YARGITAY KARARI
DAİRE : 15. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2018/2714
KARAR NO : 2019/593
KARAR TARİHİ : 13.02.2019
Mahkemesi :… Bölge Adliye Mahkemesi 15. Hukuk Dairesi
Yukarıda tarih ve numarası yazılı olan Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Dairesi’nce verilen kararın temyizen tetkiki davalı vekili tarafından duruşmalı olarak istenmiş, duruşma talebi kabul edilerek 05.02.2019 tarihinde yapılan duruşmaya davacı vekili Avukat … ile davalı vekili Avukat … geldi. Temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşıldıktan ve hazır bulunan taraflar avukatları dinlendikten sonra vaktin darlığından ötürü işin incelenerek karara bağlanması başka güne bırakılmıştı. Bu kere dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği konuşulup düşünüldü:
– K A R A R –
Dava, eser sözleşmesi kapsamında yapılan iş ve sözleşme dışı imalât bedelinden ödenmeyen kısmının tahsili istemine ilişkindir. İlk derece mahkemesince davanın kısmen kabulüne dair verilen karara karşı taraf vekillerince istinaf kanun yoluna başvurulması üzerine … Bölge Adliye Mahkemesi 15. Hukuk Dairesince davalı vekilinin istinaf talebinin reddine, davacı vekilinin istinaf talebi kabul edilerek ilk derece mahkemesinin kararı kaldırılıp, davanın kabulüne dair verilen karar, davalı vekilince temyiz edilmiştir.
1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle HMK 355. maddedeki kamu düzenine aykırılık halleri re’sen gözetilmek üzere istinaf incelemesinin, istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak yapılacağı kuralına uygun biçimde inceleme yapılıp bir isabetsizlik bulunmaksızın karar verilmiş olmasına, dava şartları, delillerin toplanması ve hukukun uygulanması bakımından da hükmün bozulmasını gerektirir bir neden bulunmamasına göre davalı iş sahibi vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazları yerinde görülmemiş, reddi gerekmiştir.
2-Davacı yüklenici, davalı iş sahibi olup 28.01.2013 tarihli … A.Ş. sırt hattı taşınması için teknik şartname başlıklı sözleşme ile davacı yüklenici … A.Ş.’nin … Lastik Fabrikasında kullanım dışı kalan ve davalı tarafından satın alınan ekstruder hattının komple tüm
bağlı aksesuar ve üniteleri ile birlikte sökülmesi, uygun kamyonlara yüklenmesi, … … Lastik Fabrikasına nakledilmesi, indirilmesi, temizlenmesi, montaj ve devreye alınma işlerinin yapımını üstlenmiştir. Bedel KDV hariç 100.000,00 TL’dir, KDV dahil 118.000,00 TL olmaktadır. Sözleşmenin 2. maddesinin 2. fıkrasında söküm, nakliye, montaj ve devreye alma işlemleri sırasında hasar gören parçaların yüklenici tarafından, ayrıca kullanımdan dolayı bozulmuş, aşınmış veya kullanılamaz duruma gelmiş parçaların iş sahibi tarafından sağlanacağı ve yüklenici tarafından yerlerine montajı yapılarak devreye alınacağı kararlaştırılmıştır. Davacı yüklenicinin teslimden sonra davalı iş sahibinin …’teki fabrikasında … 2. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2013/16 D. iş sayılı dosyasında yaptırdığı delil tespiti üzerine teknik bilirkişiler makina ve elektrik mühendislerince düzenlenen raporla da ekstruder hattının mekanik montajı genel anlamda tamamlanmış olmakla birlikte besleme mili ve dişli kutusu montajı ve boyanmasının henüz gerçekleşmediği, elektrik panoları ile ilgili hasarlı ve eksik malzemelerden dolayı ekstruder hattının yüklenici tarafından iş sahibine çalışır durumda teslim edilmediği belirlenmiştir. Davacı yüklenici … 10. Noterliği’nden keşide ettiği 11.10.2013 tarih … yevmiye nolu ihtarnamesi ile işin tamamlanması için gerekli malzeme ve yapılacak işler bedelini talep etmiştir. Davalı iş sahibince söz konusu eksiklerin kendisi tarafından dava dışı başka bir firmaya tamamlatıldığı ileri sürülüp, buna yönelik faturalar ibraz edilmiştir. Eser sözleşmelerinde sözleşmenin feshedilip yüklenicinin işten el çektiği ya da işi terk edip gittiği yasal delillerle ispat edilmedikçe yapılan işin kural olarak yüklenici tarafından gerçekleştirildiği kabul edilmekte ise de bu karinenin aksinin kanıtlanması mümkündür. Yüklenicinin işi teslim ettiği, terkettiği ya da sözleşmenin feshedildiği tarihte tespit edilen eksik ve kusurların yüklenici tarafından işe devam edilerek tamamlandığının yasal delillerle ispatı zorunludur.
