YARGITAY KARARI
DAİRE : 15. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2014/5549
KARAR NO : 2015/4219
KARAR TARİHİ : 09.09.2015
Mahkemesi :Tokat 2. Asliye Hukuk Hakimliği
Tarihi :27.06.2014
Numarası :2013/50-2014/554
Yukarıda tarih ve numarası yazılı hükmün temyizen tetkiki davacı ile davalı vekillerince istenmiş ve temyiz dilekçelerinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü:
– K A R A R –
Dava, eser sözleşmesinden kaynaklanan bakiye iş bedeli alacağının, son hakedişte yapılan nefaset kesintisinin, hakedişlerde ödenmeyen fiyat farkının, ödemelerdeki gecikme nedeniyle oluşan vade farkının ve sözleşme dışı imalat bedelinin tahsili istemlerine ilişkin olup; mahkemece davanın kısmen kabulüne dair verilen karar taraf vekillerince temyiz edilmiştir.
1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davacı vekilinin tüm, davalı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiş, reddi gerekmiştir.
2-Davacı vekili, davacı yüklenicinin işe başlamasından sonra davalı idarenin yeniden zemin etüdü yaptırdığını, bu nedenle 45 gün süre uzatımı verdiğini, davalı idareden kaynaklanan nedenlerle 21.12.2011 tarihinde bitirilecek işin 16.05.2012 tarihinde bitirildiğini, sözleşmenin 14/2. maddesi gereğince idarenin kusurundan kaynaklı bir nedenden dolayı süre uzatımı verilmesi durumunda 24.12.2002 tarih ve 5039 sayılı Bakanlar Kurulu kararı eki 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’na göre fiyat farkı ödeneceğinin hüküm altına alındığını ileri sürerek fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere 1.000,00 TL fiyat farkı bedelinin davalı idareden tahsilini talep etmiş, mahkemece bu alacak kalemi hakkındaki talep kısmen kabul edilerek 218,31 TL fiyat farkı alacağının davalıdan tahsiline karar verilmiştir.
Taraflar arasında düzenlenen 21.06.2011 tarihli “Karayolları Tokat Şube Şefliği Sosyal Tesis Binası İnşaatı İşi” sözleşmesi sözleşme tarihinde yürürlükte bulunan mülga 818 sayılı Borçlar Kanunu’nun 355 ve devamı maddelerinde düzenlenen eser sözleşmesi niteliğindedir. Götürü bedelli bu sözleşmenin 8.2.1-1. maddesine göre Yapım İşleri Genel Şartnamesi sözleşmenin ekidir. Sözleşmenin imzalandığı tarihte yürürlükte olan Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin 40. maddesince yüklenici hakedişe itirazlarını maddede gösterildiği şekilde bildirmediği takdirde geçici hakedişi olduğu gibi kabul etmiş sayılır. Kesin hakediş yönünden ise, şartnamenin 41/11. maddesinin yollaması ile 40. maddesince yüklenicinin kesin hakedişe itirazı olduğu takdirde, karşı görüşlerinin neler olduğunu ve dayandığı gerekçeleri, idareye vereceği ve bir örneğini de hakediş raporuna ekleyeceği dilekçesinde açıklaması ve hakediş raporunun “idareye verilen ….. tarihli dilekçemde yazılı ihtirazi kayıtla” cümlesini yazarak imzalaması gereklidir. Yüklenici itirazlarını bu şekilde bildirmediği takdirde kesin hakedişi olduğu gibi kabul etmiş sayılır. Şartnamenin bu hükmü HUMK’nın 287. HMK’nın 193. maddelerine göre delil sözleşmesi niteliğinde olduğundan taraflarca ileri sürülmese dahi mahkemelerce ve temyiz halinde Yagıtayca kendiliğinden gözönünde tutulur. Hükme esas alınan bilirkişi raporunda davacı yüklenicinin nisan ve mayıs aylarında fiyat farkı talep edebileceği belirtilmiş ise de bu aylarla ilgili hakedişlere davacının ihtirazi kaydı bulunmadığından fiyat farkı talep etmesi mümkün değildir.
