YARGITAY KARARI
DAİRE : 15. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2017/2617
KARAR NO : 2018/230
KARAR TARİHİ : 25.01.2018
Mahkemesi :Asliye Hukuk Mahkemesi (Tic. Mah. Sıf.)
Yukarıda tarih ve numarası yazılı hükmün duruşmalı olarak temyizen tetkiki davalı-karşı davacı – birleşen dosya davalısı ile karşı davada temlik alacaklısı … Sigorta A.Ş. vekillerince istenmiş olmakla duruşma için tayin edilen günde davacı-karşı davalı vekili Avukat … ve davalı-karşı davacı vekili Avukat … ve temlik alan davacı asli müdahil vekili Avukat … geldi. Temyiz dilekçelerinin süresi içinde verildiği anlaşıldıktan ve hazır bulunan taraflar avukatları dinlendikten sonra, eksiklik nedeniyle mahalline iade edilen dosya ikmal edilerek gelmiş olmakla dosyadaki kağıtlar okundu işin gereği konuşulup düşünüldü:
– K A R A R –
Dava, eser sözleşmesinden kaynaklanan bakiye iş bedelinin ödenmesi, edimin ifası nedeniyle verilen iki adet teminat mektubunun iadesi istemlerine, karşı dava ise sözleşmeye aykırılık nedeniyle kâr kaybı, ceza-i şart ve tazminat istemlerine, asli müdahale temlik alacağına ilişkin olup, mahkemece davanın kısmen kabulüne, teminat mektuplarının iadesine karşılık davanın ve asli müdahil temlik alanın taleplerinin reddine dair verilen karar, davalı-karşı davacı … asli müdahil temlik alan vekillerince temyiz edilmiştir.
Asıl davada davacı vekili; müvekkilinin davalı ile aralarında imzalanan 13.04.2006 tarihli sözleşme ile çimento öğütme tesisinin yapımı ve montajını üstlendiğini, sözleşmeden kaynaklanan edimlerini ifa etmesine rağmen davalı iş sahibinin geçici kabule yanaşmadığını, sözleşmeyle kendisine düşen bir kısım imalâtları süresinde ve gereği gibi yerine getirmeyen iş sahibinin kusurlu olarak eserin tesliminde gecikmeye neden olduğunu, ödemelerini de gecikmeli yaptığını, eseri teslim alıp işlettiği halde bakiye iş bedelinden 279.848,00 Euro’yu ödemediğini, ayrıca verdikleri 200.000,00 TL ve 1.200.000,00 TL bedelli teminat mektuplarını iade etmediğini, müvekkilinin mağdur edildiğini belirterek, bakiye iş bedelinin tahsiline ve teminat mektuplarının iadesine karar verilmesini istemiştir.
Davalı-karşı davacı iş sahibi vekili haksız açılan asıl davanın reddi gerektiğini bildirip, karşı davasında; yüklenicinin sözleşmeye göre çimento değirmeni sistemini en geç 31 Mart 2007 tarihinde tam kapasite ile teslim etmeyi taahhüt ettiğini, uzun yıllar kullanılacak şekilde
üretilmesi gereken sistemin gecikmeli ve ayıplı teslim edildiğini, dişlilerdeki uyumsuzluk nedeniyle vibrasyon sorununun aşılamadığını, dişlilerin dibinde çatlama olduğunu, yenilenmesine rağmen birkaç kez kırılma yaşandığını, testleri durdurup tesbit yaptırdıklarını, hem redüktör hem fener dişlisinin evsafa uygun olmadıklanın saptandığını, 4.000.000,00 Euro’dan fazla bir kaynak harcanan fabrikanın beklenen hedefe ulaşamadığını 293 günlük duruş yaşandığını, şimdilik beklenen kâra karşılık olarak 2.300.000,00 TL kâr kaybı ile 200.000,00 Euro karşılığı 352.000,00 TL gecikme cezasının, ayrıca iki yıldır giderilmeyen ayıpların müvekkili tarafından giderilmesi için yapılan çalışmalar kapsamında verilen parça siparişleri ve masraflar nedeniyle 650.000,00 TL olmak üzere şimdilik 3.000.000,00 TL’nin zararların gerçekleşme tarihlerinden işleyecek ticari faizleriyle birlikte karşı davalı yükleniciden tahsilini istemiştir.
Asli müdahil temlik alan … Sigorta A.Ş. müdahale dilekçesinde; endüstriyel paket dövizli sigorta poliçesi ile yangın sigortası kapsamında sigortalısı olan … Çimento A.Ş.’ye meydana gelen makine kırılması ve iş aksaması nedeniyle davalı-karşı davacıya toplamda ödedikleri 819.149,00 TL sigorta tazminatının ödeme tarihlerinden itibaren avans faiziyle birlikte davacı-karşı davalıdan tahsilini istemiştir.
