YARGITAY KARARI
DAİRE : 15. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2018/623
KARAR NO : 2019/86
KARAR TARİHİ : 09.01.2019
Mahkemesi :Ticaret Mahkemesi
Yukarıda tarih ve numarası yazılı bozmaya uyularak verilen hükmün duruşmalı olarak temyizen tetkiki asıl ve birleşen dosya davacısı vekili ile asıl ve birleşen dosya davalısı … vekili tarafından istenmiş olmakla duruşma için tayin edilen günde asıl ve birleşen dosya davacısı vekili Avukat … ile asıl ve birleşen dosya davalısı … vekili Avukat … geldi. Diğer davalı asiller ve vekili gelmedi. Temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşıldıktan ve hazır bulunan taraflar avukatları dinlendikten sonra vaktin darlığından ötürü işin incelenerek karara bağlanması başka güne bırakılmıştı. Bu kere dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği konuşulup düşünüldü:
– K A R A R –
Asıl, karşı ve birleşen dava, resmi şekilde yapılmamış olması nedeniyle geçersiz olan arsa payı karşılığı inşaat yapım sözleşmesinden kaynaklanmakta olup, asıl dava meni müdahele, asıl davadaki karşı dava imalât bedelinin tahsili, birleşen dava ise güçlendirme masrafları, kira alacağı, … ve vergi alacaklarının tahsili istemlerine ilişkindir. Mahkemece bozmaya uyularak yapılan yargılama sonucunda asıl davada meni müdahele isteminin kabulüne, asıl davada yüklenici tarafından açılan karşı davanın kısmen kabulüne, yine arsa sahibi tarafından açılan birleşen davada güçlendirme bedeli alacağı ile ilgili dava ve talebin feragat nedeniyle, kira alacağına dair talebin sübut bulmaması nedeniyle reddine, … borcu yönünden talebin 42.800,00 TL üzerinden kabulüne dair verilen karar, taraf vekillerince temyiz edilmiştir.
1-Dosyadaki yazılara ve mahkemece uyulan bozma kararı gereğince inceleme yapılarak hüküm verilmiş olmasına, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına ve bozmanın şümulü dışında kalarak kesinleşen cihetlere ait temyiz itirazlarının incelenmesinin artık mümkün olmamasına göre davacı-karşı davalı birleşen dosya davacısı arsa maliki ve davalı-karşı davacı
birleşen dosya davalısı yüklenici vekillerinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazları yerinde görülmemiş, reddi gerekmiştir.
2-Hükmüne uyulan Dairemizin 03.02.2012 gün 2010/5701 Esas 2012/583 Karar sayılı bozma ilamında yüklenici tarafından yapılan imalâtın yapıldığı tarihler dikkate alınarak o günkü rayiçlerden bedelinin bulunması, imalâtlardaki ayıplar da dikkate alınıp bu ayıpların giderilmesi için gereken masraf varsa imalâtın tutarını yüklenici kooperatif ispat etmekle mükellef olduğundan kendisinden alınıp ayıplı imalât bedeli düşülerek davalı kooperatifin imalât bedeline hükmedilmesi, imalâtın yapıldığı tarihler belirlenirken bu konudaki tarafların kabul beyanlarının da dikkate alınması gereğine işaret edilmiştir. Mahkemece bozmayı uyulduğuna göre 09.05.1960 gün 21/9 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararına göre bozmada belirtilen hususlar yararına olan taraf için usuli kazanılmış hak oluşturacağından bozma uyarınca inceleme yapılıp karar verilmesi zorunlu hale gelir.
Biçimine uygun olarak düzenlenmemiş olması sebebiyle geçersiz olmakla birlikte taraflar arasında imzalanan 14.07.2003 tarihli sözleşmenin 1. maddesinde A ve B blokta oluşan inşaatın 14.03.1996 tarihinde 1-33 ruhsat numarası ile yapı ruhsatı alınmış olup, A blokun temel ve … katı (subasman kotu), B blokun ise …, zemin ve 5. kata kadar olan B. A karkas bölümün mülk sahibi tarafından tamamlandığı kabul edilmiş ve inşaatın bu seviyeden sonraki kısmının yüklenici tarafından tamamlanacağı kararlaştırılmıştır. Bu haliyle bir kısım imalât arsa sahibi tarafından yapıldığı ve yüklenici tarafından ikmâl inşatının yapılması üstlenildiğine göre yüklenicinin gerçekleştirdiği imalâtın yapıldığı tarihlerdeki mahalli piyasa rayiçleri ile ve arsa sahibinin yaptığı kısım haricindeki imalâtla sınırlı olarak hesaplanması, piyasa rayicinin içerisinde yüklenici kârı ve KDV de bulunacağından bunların ayrıca piyasa rayicine katılmaması gerekir.
