YARGITAY KARARI
DAİRE : 16. Ceza Dairesi
ESAS NO : 2020/5670
KARAR NO : 2020/6213
KARAR TARİHİ : 03.12.2020

Mahkemesi :Ceza Dairesi
İlk Derece Mahkemesi : Konya 6. Ağır Ceza Mahkemesinin 31.05.2018 tarih ve 2017/251 – 2018/194 sayılı kararı
Katılanlar : Cumhurbaşkanlığı, Milli Savunma Bakanlığı
Suç : Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs etme, Silahlı terör örgütüne üye olma, Görevi yaptırmamak için direnme
Hüküm : Konya 6. Ağır Ceza Mahkemesinin 31.05.2018 tarih ve 2017/251 Esas 2018/194 Karar sayılı ilamı ile;
1-Sanık … hakkında;
a- Silahlı FETÖ/PDY terör örgütüne üye olma suçundan; CMK’nın 223/2-e. maddesi gereğince beraatine,
b- Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs etme suçundan; TCK’nın 309/1, 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununun 5/1, TCK’nın 39/2-c, 62, 53/1-2-3, 58/9, 63 maddeleri gereğince 12 yıl 6 ay hapis cezası ve mükerrirlere özgü infaz rejimi
2) Sanık … hakkında;
a- Silahlı terör örgütüne üye olma suçundan; TCK’nın 314/2, 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununun 5/1, TCK’nın 62, 53/1-2-3, 58/9, 63 maddeleri gereğince 6 yıl 10 ay 15 gün hapis cezası, mükerrirlere özgü infaz rejimi
b- Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs etme suçundan; TCK’nın 309/1, 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununun 5/1, TCK’nın 39/2-c, 62, 53/1-2-3, 58/9, 63 maddeleri gereğince 12 yıl 6 ay hapis cezası ve mükerrirlere özgü infaz rejimi
3) Sanık … hakkında;
a- Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs etme suçundan; CMK’nın 223/2-e. maddesi gereğince beraatine,
b- Silahlı terör örgütüne üye olma suçundan; TCK’nın 314/2, 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununun 5/1, TCK’nın 62, 53/1-2-3, 58/9, 63 maddeleri gereğince 6 yıl 10 ay 15 gün hapis cezası, mükerrirlere özgü infaz rejimi
4) Sanık … hakkında;
a- Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs etme suçundan; CMK’nın 223/2-e. maddesi gereğince beraatine,
b- Silahlı terör örgütüne üye olma suçundan; TCK’nın 314/2, 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununun 5/1, TCK’nın 62, 53/1-2-3, 58/9, 63 maddeleri gereğince 6 yıl 10 ay 15 gün hapis cezası, mükerrirlere özgü infaz rejimi
5- Sanık … hakkında;
a- Silahlı FETÖ/PDY terör örgütüne üye olma suçundan; CMK’nın 223/2-e. maddesi gereğince beraatine,
b- Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs etme suçundan; TCK’nın 309/1, 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununun 5/1, TCK’nın 39/2-c, 62, 53/1-2-3, 58/9, 63 maddeleri gereğince 12 yıl 6 ay hapis cezası ve mükerrirlere özgü infaz rejimi
6) Sanık … hakkında;
a- Silahlı terör örgütüne üye olma suçundan; TCK’nın 314/2, 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununun 5/1, TCK’nın 62, 53/1-2-3, 58/9, 63 maddeleri gereğince 6 yıl 10 ay 15 gün hapis cezası, mükerrirlere özgü infaz rejimi
b- Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs etme suçundan; TCK’nın 309/1, 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununun 5/1, TCK’nın 39/2-c, 62, 53/1-2-3, 58/9, 63 maddeleri gereğince 12 yıl 6 ay hapis cezası ve mükerrirlere özgü infaz rejimi
7) Sanık … hakkında;
Silahlı terör örgütüne üye olmak ve anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs etme suçlarından; CMK’nın 223/2-e. maddesi gereğince ayrı ayrı beraatine,
8) Sanık … hakkında;
a- Silahlı FETÖ/PDY terör örgütüne üye olma suçundan; CMK’nın 223/2-e. maddesi gereğince beraatine,
b- Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs etme suçundan; TCK’nın 309/1, 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununun 5/1, TCK’nın 39/2-c, 62, 53/1-2-3, 58/9, 63 maddeleri gereğince 12 yıl 6 ay hapis cezası ve mükerrirlere özgü infaz rejimi
9) Sanık … hakkında;
a- Silahlı terör örgütüne üye olma suçundan; TCK’nın 314/2, 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununun 5/1, TCK’nın 62, 53/1-2-3, 58/9, 63 maddeleri gereğince 6 yıl 10 ay 15 gün hapis cezası, mükerrirlere özgü infaz rejimi
b- Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs etme suçundan; TCK’nın 309/1, 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununun 5/1, TCK’nın 39/2-c, 62, 53/1-2-3, 58/9, 63 maddeleri gereğince 12 yıl 6 ay hapis cezası ve mükerrirlere özgü infaz rejimi
10) Sanık … hakkında;
a- Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs etme suçundan; CMK’nın 223/2-e. maddesi gereğince beraatine,
b- Silahlı terör örgütüne üye olma suçundan; TCK’nın 314/2, 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununun 5/1, TCK’nın 62, 53/1-2-3, 58/9, 63 maddeleri gereğince 6 yıl 10 ay 15 gün hapis cezası, mükerrirlere özgü infaz rejimi
11) Sanık … hakkında;
a- Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs etme suçundan; CMK’nın 223/2-e. maddesi gereğince beraatine,
b- Silahlı terör örgütüne üye olma suçundan; TCK’nın 314/2, 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununun 5/1, TCK’nın 62, 53/1-2-3, 58/9, 63 maddeleri gereğince 6 yıl 10 ay 15 gün hapis cezası, mükerrirlere özgü infaz rejimi