Mahkemece yapılan yargılama sonunda istenen bakiye iş bedelinin 276.152,20 Euro’luk kısmının 19.09.2007 tarihinden itibaren yabancı para borçlarına ödenen bir yıllık en yüksek mevduat faiziyle davalıdan tahsiline, ilaveten teminat mektuplarının davacıya iadesine, karşı davanın ve asli müdahilin taleplerinin reddine karar verilmiş, hüküm davalı-karşı davacı tarafından temyiz edilmiştir.
492 sayılı Harçlar Kanunu hükümlerine göre; yargı işlemlerinden bu kanuna bağlı (1) sayılı tarifede yazılı olanları, yargı harçlarına tabidir (2. md.). Yargı harçları (1) sayılı tarifede yazılı işlemlerden değer ölçüsüne göre nispi esas üzerinden, işlemin nev’i ve mahiyetine göre maktu esas üzerinden alınır (15. md.). Değer tayini mümkün olan hallerde dava dilekçelerinde değer gösterilmesi mecburidir. Gösterilmemişse davacıya tespit ettirilir. Tespitten kaçınma halinde, dava dilekçesi muameleye konmaz (16/3. md.). Noksan tespit edilen değerler hakkında 30’uncu madde hükmü uygulanır (16/4. md.). Yargı harçları (1) sayılı tarifede yazılı nispetler üzerinden alınır (21. md.). (1) sayılı tarifede yazılı nispi karar ve ilâm harcının 1/4’ü peşin alınır (28. md.). Yargılama sırasında tespit olunan değerin, dava dilekçesinde bildirilen değerden fazla olduğu anlaşılırsa, yalnız o oturum için yargılamaya devam olunur, takip eden oturuma kadar noksan değer üzerinden peşin karar ve ilâm harcı tamamlanmadıkça davaya devam olunmaz. Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 150. maddesinde gösterilen süre içinde dosyanın işleme konulması noksan olan harcın ödenmesine bağlıdır (30. md.). Yargı işlemlerinden alınacak harçlar ödenmedikçe müteakip işlemler yapılmaz (32. md.). HMK 120/1. maddeye göre de davacı, yargılama harçlarını mahkeme veznesine yatırmak zorundadır.
Asıl davada bakiye iş bedeli ile birlikte, banka teminat mektuplarının asıl dosya davacısına iade edilmesi de talep edilmiş olup, bir değer taşıyan ve menfi tesbit talebini de içeren bu talep ile ilgili dava, nispi harca tabi olup, peşin nispi harç tamamlattırılmadan davaya devamla dava konusu iki adet teminat mektuplarının da iadesine karar verilmesi doğru olmadığı gibi, bu teminat mektupları ile ilgili olarak; değeri üzerinden nispi karar harcına hükmedilmemesi de yanlıştır.
Mahkemece Harçlar Kanunu’nun 28-a maddesi gereğince eksik yatırılan harç miktarı tespit edilip Harçlar Kanunu’nun 30, 32. maddeleri gereğince davacıya noksan harç tamamlamak üzere bir sonraki duruşmaya kadar süre verilerek, tamamlanması halinde yargılamaya devam edilmesi, ikmâl edilmemesi durumunda 30. maddenin son cümlesi uyarınca işlem yapılması gerekirken bu husus gözden kaçırılarak Harçlar Yasası’nın 32. maddesine aykırı olarak yargılamaya devamla davanın sonuçlandırılması doğru olmamış, davalı-karşı davacı … karşı davacıdan temlik alan asli müdahilin temyiz itirazları bu nedenle yerinde görülmekle diğer temyiz itirazları bu aşamada incelenmeden hükmün bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ:Yukarıda açıklanan nedenlerle davalı-karşı davacı … asli müdahil temlik alan vekillerinin temyiz itirazlarının kabulü ile kararın davalı-karşı davacı … asli müdahil temlik alan yararına BOZULMASINA, 1.480,00 TL duruşma vekâlet ücretinin davacı-karşı davalıdan alınarak Yargıtay’daki duruşmada vekille temsil olunan davalı-karşı davacı … karşı davacıdan temlik alan asli müdahile verilmesine, ödedikleri temyiz peşin harçlarının istek halinde temyiz eden davalı-karşı davacı-birleşen dosya davalısı ile karşı dava temlik alacaklısı … Sigorta A.Ş.’ye geri verilmesine, karara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteminde bulunulabileceğine 25.01.2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.