YARGITAY KARARI
DAİRE : 15. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2014/96
KARAR NO : 2014/2845
KARAR TARİHİ : 22.04.2014

Mahkemesi :Ankara 25. Asliye Hukuk Hakimliği
Tarihi :24.09.2013
Numarası :2012/105-2013/420

Yukarıda tarih ve numarası yazılı hükmün temyizen tetkiki davacı D. İç ve Dış Ticaret İnş.Tur.San.Ltd.Şti. vekili ile fer’i müdahil (DÖSİMM) vekili ile davalı N.. Y.. vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçelerinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü:

– K A R A R –

Asıl dava; Tunceli-Mazgirt Kalesi ile Antalya-Side Eski Merkez Müzesi Binasının Onarım ve Restorasyon Çevre Düzenleme sözleşmelerinin ifası sırasında sözleşme dışı yapıldığı ileri sürülen imalât bedellerin tahsili, birleşen 2010/513 esas sayılı dava, yükleniciden temlik alan tarafından yapılan icra takibi nedeniyle borçlu bulunulmadığının tesbiti, birleşen 2010/545 esas sayılı dava ise; 2001/2862 sayılı Bakanlar Kurulu Kararnamesi uyarınca fiyat farkı alacağının tahsili istemlerine ilişkindir. Birleştirilerek yapılan yargılama sonucunda asıl davada Kültür ve Turzim Bakanlığı hakkındaki davanın husumet yönünden reddine, K.. B.. DÖSİMM hakkındaki davanın kısmen kabulüne, birleşen 2010/545 esas sayılı davanın reddine, birleşen 2010/513 esas sayılı dosyasında Bakanlığın husumet yönünden anılan ilâm nedeniyle borçlu olmadığının tesbitine, ilâm bozulmakla ortadan kalktığından karar verilmesine yer olmadığına dair verilen karar temlik alan N.. Y.., yüklenici şirket ile iş sahibi TC. Kültür Turizm Bakanlığı DÖSİMM vekillerince temyiz edilmiştir.
1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre yüklenici şirket ile temlik alan N.. Y.. vekilinin tüm, iş sahibi DÖSİMM vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazları yerinde görülmemiş, reddi gerekmiştir.
2-Davalı iş sahibi DÖSİMM vekilinin diğer temyiz itirazlarına gelince; asıl davada, yüklenicinin sözleşme ile üstlendiği Tunceli ili Mazgirt Kalesinin Onarım ve
Antalya-Side-Eskimerkez Müze Binasının Onarım ve Çevre Düzenleme işlerini yaparken davalı iş sahibi idare elemanlarının talebi ile sözleşme dışı bir kısım imalâtlar yapıldığı, bunların bedelinin ödenmesinin talep edilmesi üzerine 11.10.2002 tarihinde imalâtların durdurulduğu ileri sürülerek fazla yapılan imalât bedelleri ile proje bedelinin ödetilmesi istenmiştir. Davacı tarafca Mazgirt Kalesi ile ilgili fazla imalâtların, proje yapımı, yontu taş kaplaması, yontu taş çürütülmesi, taş dolgu yapılması, araştırma hafriyatı yapılması, kopma tehlikesi olan ana kayaların sağlamlaştırılması vb. işler olduğu, Side Eski Müze binası ile ilgili fazla imalâtların ferforje demir işleri, bahçe toprağı serilmesi, çim ekilmesi, fositik çukurların taş dolgu yapılması, eksik eser blok taşların yerine konulmasından ibaret olduğu ileri sürülmüştür.
Davalı Bakanlık ve iş sahibince davacının sözleşme ile eki keşif ve kurul onaylı projeler doğrultusunda imalâtlar yaptığı, idare ve kontrol teşkilatının fazla imalât yapılması için talimatı bulunmadığı, ödenen hakedişler dışında herhangi bir borçlarının bulunmadığı ileri sürülerek, davanın reddi talep edilmiştir.
İddia ve savunmalardan sözleşmeler kapsamında yapılan işlerle ilgili özellikle asıl davada taraflar arasında ihtilâf olmadığı ve asıl davanın konusunu sözleşmelerde kararlaştırılan imalâtların oluşturmadığı anlaşılmaktadır. Sözleşme dışı fazla imalât, doktrin ve Yargıtay uygulamalarında sözleşme ile kararlaştırılan ve öngörülenler dışında iş sahibinin talimatı ya da talimatı olmamakla birlikte işin gereği olarak yüklenici tarafından gerçekleştirilen ve iş sahibinin yararına olan işler olarak tanımlamaktadır. Bu tanıma göre bir işin fazla imalât sayılması için işin sözleşme dışı olması, talimat ya da işin gereği yapılması ve iş sahibinin yararına bulunması zorunludur. Bu unsurların gerçekleştiğini de bedel talep eden yüklenici kanıtlamak zorunladır.