12) Sanık … hakkında;
Silahlı terör örgütüne üye olmak ve Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs etme suçlarından; CMK’nın 223/2-e. maddesi gereğince ayrı ayrı beraatine,
13) Sanık … hakkında;
a- Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs etme suçundan; CMK’nın 223/2-e. maddesi gereğince beraatine,
b- Silahlı terör örgütüne üye olma suçundan; TCK’nın 314/2, 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununun 5/1, TCK’nın 62, 53/1-2-3, 58/9, 63 maddeleri gereğince 6 yıl 10 ay 15 gün hapis cezası, mükerrirlere özgü infaz rejimi
14) Sanık … hakkında;
Silahlı terör örgütüne üye olmak ve Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs etme suçlarından; CMK’nın 223/2-e. maddesi gereğince ayrı ayrı beraatine,
15) Sanık … hakkında;
Silahlı terör örgütüne üye olmak ve Anayasal Düzeni Ortadan Kaldırmaya Teşebbüs Etme suçlarından; CMK’nın 223/2-e. maddesi gereğince ayrı ayrı beraatine,
16) Sanık … hakkında;
a- Silahlı FETÖ/PDY terör örgütüne üye olma suçundan; CMK’nın 223/2-e. maddesi gereğince beraatine,
b- Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs etme suçundan; TCK’nın 309/1, 3713 sayılı terörle Mücadele Kanununun 5/1, TCK’nın 39/2-c, 62, 53/1-2-3, 58/9, 63 maddeleri gereğince 12 yıl 6 ay hapis cezası ve mükerrirlere özgü infaz rejimi
17) Sanık … hakkında; Silahlı terör örgütüne üye olmak ve anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs etme suçlarından; CMK’nın 223/2-e. maddesi gereğince ayrı ayrı beraatine,
18) Sanık … hakkında; Silahlı terör örgütüne üye olmak ve Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs etme suçlarından; CMK’nın 223/2-e. maddesi gereğince ayrı ayrı beraatine,
19) Sanık … hakkında; Silahlı terör örgütüne üye olmak ve Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs etme suçlarından; CMK’nın 223/2-e. maddesi gereğince ayrı ayrı beraatine
20) Sanık … hakkında;Silahlı terör örgütüne üye olmak ve Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs etme suçlarından; CMK’nın 223/2-e. maddesi gereğince ayrı ayrı beraatine,
21) Sanık … hakkında; Silahlı terör örgütüne üye olmak, Görevi yaptırmamak için direnme ve Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs etme suçlarından; CMK’nın 223/2-e. maddesi gereğince ayrı ayrı beraatine,
22) Sanık … hakkında;
a- Silahlı FETÖ/PDY terör örgütüne üye olma suçundan; CMK’nın 223/2-e. maddesi gereğince beraatine,
b- Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs etme suçundan; TCK’nın 309/1, 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununun 5/1, TCK’nın 39/2-c, 62, 53/1-2-3, 58/9, 63 maddeleri gereğince 12 yıl 6 ay hapis cezası ve mükerrirlere özgü infaz rejimi
23) Sanık … hakkında;
a- Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs etme suçundan; CMK’nın 223/2-e. maddesi gereğince beraatine,
b- Silahlı terör örgütüne üye olma suçundan; TCK’nın 314/2, 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununun 5/1, TCK’nın 62, 53/1-2-3, 58/9, 63 maddeleri gereğince 6 yıl 10 ay 15 gün hapis cezası, mükerrirlere özgü infaz rejimi
24) Sanık … hakkında;
Silahlı terör örgütüne üye olmak ve Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs etme suçlarından;
CMK’nın 223/2-e. maddesi gereğince ayrı ayrı beraatine,
25) Sanık … hakkında;
Silahlı terör örgütüne üye olmak ve Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs etme suçlarından; CMK’nın 223/2-e. maddesi gereğince ayrı ayrı beraatine,
26) Sanık … hakkında;
Silahlı terör örgütüne üye olmak ve Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs etme suçlarından; CMK’nın 223/2-e. maddesi gereğince ayrı ayrı beraatine,
27) Sanık … hakkında;
a- Silahlı FETÖ/PDY terör örgütüne üye olma suçundan; CMK’nın 223/2-e. maddesi gereğince beraat,
b- Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs etme suçundan; TCK’nın 309/1, 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununun 5/1, TCK’nın 39/2-c, 62, 53/1-2-3, 58/9, 63 maddeleri gereğince 12 yıl 6 ay hapis cezası ve mükerrirlere özgü infaz rejimi
28) Sanık … hakkında;
Silahlı terör örgütüne üye olmak ve Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs etme suçlarından; CMK’nın 223/2-e. maddesi gereğince ayrı ayrı beraatine,
29) Sanık … hakkında;
a- Silahlı FETÖ/PDY terör örgütüne üye olma suçundan; CMK’nın 223/2-e. maddesi gereğince beraatine,
b- Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs etme suçundan; TCK’nın 309/1, 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununun 5/1, TCK’nın 39/2-c, 62, 53/1-2-3, 58/9, 63 maddeleri gereğince 12 yıl 6 ay hapis cezası ve mükerrirlere özgü infaz rejimi
30) Sanık … hakkında;
Silahlı terör örgütüne üye olmak ve Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs etme suçlarından; CMK’nın 223/2-e. maddesi gereğince ayrı ayrı beraatine ilişkin,
A) Katılan … Savunma Bakanlığı vekilinin sanıklar hakkında silahlı terör örgütüne üye olma suçundan ve sanık … hakkında görevi yaptırmamak için direnme suçundan kurulan hükümlere yönelik istinaf kanun yolu başvurusunun incelenmesinde;