Yine dosya kapsamı ve alınan bilirkişi raporlarına göre inşaatın yüklenici tarafından yapılan kısmında güçlendirme yapılması gerektiği de belirlenmiş olup, bu haliyle inşaat ayıplı olarak imal edilmiş olduğu ve hükmüne uyulan Dairemiz bozma ilamında inşaat bedelinin ayıplar da dikkate alınarak ayıplı imalât bedeli düşülerek hesaplanması gerektiği belirtildiğinden gerçekleştirilen imalât bedelinden bu imalâtın yapıldığı tarihteki mahalli piyasa rayiçleri ve mevzuat hükümlerine göre güçlendirme masrafları (ayıplı imalâtın giderim bedeli) hesaplanıp yüklenici alacağından düşülmesi gerekmektedir. Güçlendirme masrafları da mahalli piyasa rayiçlerine göre hesaplanacağı ve mahalli piyasa rayiçleri içerisinde KDV ve yüklenici kârı da bulunacağından bu bedelin hesabında da ayrıca yüklenici kârı ve KDV bedeli eklenmeyeceği gibi talep konusu olmadığından yapı ruhsatının yenilenmesi bedelinin de hesaplanıp yüklenici alacağından düşülmesi mümkün değildir.
Öte yandan arsa sahibinin açtığı birleşen 2007/402 Esas sayılı dosyada arsa sahibinin yüklenicinin sorumlu olduğu … alacağı ile ilgili talebi kabul edilerek 42.800,00 TL’nin yükleniciden tahsiline karar verilmiş ise de; birleşen dosya davacısı yüklenici vekili temyiz dilekçesinde söz konusu … alacaklarının yapılandırılarak kendileri tarafından ödendiğini savunmuş ve buna ilişkin bir kısım ödeme bedeli belgelerini ibraz etmiştir. Yargılama sırasında ileri sürülmeyen delillerin temyiz aşamasında ileri sürülüp dikkate alınması mümkün olmamakla birlikte Yargıtay ve Dairemiz uygulamalarında borcu söndüren şeklinde ifade edilen ödeme belgelerinin her aşamada ileri sürülüp değerlendirilmesi gerektiği kabul edilmektedir.
Bu durumda mahkemece, davalı yüklenicinin temyiz dilekçesine eklediği belge suretleri de eklenerek birleşen 2007/402 Esas sayılı dosyadaki … prim ve borçlarının davalı yüklenici tarafından …’ya ödenip ödenmediği sorulup araştırılarak hükme esas raporu düzenleyen bilirkişi kurulundan; davalı asıl davada karşı davacı yüklenicinin sözleşmenin 1. maddesine göre arsa sahibinin yaptığı kısım haricinde gerçekleştirdiği ikmâl inşaatının bu işlerin yapıldığı kabul edilen 2004 yılı mahalli piyasa rayiçleriyle bedeli, (KDV ve yüklenici kârı eklenmeksizin) ile yüklenicinin gerçekleştirdiği inşaat ve imalâta isabet eden ayıplı imalâtın giderilmesi bedeli konusunda 2004 yılındaki mevzuat hükümlerine göre mahalli piyasa rayiçleri ile ve yapı ruhsatı yenileme bedeli eklenmeksizin gerekçeli ve denetime elverişli ek rapor alınıp asıl davaya karşı açılan karşı davada bulunacak imalât bedelinden güçlendirme masrafları düşüldükten sonra kalan miktar üzerinden tahsil kararı, birleşen 2007/402 Esas sayılı dosyada da … primleri ile ilgili yapılacak araştırma ve kanıtlanan ödeme ile ilgili sonucuna uygun bir karar verilmesi gerekirken bu hususlar üzerinde durulmadan karşı davada eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm tesisi doğru olmamış ve birleşen 2007/402 Esas sayılı dosyada da ödeme savunması nedeniyle araştırma yapılması zorunluluğu bulunduğundan kararın bozulması uygun bulunmuştur.
SONUÇ: Yukarıda 1. bentte açıklanan nedenlerle yüklenici ve arsa sahibi vekillerinin diğer temyiz itirazlarının reddine, 2. bent uyarınca kabulü ile hükmün temyiz eden taraflar yararına BOZULMASINA, 1.630,00’ar TL duruşma vekillik ücretinin davacı-karşı davalı, birleşen dosya davacısı arsa sahibi ile davalı-karşı davacı, birleşen dosya davalısı yükleniciden ayrı ayrı ve karşılıklı olarak alınarak Yargıtay’daki duruşmada vekille temsil olunan diğer tarafa verilmesine, ödedikleri temyiz peşin harçlarının istek halinde temyiz eden asıl ve birleşen dosya davacısı ile asıl ve birleşen dosya davalısı …’na geri verilmesine, karara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteminde bulunulabileceğine 09.01.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.