288 Esas sayılı dosyasında yapılan belirlemeler de dikkate alınarak taşınmazın niteliği konusunda hiçbir duraksamaya yol açmayacak şekilde gerekli inceleme yapılması, ıslah çalışmalarının tamamlandığı tarihten dava tarihine kadar imar-ihya ve kazanmayı sağlayan zilyetlik koşullarının gerçekleşip gerçekleşmediği hususu üzerinde durulması” gereğine değinilmiştir. Mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda davanın kısmen kabulüne ve fen bilirkişisi rapor ve krokisinde (C) harfi ile gösterilen bölümün davacı adına tesciline karar verilmiş; hüküm, davalı H.. H.. vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Mahkemece, fen bilirkişi raporunda (C) harfi ile gösterilen taşınmazın tarım arazisi niteliğinde bulunduğu, davacı lehine zilyetlikle taşınmaz edinme şartlarının gerçekleştiği kabul edilmek suretiyle hüküm kurulmuş ise de; yapılan araştırma, inceleme ve uygulama karar için yeterli bulunmamaktadır. Mahkemece Yargıtay bozma ilamına uyulduğuna göre, bozma ilamında işaret edilen hususların eksiksiz olarak yerine getirilmesi gerekir. Bozma ilamına uyulmakla, taraflar yararına usuli müktesep hak oluşur. Bu hakkın zedelenmemesi için bozma gereklerinin yerine getirilmesi zaruridir. Hükmüne uyulan bozma ilamında “dava tarihine göre 20-30 yıl öncesine ait hava fotoğraflarının yöntemince uygulanması suretiyle taşınmazın niteliğinin ve kullanım durumunun belirlenmesi, taşınmazın batısında bulunan dere yatağında yapılan ıslah çalışmaları ile ilgili kayıt ve belgelerin uygulanması, çekişmeli taşınmaza komşu taşınmaz ile ilgili Elazığ 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin
sayılı dosyasındaki belirlemelerin nazara alınması, taşınmaz üzerindeki imar-ihyanın hangi tarihte başladığının, ne şekilde sürdürüldüğünün ve tamamlandığının araştırılması” gereklerine işaret edilmesine rağmen, hükmüne uyulan bozma ilamının gerekleri yerine getirilmemiştir. Doğru sonuca varılabilmesi için, dava tarihi olan 2006 yılından geriye doğru 15-20-25 yıl öncesine ait stereoskopik hava fotoğrafları getirtilip dosya ikmal edildikten sonra mahallinde yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek yerel bilirkişiler, taraf tanıkları, jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişi, 3 kişilik ziraat mühendislerinden oluşan bilirkişi kurulu ve 3 kişilik jeolog bilirkişi kurulu katılımı ile keşif yapılmalıdır. Taşınmazın başında yapılacak keşif sırasında yerel bilirkişi ve taraf tanıklarından, taşınmazın geçmişte ne durumda bulunduğu, kime ait olduğu, kimden nasıl intikal ettiği, kim tarafından ne zamandan beri ne suretle kullanıldığı etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı, 3 kişilik zirai bilirkişi kurulundan taşınmazın toprak yapısını, bitki örtüsünü, niteliğini, imar-ihyanın hangi tarihte başladığını, ne şekilde sürdürüldüğünü ve tamamlandığını belirtir ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı, önceki tarihli zirai bilirkişi kurulunun raporunda belirtilen ve tarım arazi olmadığı belirlenen çukur alanların temyize konu taşınmazın kapasamında kalıp kalmadığı hususu açıklığa kavuşturulmalı, 3 kişilik jeolog bilirkişi kurulundan taşınmazların dere yatağı olup olmadığı, dereden kazanılıp kazanılmadığı ile taşınmazın batısında bulunan dere yatağında ıslah çalışmalarının hangi tarihte tamamlandığı hususlarında ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı, taşınmazın batısında bulunan dere yatağında ıslah çalışmaları yapıldığı, sulama kanallarının kamulaştırıldığı anlaşıldığından, ıslah çalışmaları ve kamulaştırma ile ilgili kayıt ve belgeler getirtilip uygulanmalı, bilirkişi ve tanık sözleri komşu parsel tutanak ve dayanaklarıyla denetlenmeli, jeodezi ve fotogrametri uzmanı harita mühendisi bilirkişiden yukarıda belirtilen tarihlerde çekilmiş stereoskopik üç adet hava fotoğrafının stereoskop aletiyle incelemesi neticesinde taşınmazın sınırlarını ve incelenen 3 adet fotoğrafa göre niteliğini belirlemesi, taşınmaz üzerinde imar-ihyanın tamamlanmış ise tarihini tespit etmesi istenilmeli, çekişmeli taşınmaza komşu 1749 parsel sayılı taşınmaz ile ilgili görülen Elazığ 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2000/288 Esas sayılı dosyasındaki belirlemeler gözetilmeli, söz konusu dava dosyasındaki bilirkişi raporları 3 kişilik ziraatçi bilirkişi kurulu ile 3 kişilik jeolog bilirkişi kurulu tarafından irdelenmeli, taşınmazı tüm yönlerinden gösterir fotoğrafları çektirilmeli, fen bilirkişiye keşfi takibe imkan verir ve denetime elverişli kroki ve ayrıntılı rapor düzenlettirilmeli, bundan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre karar verilmelidir. Eksik incelemeyle yazılı olduğu şekilde hüküm kurulması isabetsiz olup, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde bulunduğundan kabulüyle hükmün BOZULMASINA, 13.10.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.