Sanıklara yüklenen silahlı terör örgütüne üye olma suçu ile sanık … hakkında görevi yaptırmamak için direnme suçunun niteliği itibariyle suçtan doğrudan doğruya zarar görmeyen ve bu nedenle de davaya katılma ve CMK’nın 260. maddesi gereğince istinaf kanun yoluna başvurma hakkı bulunmadığından katılanlar vekillerinin istinaf isteminin CMK’nın 279/1-b maddesi uyarınca REDDİNE,
B) Sanıklar …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, … ve … hakkında Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs suçuna yardım etme suçundan kurulan beraat hükümlerine yönelik katılanlar vekilleri ile sanıklar …, …, …, … hakkında Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs suçuna yardım etme suçundan kurulan beraat hükümleri ile sanık … hakkında Silahlı terör örgütüne üye olma suçundan kurulan beraat hükmüne yönelik O yer Cumhuriyet savcısının istinaf talebinin incelenmesinde; O yer Cumhuriyet savcısının ve katılanlar vekillerinin istinaf talepleri yerinde görülmediğinden, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunun 280/1-a maddesinin ilk cümlesi uyarınca İSTİNAF BAŞVURUSUNUN ESASTAN REDDİNE,
C) Sanıklar …, …, …, …, …, …, …, …, … ve … hakkında Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs etme suçuna yardım etme suçundan kurulan mahkumiyet hükümlerine yönelik adı geçen sanıklar müdafileri ile sanıklar …, …, … ve … ile o yer Cumhuriyet savcısının, Sanıklar …, …, …, …, …, …, …, … ve … hakkında silahlı terör örgütüne üye olma suçundan kurulan mahkumiyet hükümlerine yönelik adı geçen sanıklar müdafileri ile sanıklar …, … ve …’in istinaf taleplerinin incelenmesinde; CMK’nın 280/1-a. ve 303/1. maddeleri uyarınca hüküm fıkrasına, ”Katılanlar Cumhurbaşkanlığı ve Milli Savunma Bakanlığı kendilerini vekille temsil ettirdiğinden hüküm tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin 13/3 maddesi uyarınca tayin edilen 4.360,00 TL maktu vekalet ücretinin sanıklardan alınarak katılanlar Cumhurbaşkanlığı ve Milli Savunma Bakanlığına ödenmesine” ibaresinin eklenilmesi suretiyle CMK’nın 280/1-a maddesinin ilk cümlesi uyarınca HÜKÜMLERİN DÜZELTİLEREK İSTİNAF BAŞVURULARININ ESASTAN REDDİNE,
Temyiz edenler : Cumhurbaşkanlığı vekili, TBMM vekili, Milli Savunma Bakanlığı vekili, sanık … müdafii, sanık … ve müdafii, sanık … ve müdafii, sanık … ve müdafii, sanık … müdafii, sanık … müdafii, sanık … müdafileri, sanık … ve müdafii, sanık … ve müdafii, sanık … müdafii, sanık … müdafii, sanık … müdafii, sanık … ve müdafii, sanık … müdafii, sanık … ve müdafii, Sanık … müdafii, Bölge Adliye Mahkemesi Cumhuriyet savcısı

Bölge Adliye Mahkemesince verilen hüküm temyiz edilmekle;
Temyiz edenlerin sıfatı, başvuruların süresi, kararın niteliği ve temyiz sebeplerine göre dosya incelendi,
GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ;
Sanıklar …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, müdafilerinin duruşmalı inceleme taleplerinin, İlk Derece ve Bölge Adliye Mahkemesinde silahların eşitliği ve çelişmeli yargılama ilkesi doğrultusunda savunmaya yeterli imkânın sağlanması ve bu hakkın etkin şekilde kullandırılmış olması, temyiz denetiminde sınırsız şekilde yazılı savunma imkânının kullanılabilme olanağının bulunması karşısında savunma hakkının kısıtlanması söz konusu olmadığından, 01.02.2018 tarihli ve 7079 sayılı Kanunun 94. maddesi ile değişik CMK’nın 299/1. maddesi uyarınca takdiren, sanıklar …, …, …, …, …, … ve müdafilerinin duruşmalı inceleme talebinin yasal şartları oluşmadığından CMK’nın 299. maddesi gereğince REDDİNE,
I-Katılan TBMM’nin silahlı terör örgütüne üye olmak ve katılma talebinde bulunan Milli Savunma Bakanlığı vekilinin Anayasayı İhlal ve silahlı terör örgütüne üye olma suçları ile ilgili temyiz itirazlarının incelenmesinde;
Katılma talebinden bulunan Milli Savunma Bakanlığının, Anayasayı İhlal ve silahlı terör örgütüne üye olma suçlarından, Katılan TBMM’nin, silahlı terör örgütüne üye olma suçundan doğrudan zarar görmemeleri nedeniyle davaya katılma ve hükmü temyize hak ve yetkileri bulunmadığından, temyiz istemlerinin CMK’nın 298/1 maddesi uyarınca REDDİNE,
II-Sanıklar …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, … ve … hakkında red kapsamı dışında kalan taleplepler ile ilgili katılanlar Cumhurbaşkanlığı ve TBMM Başkanlığı ile Bölge Adliye Mahkemesi Cumhuriyet savcısının temyiz talepleri yönünden:
Temyizin reddi nedenleri bulunmadığından işin esasına geçildi;
Vicdani kanının oluştuğu duruşma sürecini yansıtan tutanaklar, belgeler ve gerekçe içeriğine göre yapılan incelemede;
Ayrıntıları Dairenin 22.03.2019 tarih 2018/7103 Esas, 2019/1953 sayılı kararında açıklandığı üzere:
5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 309.maddesinde düzenlenen Anayasayı ihlal suçunun maddi unsuru/tipik eylem, cebir ve şiddet kullanarak, Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının öngördüğü düzeni ortadan kaldırmaya veya bu düzen yerine başka bir düzen getirmeye veya bu düzenin fiilen uygulanmasını önlemeye elverişli vasıtalarla teşebbüs etmektir.
