YARGITAY KARARI
DAİRE : 15. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2014/7152
KARAR NO : 2015/5755
KARAR TARİHİ : 16.11.2015
Mahkemesi :İzmir 2. Asliye Hukuk Hakimliği
Tarihi :17.03.2014
Numarası :2010/19-2014/78
Yukarıda tarih ve numarası yazılı hüküm davacı ve davalı Z.. Ö.. ve M.. Ö.. vekillerince temyiz edilmiş, davalı M.. Ö.. vekili tarafından duruşma istenmiş olmakla duruşma için tayin edilen günde davacı vekili Avukat Ş.. D.. G.. ile davalı Z.. Ö.. vekili Avukat Y.. T.., davalı M.. Ö.. vekili Avukat Ç.. K.. geldi. Davalı E.. Ç.. vekili ile davalı asiller R.. Y.. ve A.. Ş.. gelmedi. Temyiz dilekçelerinin süresi içinde verildiği anlaşıldıktan ve hazır bulunan taraflar avukatları dinlendikten sonra vaktin darlığından ötürü işin incelenerek karara bağlanması başka güne bırakılmıştı. Bu kere dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği konuşulup düşünüldü:
– K A R A R –
Dava, eser sözleşmesinden kaynaklanmış olup, yaklaşık maliyetin hazırlanmasında abartılı metrajlar ve afaki imalâtlara yer verilmesi, tadilat ve onarımların bir kısmı az miktarda yapılmış, bir kısmı hiç yapılmamış olmasına rağmen tamamı yapılmış gibi gösterilerek fazla ödeme yapılmak suretiyle idarenin uğradığı zararın ve haksız tahsil edilen iş bedelinin, yüklenici şirket ile yaklaşık maliyeti hazırlayan ve kontrol görevini ihmal ederek fazla ödeme yapılmasına neden olan idare elemanları ve müşavir firmadan tahsili istemine ilişkindir. Mahkemece davanın kısmen kabulüne dair verilen karar davacı iş sahibi ile davalı Z.. Ö.. ve davalı yüklenici vekillerince temyiz edilmiştir.
Mülkiyeti davacı idareye ait olan ve İzmir Ödemiş’te bulunan D.. A.. C..’nin bir kısım onarım işlerine ilişkin projenin İzmir 2 Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun 28.04.2004 tarih ve 814/12662 sayılı kararıyla onandıktan sonra Vakıflar Bölge Müdürlüğünün yaptığı görevlendirme doğrultusunda idare çalışanları tarafından belirlenen yaklaşık maliyetin onaylanması sonucu çıkılan ihalede iş davalı yükleniciye verilerek 13.05.2005 tarihli sözleşme imzalanmış, yer teslimi yapılarak yüklenici tarafından işe başlanmıştır. Sözleşmenin 6. maddesine göre türü “Anahtar teslimi götürü bedel” olup miktarı da 224.000,00 TL’dir. Sözleşmenin 7. maddesinde KDV sözleşme bedeline dahil olmayıp iş sahibi tarafından ayrıca yükleniciye ödeneceği kabul edilmiştir.
Yüklenicinin işin tamamlandığına dair dilekçesi üzerine idare çalışanlarınca hazırlanan geçici kabul teklif belgesi üzerine davacı iş sahibince oluşturulan geçici kabul komisyonunun incelemesi sonucu 01.03.2006 tarihinde 15.10.2005 tarihine itibar edilerek işin geçici kabulü ve 19.01.2006 tarihinde de kesin kabulünün yapılarak 26.01.2006 tarihinde onaylandığı, işin sözleşme ve eklerine uygun olduğu ve geçici ve kesin kabule engel olabilecek eksik, kusur ve arızaların bulunmadığı belirtilerek geçici ve kesin kabullerinin yapıldığı, bu işlemlerin iş sahibi bölge müdürü tarafından onaylandığı, bilahare ihbar üzerine başlatılan soruşturma nedeniyle kesin hesap işlemlerinin yapılmadığı dosya kapsamından anlaşılmaktadır.