Davacı vekili, sözleşmenin 11. maddesinde “Hakedişler her ayın ilk 5 iş günü içerisinde ödenir” düzenlemesinin yer aldığını, ancak idarece hakedişlerin geç ödendiğini iddia ederek 1.000,00 TL vade farkı alacağının davalıdan tahsilini talep etmiş, 23.06.2014 tarihinde bu talebini ıslah ederek 1.140,00 TL’ye yükseltmiştir. Mahkemece bu alacak kalemi hakkındaki talebin kabulüne karar verilmiştir. 27.06.2003 tarih, 2001/1 Esas ve 2003/1 Karar sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararında vade farkı istenebilmesi için, yanlar arasındaki sözleşmede vade farkının ödeneceğinin kararlaştırılmış olması ya da yanlar arasında yapılan uygulama ile kabul edilmiş olması zorunludur. Somut olayda ise, vade farkı ödenmesi sözleşmeyle kararlaştırılmadığı gibi, vade farkı uygulamasının bulunduğu da davacı tarafından yasal delillerle kanıtlanamamıştır. Sözleşmenin 11.2. maddesi ve Yapım İşleri Genel Şartnamesi’ndeki düzenlemeler alacağın muacceliyeti ile ilgili olup bu hükümlere göre vade farkı istenemez.
Davacı vekili, projenin uygulanacağı zeminde su çıkması üzerine, idarece temel kodunda değişiklik yapılarak kazı derinliğinin 70 cm’den 240 cm’ye indirilmesini talep ettiğini, ancak bu sözleşme dışı iş bedelinin ödenmediğini iddia ederek, diğer sözleşme dışı imalatlar da dahil olmak üzere 1.000,00 TL ilave imalat bedelinin davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiş, 23.06.2014 tarihli ıslah dilekçesi ile temel kazısının derinleştirilmesi işi bakımından talebini 11.846,27 TL’ye yükseltmiştir. Mahkemece bu alacak kalemi hakkındaki talebin kabulüne karar verilmiştir. Sözleşme dışı imalatlardan temel kazısının derinleştirilmesi işi ile ilgili olarak ihbar olunan Karayolları Genel Müdürlüğü Samsun 7. Bölge Müdürlüğü vekili ve davalı iş sahibi vekili bu imalatın hakedişlerde yer aldığı ve bedelinin ödendiğini savunmuştur.
Taraflar arasında düzenlenen hakedişler incelendiğinde, 1 nolu hakedişte davacı yükleniciye “makine ile her derinlikte yumuşak ve sert toprağın kazılması imalatı” işi nedeniyle ödeme yapıldığı anlaşılmaktadır. Söz konusu temel kazısı işinin sözleşmede, hakedişlerde ve özellikle 1 nolu hakedişte yer alan “makine ile her derinlikte yumuşak ve sert toprağın kazılması imalatı” ile aynı olması halinde sözleşme dışı imalat değil, iş artışı niteliğinde olacağından, bunun bedelinin talep edilmesi için hakedişlere usulüne uygun ihtirazi kayıt konulması gerekir. Bilirkişi kurulundan dava konusu temel kazısı işinin, hakedişe giren imalat ile aynı olup olmadığı konusunda ek rapor alınıp, aynı olması halinde hakedişe girdiğinden ve ihtirazi kayıtsız imzalandığından bu kalem fazla imalat talebi ile ilgili davanın reddine karar verilmesi, farklı imalat olması halinde sözleşme eki olup sözleşme tarihinde yürürlükte bulunan Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin sözleşme dışı imalat bedeli ile ilgili hükümleri uyarınca bedeli hesaplattırılıp sonucuna uygun karar verilmelidir.
Mahkemece bu hususlar üzerinde durulmadan eksik inceleme ve yanlış değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm kurulması doğru olmamış, kararın bozulması uygun görülmüştür.
SONUÇ: Yukarıda 1. bentte açıklanan nedenlerle davacının tüm, davalının sair temyiz itirazlarının reddine, 2. bent uyarınca kabulü ile hükmün davalı iş sahibi yararına BOZULMASINA, ödediği temyiz peşin harcının istek halinde temyiz eden davalıya geri verilmesine, fazla alınan temyiz peşin harcının istek halinde temyiz eden davacıya geri verilmesine, karara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteminde bulunulabileceğine 09.09.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.