Suçun bu amaçla kurulmuş bir örgüt faaliyeti kapsamında işlenmesi, korunan amaçlara matuf fiillerin elverişliliğinin değerlendirilmesi bakımından önem taşımakta ise de, bu husus suçun unsuru değildir.
Suç, Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının öngördüğü düzeni ortadan kaldırmak, bu düzen yerine başka bir düzen getirmek veya bu düzenin fiilen uygulanmasını önlemek amacına matuf doğrudan genel kast ile işlenebilen bir suçtur.
Suç tanımında belirtilen amaçları gerçekleştirmeye yönelik bir fiil işlenmesi hususunda iştirak iradeleri bulunan sanıklar hakkında Türk Ceza Kanununun 309. maddesinde düzenlenen Anayasayı ihlal suçu yönünden iştirakin her şeklinin uygulanması mümkündür.
Suça iştirakten söz edebilmek için amaca yönelik bir fiil işleme hususunda iştirak iradelerini ortaya koyan kişilerin hepsinin bu amaçla kurulmuş bir örgütün üyesi olması da gerekmez.
15 Temmuz 2016 günü, Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Anayasal düzeninin değiştirilmesi amacıyla, Türk Silahlı Kuvvetlerine sızmış FETÖ/PDY silahlı terör örgütü mensubu olan ve/veya bu örgütsel faaliyeti destekleyen 8.000’in üzerinde askeri personel tarafından savaş uçakları dâhil 35 uçağın, 3 geminin, 37 helikopterin, 74’ü tank olmak üzere 246 zırhlı aracın ve 4.000’e yakın hafif silahın kullanılarak; Cumhurbaşkanına suikasta teşebbüs edilmiş, TBMM ve Cumhurbaşkanlığı Külliyesi başta olmak üzere birçok stratejik merkez bombalanmış, Başbakanın konvoyuna silahlı saldırı gerçekleştirilmiş, kalkışmaya karşı koyan güvenlik görevlileri ile sokaklara çıkan sivillere devletin silahlı kuvvetlerine ait bu uçak, helikopter, tank ve silahlarla saldırılarak 4’ü asker, 63’ü polis ve 183’ü sivil olmak üzere toplam 250’den fazla kişi şehit edilmiş, 23’ü asker, 154’ü polis ve 2.558’i sivil olmak üzere toplam 2.735 kişi de yaralanmıştır.
Somut darbe teşebbüsü, TCK’nın 309. maddesinde sayılan amaçlara matuf zarar tehlikesi doğuran vahim eylemler vasfını aşarak, anayasal düzeni doğrudan ortadan kaldırma neticesine yönelmiş, örgütün ülke genelindeki organik bütünlüğünden ve etkinliğinden istifade edilerek planlanıp uygulanmış, neticesi ve başarısı eş zamanlı, senkronize hareketlere bağlı hukuki anlamda tek bir fiil olarak ortaya çıkmıştır. Bu nedenle örgütsel koordinasyon veya iştirak iradesi gereğince ve iş bölümü doğrultusunda bulundukları mahal ve konumlarına uygun, amaca hizmet eden ve katkı sunan icrai harekette bulunanların, icra aşamasına geçerek amaç suç yönünden somutlaştığında ve elverişliliğinde tartışma bulunmayan bu fiil üzerinde müşterek hâkimiyet kurdukları gözetilerek TCK’nın 37. maddesi kapsamında “doğrudan fail” olduklarının kabulünde zorunluluk vardır.
Doğrudan kanuni tanımda öngörülen cebir ve şiddet içeren icrai hareket niteliğinde olmayan, somut zarar tehlikesinin gerçekleşmesini sağlayacak biçimde -faillerle birlikte- fiil üzerinde müşterek hâkimiyet kurmalarını temin edecek fonksiyonel bir mahiyet taşımayan, suç organizasyonu içinde bir iş bölümünün gereği olarak görevlendirilmeleri nedeniyle ika edildiği kanıtlanamayan ancak suçun icrasına başlanmasından sonra katılma iradesini açıkça ortaya koyan, zaman, nitelik ve yakın zarar tehlikesine yaptığı katkı itibariyle bütün olarak darbenin icrasını kolaylaştırmaya yönelen hareketleri gerçekleştiren sanıkların eylemlerinin, 5237 Sayılı TCK’nın 309/1 ve 39/2-c maddeleri kapsamında Anayasayı ihlale teşebbüs suçuna yardım etmek suçunu oluşturacağı gözetilmeli, hukuki durumları buna göre tespit edilmelidir.
TCK’nın 309. maddesinde düzenlenen suç bir somut tehlike suçu olduğundan suçun oluşması için ayrıca bir neticenin gerçekleşmesi aranmamaktadır. Bu itibarla sanığın amaca matuf eylemi ve/veya işlediği elverişli araç suç ile suçun konusu üzerinde meydana gelen somut tehlike arasında illiyet bağının bulunması gerekli ve yeterlidir. Suça teşebbüsün kabulü için aranan elverişli vasıtalarla cebri eylemlere başlanıp başlanmadığı araştırılırken ve vasıtanın elverişliliği takdir edilirken tek tek yapılan eylemlerle amaçlanan hedefler arasında doğrudan doğruya bağ kurmak yoluna gidilemez. Ancak her halükarda ülke genelinde gerçekleştirilmek istenen amaca matuf cebri/icrai fiilin, sanığın bulunduğu mahalde/sorumluluk sahasında da doğrudan doğruya ya da araç suçlar yönünden icrasına başlanması aranmalıdır. Sanığın bu icrai fiile yine icrai bir hareketle katılması mümkün olduğu gibi garantörlük yükümlülüğünü ihmal etmek suretiyle de iştirak edebileceği görülmektedir.