Davalı yüklenici ile idare elemanlarına karşı ileri sürülen iddialar ve talep edilen zararların cinslerine göre davada çözümü gereken husus, ihale evrakları arasında bulunan yaklaşık maliyet cetveli ile ihale dokümanlarındaki fiyatların gerçek piyasa fiyatlarına uygun düşüp düşmediği, mahal listesinin koruma değerlendirme ön izin komisyonunun kararına aykırı hazırlanıp hazırlanmadığı ve kabul edilemeyecek derecede fazla ihale bedeli belirlenip sözleşme yapılıp yapılmadığı ile yüklenici tarafından gerçekleştirilen imalâtlara göre hak ettiğinden fazla ödeme yapılıp yapılmadığından ibarettir. Davalı yüklenici, gerçekleştirdiği imalâttan fazla yapılan ödemelerden her halükârda sorumlu ise de, ihale evraklarının hazırlanması, yaklaşık birim fiyatlarının belirlenmesi, mahal listesi ve fiyatların koruma değerlendirme ön izin komisyonunun kararı ve işin niteliğine aykırı olarak belirlenmesi ve fiyatın fahiş olarak tespitinde katkısı olduğu ispat edilemediği sürece bu sebeple yapılan fazla ödemelerden sorumlu değildir.
Diğer yandan davacı idare, yaklaşık maliyet cetveli ile ihale dokümanlarındaki fiyatların piyasa fiyatlarının üzerinde tespit edildiği, mahal listesinin abartılı olarak düzenlendiği ve hayali imalâtlara yer verildiğini ileri sürdüğünden, yaklaşık maliyet cetveli ve ihale dokümanlarındaki fiyatların belirlenmesinde görevli idare elemanları fiyatlar ve imalâtların yüksek belirlenmesi ile fazla ödeme yapılmasında kusurlu olduklarının saptanması halinde bu sebeple oluşan idare zararından, kontrol görevi olup bu görevi ihmal ederek fazla ödeme yapılmasına neden olan idare elemanları da haksız fiil hükümlerine göre kusurlarıyla oluşan fazla ödemeden kaynaklı idare zararından sorumludurlar.
Bu durumda, mahkemece öncelikle sözleşme eki ihale evrakları ve dokümanlarında yapılması kararlaştırılan işlerin dosyada yer alan evraklardan yararlanılarak, gerekirse davaya dayanak teşkil eden belgeler bilirkişiler kuruluna incelettirilerek yapılması kararlaştırılan işlerde hangi imalatlarla ilgili fahiş bedel belirlendiği yönünde itirazların bulunduğu da tespit edilip, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 195. maddesi uyarınca sözleşme tarihi itibariyle gerçek piyasa fiyatlarının ticaret ve sanayi odaları ile ilgili meslek kuruluşlarından sorularak tespit edildikten sonra bilirkişi kurulundan yaklaşık maliyet cetveli, mahal listesi, ihale evrakları ve sözleşme bedelinin belirlenmesinde davalı idare elemanlarının ihmal ve kusurları bulunup bulunmadığı varsa dereceleri ve miktarları ile davalı yüklenicinin sözleşme ile eki ihale dokümanlarına göre yapımını üstlendiği halde hiç yapmadığı ya da eksik yaptığı işler olup olmadığı ve bunlar sebebiyle kendisine ne miktarda fazla ödeme yapıldığı, kontrol ile geçici kabul komisyonunda görevli olan davalı idare elemanlarının kontrol ve denetim görevini ihmal sebebiyle fazla ödemeye neden olup olmadıkları ve miktarı konusunda gerekçeli ve denetime elverişli ek rapor alınıp, davalı yüklenici ve müşavirin, ihale evraklarında fiyatın yüksek belirlenmesi ya da hayali imalât gösterilmesinde katkısı bulunup bulunmadığı değerlendirilerek sonucuna uygun bir karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ve yanlış değerlendirme ile peşin olarak ödenen harçların da yargılama giderleri içerisine dahil edilerek paylaştırılması suretiyle kabul şekline göre de doğru olmaksızın kısmen kabule karar verilmesi doğru olmamış, kararın bozulması uygun bulunmuştur.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davacı iş sahibi idare ile davalılar Z.. Ö.. ve yüklenici M.. Ö..’in temyiz itirazlarının kabulüyle hükmün anılan taraflar yararına BOZULMASINA, 1.100,00 TL duruşma vekâlet ücretinin davalılardan alınarak kendisini Yargıtay duruşmasında vekille temsil ettiren davacı idareye ve 1.100,00 TL duruşma vekâlet ücretinin de davacıdan alınarak kendilerini Yargıtay duruşmasında vekille temsil ettiren davalılar Z.. Ö.. ile M.. Ö..’e verilmesine, ödedikleri temyiz peşin harçlarının istek halinde temyiz eden davacı V.. M..’ne, davalılar Z.. Ö.. ve M.. Ö..’e geri verilmesine, karara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteminde bulunulabileceğine 16.11.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.