Fazla imalâtın varlığının tesbit edilip bunun iş sahibi yararına olduğunun saptanması halinde bedeli, işin yapıldığı ve dava tarihinde yürürlükte bulunan 818 sayılı Borçlar Kanunu’nun 413 ve devamı maddelerinde düzenlenen vekâletsiz iş görme hükümleri uyarınca yapıldığı yıl mahalli piyasa rayiçlerine göre istenebilir. Piyasa fiyatların içerisinde de nakliye, yükleme, boşaltma vs. işleri ile KDV’de dahil olacağından bunların ayrıca bedele eklenmesi mümkün değildir.
Bu açıklamalardan sonra somut olaya gelince;
Side işi ile ilgili talimat yoluyla yaptırılan keşif sonrası alınan bilirkişiler kurulu raporunda bir kısım fazla yapıldığı ileri sürülen imalâtların görülemediği, bunlarla ilgili ataşman, tutanak ve belge bulunmadığı, bunların varlığı ve ölçülerinin yüklenicinin beyanına göre yapıldığı, Mazgirt işi ile ilgili talimat yoluyla yaptırılan keşif sonrası düzenlenen bilirkişi raporunda da, davacının yer göstermesi ve beyanlarının dikkate alınarak hesaplama yapıldığı belirtilmiş, hükme esas alınan raporu düzenleyen bilirkişiler kurulu rapor ve ek raporlarında talimat yoluyla keşfe bağlı olarak alınan bilirkişi raporlarına dayanılarak fazla imalât yapıldığı kanaatine varıldığı belirtilerek yapılan işlerin bir çoğunun dolgu ve zemin kaplama ve benzeri örtüler altında kalmış olduğu görüldüğü, imalâtlara ilişkin herhangi bir ataşman veya tutanak bulunmadığını belirtmişlerdir. Dosya kapsamında gerek talimat yoluyla alınan bilirkişi raporlarında, gerekse hükme esas alınan bilirkişi kurulu rapor ve ek raporunda belirtildiği gibi, ataşman, yeşil defter, tutanak ve benzeri belge bulunmaması sebebiyle ve dolgu ile zemin kaplaması gibi örtüler altında kaldığından somut olarak tespit edilemeyen fazla imalâtların, yapıldığı ve bunların iş sahibi yararına olduğu ispatlanmış kabul edilemez.
Bu durumda mahkemece, gerekirse yeniden oluşturulacak uzman teknik bilirkişi kurulu marifetiyle mahallinde keşif yapılarak asıl dosya davacısı yüklenicinin Mazgirt ve Side ile ilgili gerçekleştirdiği sözleşme dışı olup mahallinde görülen ve dosya kapsamındaki belgelere göre somut olarak kanıtlanan, Mazgirt işindeki sözleşme dışı yapılan proje işi dahil fazla imalâtların nelerden ibaret olduğu ve bunların en son bir kısım imalâtların gerçekleştirildiği kabul edilen 2002 yılı mahalli piyasa rayiçlerine göre bedelinin hangi miktarda olacağı konusunda rapor alınıp değerlendirilmek suretiyle sonucuna uygun bir karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm tesisi doğru olmamış, kararın bozulması uygun görülmüştür.
SONUÇ:Yukarıda 1. bentte açıklanan nedenlerle temlik alan N.. Y.. ile yüklenici şirket vekilinin tüm, iş sahibi TC. Kültür ve Turzim Bakanlığı DÖSİMM vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine, 2. bent uyarınca kabulü ile asıl davadaki hükmün davalı iş sahibi TC K.. B.. DÖSİMM yararına BOZULMASINA, aşağıda yazılı bakiye 0,90 TL temyiz ilam harcının temyiz eden davalı N.. Y..’den alınmasına, ödediği temyiz peşin harcının istek halinde temyiz eden davalı birleşen dosya davacısı DÖSİMM’e, fazla alınan temyiz peşin harcının istek halinde temyiz eden davacı-birleşen dosya davalısı Değişim İç ve Dış Ticaret İnş.Tur.San.Ltd.Şti.’ye geri verilmesine, karara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteminde bulunulabileceğine 22.04.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.