Bölge Adliye ve İlk Derece Mahkemelerince sübutu kabul edilen somut olay ve bu çerçevede yukarıda yer verilen açıklamalar ışığında sanıkların hukuki durumlarının değerlendirilmesine gelince:
Genel olarak Konya 3’üncü Ana Jet Üs Komutanlığında gerçekleşen olaylar:
Konya 3’üncü Ana Jet Üs Komutanlığı, 135. Mak ve İhk Filo Komutanlığı emrinde görevli AKİP personeli tarafından İncirlik, Akıncı, Diyarbakır ve Dalaman meydanlarında arama kurtarma amaçlı nöbetler tutmaktadır. İkişer haftalık periyotlardan oluşan bu görev dolayısıyla 11.07.2016 tarihinde Astsubay …’nın Dalaman’a gönderildiği, 13.07.2016 tarihinde Akdeniz’de “havada bekler” görevi ifa eden CASA uçağının görev dönüşü Dalaman Askeri Hava Alanına indiği ve henüz görev almış …’nın Astsubay … ile değiştirilerek Konya’ya getirilmiştir.
Keza olay gününden önce İncirlik üssünde görev nedeniyle bulunan 524 kuyruk numaralı Cougar tipi helikopterin Konya’da bulunan diğer helikopterlerden daha güçlü, ağırlık olarak daha hafif ve personel veya silah yükleme konusunda da daha iyi performansa sahip olması nedeniyle Filo komutanı Yarbay …’in emri ile ve Hareket Komutanı …’ün bilgisi dâhilinde Binbaşı … tarafından 490 kuyruk numaralı Cougar tipi helikopter ile değiştirilerek Konya iline getirilmiştir.
…’nın da içlerinde bulunduğu bir grubun 524 kuyruk numaralı helikopter ile 15.07.2016 günü 3.Ana Jet Üs Komutanlığından İstanbul İline gidip Moda Deniz Kulübünde gerçekleştirilen ve üst düzey komutanların katıldığı düğün törenini basarak darbe karşıtı komutanları derdest edip Akıncı Üssüne getirdiği görülmektedir.
Darbe teşebbüsünde bilfiil kullanılan iş bu 524 kuyruk numaralı Cougar tipi helikoptere, Binbaşı …’ın isteği üzerine Chaff/Flare sistemi (füze yanıltma sistemi) ve helikopterin kapısına makineli tüfek takılmış, bakımda bulunan 556 kuyruk numaralı helikopterin parçaları da aktartılmıştır.
İzmir 2. Ana Jet Üs Komutanlığında konuşlu 125. Filo Komutanlığında helikopter pilotu olarak görev yapan …, 13.07.2016 tarihinde Filo komutanı Yarbay … tarafından Konya’ya gizli görev nedeni ile gönderilmiştir. …Konya 3. Ana Jet Üs Komutanlığına gelerek … ve 135. Filo Komutanı … ile görüşmüştür. … 15.07.2016 Cuma günü 16.00-17.00 sıralarında üstte olması gerektiğini söyleyerek üsten ayrılmasını istemiş, … tedirgin olmuş ve …’a görevin detayları ile ilgili sorular sorması üzerine … …’yı telefon ile arayarak tedirgin olacak bir durumun olmadığını söylemiştir. 15.07.2016 günü … telefon ile göreve çağrılmaması üzerine …’i telefon ile aramış, … ise …’ya ihtiyaç kalmadığını beyan etmiştir.
14.07.2016 günü Mak depo nöbetçisi olmasına rağmen 15.07.2016 günü Filo komutanı Yarbay …’in emri ile Astsubay …’ın Mak deposunda nöbet tuttuğu, 14.07.2016 günü Mak timlerinin tam teçhizat alarak kuşandıkları, normal şartlarda arazi eğitimlerinde sadece bir iki personel güvenlik amaçlı bir kaç dolu şarjör alırken o gün tüm personelin tam teçhizat donandığı, 14.07.2016 günü saat 14.30 sıralarında Mak Tim Komutanı …’ın depo görevlisi …’dan 24 adet bomba atar mermisi ile 40-45 adet el bombası getirmesini istediği, …’nın malzemenin tehlikeli harp mühimmatı olduğunu ve filo komutanı Yarbay …’den bu konuda emir gelmesini isteyince, ….beş dakika sonra tekrar gelerek ”bu malzemeyi cephanelikten alıp depoya getirecekmişsin, malzemeler normalde kullanılmayacak güvenli bir yerde duracak, üs komutanı eğer bu malzemeleri kuşanın emri verirse alacağız aksi takdirde depoda kalacak” dediği, bunun üzerine …’ 24 adet bomba atar ve 29 adet el bombasını ana cephanelik içerisinde bulunan MAK deposundan alarak bölük deposuna getirdiği, günün nöbetçisi …’a da malzemelerin üs komutanının kuşanılmasını istemesi halinde verileceğini ve güvenli bir yere koyulmasını söylediği, 15.07.2016 günü depo nöbetçisi … olmasına rağmen, Yarbay …’in talimatı ile üs komutanı tarafından denetleme yapılacağı bildirilerek temizlik için … ana cephaneliğe, …’da Şaltır depoya gönderildiği, Saat 14:30 sıralarında…’in yanına giderek depoların hazır olduğunu bildirmeleri üzerine hep birlikte ana cephanelik içerisinde bulunan MAK Deposuna gidildiği, denetleme için üs komutanını beklenirken bir süre sonra harekat komutanı Albay … geldiği, yerde duran ve üzerinde 48 adet yazan bomba atar kutusunu göstererek içerisindeki