Somut olayda davacının yaptırdığı delil tespiti sonrası düzenlenen bilirkişi raporları ve keşide ettiği ihtarnameye göre dahi davacının eseri teslim etmesinden sonra yapılan incelemede makina yüksek mühendisi bilirkişi Sercan Kayıkçı’nın 10.09.2013 tarihli raporuna göre besleme mili ve dişli kutusu montajı ve boyanması işinin ve yine elektirik mühendisi bilirkişinin 08.09.2013 tarihli raporunda elektrik panosundaki hatalı ve eksik malzemelerden dolayı ekstruder hattının iş sahibine çalışır durumda teslim edilmediği saptanmış olup, teslim etmek suretiyle ister el çeken yüklenici işe devam ederek tespit dosyasında belirlenen eksik ve kusurları tamamlayıp teslim ettiğini yasal delillerle kanıtlayamamıştır. Götürü bedelli eser sözleşmelerinde yüklenicinin hakettiği imalât bedeli ile ödenmeyen iş bedelinin gerçekleştirilen imalâtın eksik ve kusurları dikkate alınarak işin tamamına göre fiziki oranının tespit ve bu oranın götürü bedele uygulanarak hakedilen bedel bulunup kanıtlanan ödemeler düşüldükten sonra hesaplanacağı sözleşme dışı imalât bedelinin de TBK 526. maddesi gereğince yapıldığı yıl mahalli piyasa rayiçleri ile hesaplanıp istenebileceği kabul edilmektedir.
Bu durumda davacı yüklenici tarafından kendisinin … 2. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2013/16 D. iş dosyasında yaptırdığı delil tespitinden sonra işe devam ederek tespitte hazır bulunup rapor düzenleyen makina yüksek mühendisi ve elektrik mühendisinin saptadığı eksikleri giderip sözleşme ile üstlendiği sistemin çalışır vaziyette teslim etme yükümlülüğünü yerine getirmediğinden yeniden oluşturulacak konusunda uzman makina ve elektrik mühendisi bilirkişilerden dosyadaki mevcut delil ve belgeler, davacının yaptırdığı delil tespit dosyasındaki bulgular, bilirkişi raporları, fotoğraflar ve tüm dosya kapsamına göre sözleşme konusu işlerle ilgili olarak eksik ve kusurları dikkate almak ve düşmek suretiyle
sözleşme kapsamında davacının gerçekleştirdiği imalâtın işin tamamına göre fiziki oranı ve bu oranın sözleşme bedeli toplam 118.000,00 TL’ye uygulanarak davacının sözleşme kapsamında hakettiği iş bedeli ve davacının sözleşme dışı yaptığını ileri sürdüğü işlerin sözleşme ve eklerine göre sözleşmede kararlaştırılan iş ve imalâtlardan olup olmadığı az yukarıda belirtildiği gibi delil tespitinden sonra ispat külfeti kendisine düşüp kanıtlayamadığı kabul edilen tespit eksikleri ile ilgili olup olmadığı, sözleşme dışı belirlenen tespit eksik ve kusurları dışında iş ve imalât olup iş sahibi yararına ise yapıldıkları yıl mahalli piyasa rayiçleri ile bedeli konusunda rapor alınıp bu şekilde sözleşme kapsamı ve dışı hakedilen toplam iş bedelinden ödendiği ihtilâfsız olan 69.825,00 TL düşüldükten sonra sonucuna uygun bir karar verilmesi gerekir. İlk derece mahkemesi ve istinaf incelemesini yapan Bölge Adliye Mahkemesince bu hususlar üzerinde durulmadan eksik inceleme ile ispat külfeti konusunda yanlış değerlendirme ile yazılı hüküm tesisi doğru olmamış, kararın bozulması uygun bulunmuştur.
SONUÇ: Yukarıda 1. bentte açıklanan nedenlerle davalının diğer temyiz itirazlarının reddine, 2. bent uyarınca … Bölge Adliye Mahkemesi 15. Hukuk Dairesi kararının kaldırılarak hükmün davalı yararına BOZULMASINA, 2.037,00 TL duruşma vekâlet ücretinin davacıdan alınarak Yargıtay’daki duruşmada vekille temsil olunan davalıya verilmesine, 6100 sayılı HMK 373. madde hükümleri gözetilerek dosyanın Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Dairesi’ne, karardan bir örneğinin ise ilk derece mahkemesine gönderilmesine, ödediği temyiz peşin harcının istek halinde temyiz eden davalıya geri verilmesine, 13.02.2019 gününde kesin olmak üzere oybirliğiyle karar verildi.