sayı tutar mı dediği, … “…yarbayımın emri sizin bilginiz dâhilinde bu mühimmatın 24 adeti ve 29 adet el bombasını MAK personeline dağıtılmak üzere bölük binasındaki depoya götürdük” demesi üzerine verdiğin malzemelerin kaydını tutuyor musun dediği, … kayıtlarını tutmadım çünkü ben iki yıldır buradayım bu malzemelerin hiç birini bu güne kadar kimse istemedi muhtemelen bu malzemeler eğitimde kullanılmaz eğitim dönüşü getirip vereceklerdir bende yerine koyarım isterseniz kutunun üzerine sarf malzeme takip formu koyar nereye ne zaman verdiğimi yazarım dediği, saat 16.00 sıralarında …’ün depodan çıktığı, Filo Komutanı…’in sıra dışı bir durum olarak … ve …’a siz yoruldunuz bayrak törenini beklemeden istirahate gidin diyerek oradan ayrıldığı, … ve …’da bölüğe döndükleri, bu sırada ….ile tekrar karşılaştıkları, … neden gitmediklerini sorduğu, …’nın depo nöbetçisi olduğunu söylediği, …’in siz çok yoruldunuz depodaki malzeme dağıtımını … yaptı geri alımını da …. yapacak diyerek derhal üs den ayrılmalarını istediği,
135. Mak ve İhk Filo Komutanlığı emrinde görev yapan Astsubaylar … ve …’ın 15.07.2016 günü Ceeroke marka askeri araç ile Üstteğmen …. Teğmen …, Astsubaylar… ve…ın Ford Ranger marka askeri araç ile Astsubaylar …, … ve…’in Ceeroke marka diğer bir askeri araç ile saat 06.00 sıralarında silahlı ve tam teçhizatlı olarak 3. Ana Jet Üs Komutanlığından çıkış yaptıkları, aynı şekilde … plakalı sivil araç ile Binbaşı …, Astsubaylar …ve ….’ın, … plakalı araç ile Astsubaylar … ve …’nın, … plakalı sivil bir araç ile Astsubaylar …,…,…, ve…’ın 15.07.2016 günü saat 15.00 sıralarında 3. Ana Jet Üs Komutanlığından silahlı ve tam teçhizatlı olarak çıktıkları, saat 18.00 sıralarında 524 kuyruk numaralı Cauger marka helikopter ile Pilot Kurmay Binbaşı …, Pilot Teğmen …, Astsubaylar … ve …’un, 505 kuyruk numaralı Cauger marka helikopter ile Pilot Üsteğmenler …, … ve Astsubay …’ın 3. Ana Jet Üs Komutanlığından çıkış yaptıkları, üsten çıkış yapan bu personelin hava ve kara yolu ile İstanbul iline giderek Moda Deniz Kulübündeki düğün merasimine katılan üs düzey komutanları derdest edip Ankara Akıncı üssüne getirdikleri, Bayrak töreninden sonra 135. Filo Komutanı Yarbay …’in akşam gerçekleştirilecek darbe kalkışması öncesi filodan işi olmayanların filoyu terk etmesi konusunda anons yaptığı, filo personeline servislerin kalktığını kalanların yaya olarak gideceklerini söylediği, bu konuda ısrarlı bir şekilde filoyu boşaltmaya çalıştığı, saat 20:00 sıralarında 3. Ana Jet Üs Komutanlığına vekalet eden Kurmay Albay … tarafından savaş gibi olağanüstü hal durumunda uygulanan geri çağırma planının kalkışmanın başarıya ulaşmasını sağlamak ve Konya 3. Ana Jet Üssünde FETÖ/PDY terör örgütünün kontrolü sağlamasını temin amacıyla başlatıldığı, aynı şekilde geri çağırma planının da uygulandığı, 3. Ana Jet Üs Komutanlığına vekalet eden Albay … komutasında 15.07.2016 günü gerçekleştirilen darbe kalkışması sırasında sadece savaş sırasında ve denetleme nedeniyle kullanılan savaş harekat merkezinde Ana Jet üssünde görev yapan subayların toplantıya çağırılarak, gelen rütbeli personellerle toplantının yapıldığı, gerçekleştirilmeye çalışılan darbe teşebbüsünün savaş harekât merkezinden izlendiği, Mak ekibinden olan Astsubay…ve …’un tam teçhizatlı olarak savaş harekat merkezinde …’ün yanında bulundukları,
135. Filo Komutanı …’in emri ile 15.07.2016 tarihinde Mak personelinin üsse çağrıldığı, saat 20.30 sıralarında …’in Akip personelinin arazide olduğunu, kaybolan gece görüş dürbününü bulamadıklarını, üsse çağrılan Mak timlerinin ve üste bulunan …’nun Akip personellerinin eğitim yapmış oldukları Apa barajı civarına gece görüş dürbününü aramak için gönderilebileceğini söyleyerek beklemede kalmalarını Mak personeline söylediği, FETÖ/PDY mensuplarının darbe kalkışmasına başladıklarının görülmesi üzerine kalkışmanın başarıya ulaşmasını sağlamak ve Konya 3. Ana Jet Üssünde FETÖ/PDY terör örgütünün kontrolü sağlamasını temin amacıyla …’in üste bulunan Mak personelinin silah ve teçhizatlarını alsınlar emri üzerine … ve …’ın kontrolünde Mak personelinden …, …, …, …, …, …, …,… ve …’ün silah ve teçhizatı kuşandıkları, silah ve teçhizatı depo görevlisi olup 15.07.2016 tarihinde nöbetçi olmayan …’ın verdiği kabul edilmekte ve anlaşılmaktadır.
Şu hale göre:
1-Sanıklar …, …, …, …, …, … …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, … ve …’ün Anayasayı İhlal suçundan, sanıklar …, …, …, …, …’ün silahlı terör örgütüne üye olmak suçundan beraatlerine, sanıklar …, …, …, …, …, …, …, … ve …’ın ise Anayasayı ihlal suçuna yardım etmek suçundan, sanıklar …, …, …, …, …, …, hakkında silahlı terör örgütüne üye olmak suçundan mahkûmiyetlerine dair hükümlere yönelik incelemede;
Anayasayı ihlal suçundan beraat eden sanıklar yönünden, görev yeri olan Konya’da fiili bir kalkışma yaşanmamasına, örgütsel bağları kesin olarak ortaya konamayan sanıkların, organizasyon içinde yer alarak darbe girişiminden haberdar olduklarının, suç işleme karar ve iradesine katıldıklarının, bu planlama doğrultusunda verilen görevleri kabullendiklerinin kanıtlanamamasına, olay gecesi sanık Albay … tarafından yapılan toplantıda darbenin icra hareketi kapsamında bir değerlendirme yapılıp karar alınmamasına, darbede fiilen kullanılan 524 kuyruk numaralı helikopterin hazırlanması bağlamında kullanma amacını bilerek ve isteyerek görev aldıklarının somut delil ve olgularla ortaya konamamasına;
Mahkumiyetlerine karar verilen sanıklar yönünden, FETÖ/PDY silahlı terör örgütünün yönetimi tarafından planlanan darbe teşebbüsünden, olay günü ortaya koydukları davranışlar itibarıyla önceden haberdar oldukları anlaşılan, darbede fiilen kullanılan 3. Ana Jet üssünden kalkan helikopterlerin makineli tüfek takımı gibi hazırlanmasında görev alan, kendi görev ve yetkilerinde olmamasına rağmen silah ve teçhizat kuşanarak nöbet tutan, filo deposunu kapatan, üs nizamiyeleri gezerek giriş çıkış yasaklarını denetleyen, üs içindeki diğer subayların etkinliğini azaltarak silahlı unsur olarak filo komutanı ve üs komutan vekilinin emrinde hazır bir şekilde bekleyen sanıkların, elverişli nitelikteki icra hareketlerine katkı sunmakla birlikte, sundukları katkının tek başına vahamet arz etmediği gibi, fiilin işlenişi üzerinde müşterek hâkimiyet kurduklarından da bahsedilemeyeceğinden, emir ve eylemin suç teşkil ettiği açıkça belli olmasına rağmen, zarar tehlikesi bakımından illi bir değer taşıdığında kuşku bulunmayan eylemlerinin, işlenmesi sırasında yardımda bulunarak icrasını kolaylaştırmak (TCK madde 39/2-c) suretiyle Anayasayı ihlal suçuna yardım etmek olduğu ve TCK’nın 24/1-4, 30. maddelerinin tatbik şartlarının bulunmadığının kabulünde konumları, rütbeleri ve mesleki tecrübeleri itibariyle hukuki isabetsizlik bulunmamasına nazaran;
Yapılan yargılama sonunda toplanan deliller karar yerinde incelenip tartışılarak, sanıklar …, …, …, …, …, …, …, … ve …’ın silahlı terör örgütü FETÖ/PDY’nin 15 Temmuz 2016 günü ülke genelindeki organik bütünlüğünden ve etkinliğinden, özellikle Tük Silahlı Kuvvetlerinde oluşturduğu “mahrem” yapılanmanın kullandığı kamu gücü, silah, vasıta ve mühimmattan istifade ederek planlayıp icra ettiği Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs suçuna yardım, sübutu kabul olunan, iştirak iradesi kapsamında ve iş bölümü doğrultusunda bulunduğu mahal ve konumlarına uygun, amaca hizmet eden ve neticeye katkı sunan eylemlerinin, amacı gerçekleştirme tehlikesi yaratabilecek nitelikte olduğu belirlenip, kovuşturma sonuçlarına uygun şekilde, Anayasayı ihlal suçunun, keza sanıklar …, …, …, …, …, …, hakkında silahlı terör örgütüne üye olmak suçunun sübutu kabul ve vasfı tayin edilmiş, savunmaları inandırıcı gerekçelerle reddedilmiş, sanıklar …, …, …, …, …,…, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, … ve …’ün Anayasayı İhlal suçunu, ayrıca sanıklar …, …, …, … ve …’ün silahlı terör örgütüne üye olmak suçunu işlediklerinin ispat edilemediğine dair gerekçelerin karar yerinde gösterilmiş olmasına ve incelenen dosya kapsamına göre verilen hükümlerde bir isabetsizlik bulunmamakla, katılanlar TBMM ve Cumhurbaşkanlığı vekillerinin, Bölge Adliye Mahkemesi Cumhuriyet savcısının ve sanıklar müdafilerinin temyiz dilekçesinde ileri sürdükleri sebepler yerinde görülmediğinden CMK’nın 302/1. maddesi gereğince temyiz davalarının esastan reddiyle hükümlerin ONANMASINA,
2-Sanıklar …, …, …, hakkında silahlı terör örgütü üyeliği suçundan kurulan mahkûmiyet hükümlerine yönelik incelemede;
Sanıkların derece mahkemelerince sübutu kabul edilen eylemlerinin, 5237 sayılı TCK’nın 309. maddesinde düzenlenen suçu oluşturacağında kuşku bulunmamakta ise de aynı hukuki değerleri koruyan ve kapsamı itibariyle eylemlerin haksızlık muhtevasını tamamen ortadan kaldıran Anayasayı ihlal suçunun (TCK’nın 309. md.) tüm unsurlarıyla gerçekleştiği somut olayda TCK’nın 44. maddesi gereğince sanığın ayrıca, Türk Ceza Kanununun 311. ve 312. maddelerinde düzenlenen suçlardan ve keza aralarında geçitli/müterakki suç ilişkisi nedeniyle aynı Kanunun 314. maddesinde yer alan silahlı terör örgütüne üye olmak suçundan cezalandırılması imkânı bulunmamakla TCK’nın 309. maddesi gereğince cezalandırılmasına karar verildikten sonra silahlı terör örgütüne üye olma suçundan 5271 sayılı CMK’nın 223. maddesi uyarınca ceza verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde “mahkumiyet kararı verilmesi” karar verilmesi,
Bozmayı gerektirmiş, sanıklar müdafiinin temyiz itirazları bu itibarla yerinde görülmüş olduğundan hükümlerin BOZULMASINA, ancak yeniden yargılama yapılmasını gerektirmeyen bu hususların 5271 sayılı CMK’nın 303/1-a maddesi uyarınca düzeltilmesi mümkün bulunduğundan, hükmün silahlı terör örgüt üyeliğinden cezalandırılmalarına ilişki; sanık … açısından 3 numaralı, sanık … açısından 11 numaralı ve sanık … açısından 16 numaralı bölümlerinin karardan çıkartılarak, yerlerine “Sanık hakkında silahlı terör örgütüne üye olma suçundan 5271 sayılı CMK’nın 223. maddesi uyarınca ceza verilmesine yer olmadığına.”ibarelerinin yazılması, diğer bentlerin buna göre teselsül ettirilmesi suretiyle sair yönleri usul ve kanuna uygun bulunan hükümlerin DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
3-a- Sanıklar … ve … hakkında Anayasayı İhlal suçundan kurulan mahkûmiyet hükümlerine yönelik incelemede;
İlk Derece Mahkemesince sanıklar hakkında Anayasayı ihlal suçundan karar verilirken, hükmün esasını oluşturan kısa kararda “yüklenen suçun sanıklar tarafından işlendiğinin sabit olmaması nedeniyle” 5271 sayılı CMK’nın 223/2-e maddesi gerğince beraatlerine karar verildiği halde gerekçede aynı yasa maddesinin 223/2-a fıkrasında düzenlenen “yüklenen fiilin kanunda suç olarak tanımlanmamış olması” sebebine dayanılarak kısa karar ile gerekçe arasında çelişki oluşturulmak suretiyle CMK’nın 232/6. maddesine muhalefet edilmesi,
b- Sanık … hakkında Anayasayı İhlal suçundan kurulan beraat hükmüne yönelik incelemede;
Helikopterin kapısına monte edilen makineli tüfekler hususunda eğitmenlik ve uzmanlığı bulunan ve tatilde olmasına rağmen, ani bir şekilde tatilini kesip 14 Temmuz Perşembe akşamı Konya’ya dönen, 15 Temmuz Cuma günü de mesaiye gelip sanık ile herhangi bir husumeti olmayan tarafsız tanık …’ın beyan ve teşhisine göre silah takılan helikopterlerin yanına giden,helikopterlere silah takım işlemleri sorunsuz tamamlanınca filodan ayrılan, örgütsel bağı kesin olarak ortaya konamayan sanığın, icra hareketlerinden önce örgütsel organizasyon içinde yer alarak darbe girişiminden haberdar olduğunun, suç işleme karar ve iradesine katıldığının da kanıtlanamamış olmasına, elverişli nitelikteki icra hareketlerine katkı sunmakla birlikte, sundukları katkının tek başına vahamet arz etmediği gibi, fiilin işlenişi üzerinde müşterek hâkimiyet kurduklarından da bahsedilemeyeceğinden, emir ve eylemin suç teşkil ettiği açıkça belli olmasına rağmen, zarar tehlikesi bakımından illi bir değer taşıdığında kuşku bulunmayan eylemin, işlenmesi sırasında yardımda bulunarak icrasını kolaylaştırmak (TCK madde 39/2-c) suretiyle Anayasayı ihlal suçuna yardım etmek kapsamında kaldığının kabulü ile eylemin niteliği, konum ve etkinlik derecesi de gözetilerek kusurlu hareketi ile orantılı, hakkaniyete uygun bir ceza tertip edilmesi gerektiği gözetilmeden tarafsız kamu tanığı …’ın aşamalarda değişmeyen istikrarlı beyanına değil diğer sanıkların beyanlarına itibar edilip delillerin değerlendirilmesinde hataya düşülerek yazılı şekilde beraatine karar verilmesi,
c- Sanıklar … hakkında Anayasayı İhlal suçundan kurulan mahkumiyet hükmüne yönelik incelemede ise;
Anayasayı İhlal suçunda aktif olarak kullanılan iki helikopterin parça değişimini yapan birimin sorumlu komutanı olan, olay gününden önce darbede fiilen kullanılacak olan ve görev nedeniyle İncirlik üssünde bulunan 524 kuyruk numaralı Cougar tipi helikopterin Konya’da bulunan 490 kuyruk numaralı Cougar tipi helikopter ile değiştirilmesine müsaade etmeyen sanığın, anılan helikopterlerin parça değişim emirlerini 14 Temmuz 2016 günü askeri hiyerarşiye uygun bir şekilde verdiğinin anlaşılmasına göre örgütsel bağı kesin olarak ortaya konamamasına, organizasyon içinde yer alarak darbe girişiminden haberdar olduğunun, suç işleme karar ve iradesine katıldığınının, bu planlama doğrultusunda verilen görevleri kabullendiğinin kanıtlanamamasına nazaran ispat edilemeyen müsnet suçtan beraatine karar verilmesi gerekirken delillerin değerlendirilmesinde hataya düşülerek yetersiz gerekçe ile yazılı şekilde mahkumiyetine karar verilmesi,
Kanuna aykırı, sanıklar …, …, …, … ve müdafileri ile katılan … ve katılan TBMM Başkanlığının temyiz itirazları bu itibarla yerinde görülmüş olduğundan sanıklar hakkındaki hükümlerin bu sebeplerden dolayı BOZULMASINA, sanık …’ın tutuklulukta geçirdiği süre, atılı suç için kanun maddelerinde öngörülen ceza miktarı, mevcut delil durumu ve bozma nedeni gözetilerek tutukluluk halinin devamına, 28.02.2019 tarihinde yürürlüğe giren 20.02.2019 tarih ve 7165 sayılı Kanunun 8. maddesiyle değişik 5271 sayılı Kanunun 304. maddesi uyarınca dosyanın Konya 6. Ağır Ceza Mahkemesine, kararın bir örneğinin bilgi için Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 19. Ceza Dairesine gönderilmek üzere Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına TEVDİİNE, 03.12.2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.