YARGITAY KARARI
DAİRE : 15. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2014/4078
KARAR NO : 2014/6621
KARAR TARİHİ : 17.11.2014
Mahkemesi : Gaziosmanpaşa 3. Asliye Hukuk Hakimliği
Tarihi : 20.12.2012
Numarası : 2004/399-2012/519
Yukarıda tarih ve numarası yazılı hükmün temyizen tetkiki davalı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış, eksiklik nedeniyle mahalline iade edilen dosya ikmâl edilerek gelmiş olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü:
– K A R A R –
Dava, eser sözleşmesinden kaynaklanan bakiye iş bedeli ile sözleşme dışı işler bedelinin tahsili istemine ilişkin olup, mahkemece davanın kısmen kabulüne dair verilen karar, davalı iş sahibi idare vekilince temyiz edilmiştir.
Taraflar arasında bir tanesi tarihsiz olmakla beraber 2000 yılında düzenlenmiş olduğu ihale evraklarından anlaşılan ve diğerleri de 29.08.2000 ve 17.10.2000 tarihli olan “Şartname” başlıklı üç ayrı sözleşme akdedilmiş; davacı yüklenici şirket, gerek bu sözleşmelerle üstlenilen işlerin, gerekse sözleşmeler haricinde kalan ilave işlerin yapılarak davalı iş sahibi idareye 2000 yılı içerisinde teslim edildiğini ifade etmiştir.
Davacı yüklenicinin sözleşme kapsamında yaptığı işlerin bedelinin sözleşmede gösterilen fiyatlarla belirlenmesi gerektiği açıktır. Buna karşılık, sözleşme kapsamında bulunmayan ancak yüklenici tarafından yapılarak iş sahibine teslim edilen işlerin bedellerinin ne şekilde belirleneceği konusunda sözleşmelerde bir düzenleme bulunmamaktadır. Ancak; taraflar arasında akdedilen sözleşmelerin 6. maddelerinde, bu şartnamelerde hüküm bulunmayan hallerde Bayındırlık İşleri Genel Şartnamesi hükümlerinin uygulanacağı kabul edilmiştir. Bayındırlık İşleri Genel Şartnamesi’nin 19. maddesinde, “Yapım işlerine ilişkin bir sözleşmenin uygulanması sırasında keşif ve sözleşmede öngörülmemiş olan, iş artışı veya eksilişi zorunlu hale gelirse müteahhit, 2886 sayılı Kanun hükümlerine göre, keşif bedelinin % 30’una kadar olan değişiklikleri sözleşme ve şartnamesindeki hükümler çerçevesinde (süre hariç) yapmakla yükümlüdür. Keşif bedeli artışının % 30’u geçmesi halinde sözleşme bozulur. Ancak bu durumda müteahhit, işin keşif bedeli ve % 30 keşif artışının karşılığı işleri, sözleşme ve şartnamesindeki hükümler çerçevesinde yapmak zorundadır…..” düzenlemesine yer verilmiştir. Diğer taraftan, sözleşmede öngörülen işin % 30’unu aşan kısmının sözleşmenin tasfiye edilmeksizin işe devam edilerek yapılmış ve teslim edilmiş
olması halinde Dairemizin kökleşmiş içtihatlarına göre, bu kısma münhasır olarak iş bedelinin, sözleşme ve dava tarihi itibariyle olaya uygulanması gereken 818 sayılı mülga Borçlar Kanunu’nun 410 vd. maddeleri uyarınca vekâletsiz iş görme hükümlerine göre işin yapılıp teslim edildiği yıl mahalli serbest piyasa rayiçlerine göre hesaplanarak hüküm altına alınması gerekir.
Mahkemece hükme esas alınan bilirkişiler kurulu raporunda, yapılan hangi işlerin sözleşme kapsamında olduğu, hangilerinin Bayındırlık İşleri Genel Şartanemesi’nin 19. maddesinde gösterilen % 30’luk iş kapsamında kaldığı, hangilerinin de % 30’u da aşan kısma dahil olduğu ayrıştırılmadan, tamamının bedeli sözleşme fiyatlarının davanın açıldığı 2004 yılına güncellenmesi suretiyle belirlenmiş; mahkemece, davacı yüklenici şirketçe davalı idareye yapılan işlerin 2000 yılında teslim edildiği, ancak ödemelerde gecikme olduğundan, hakkaniyet gereği yapılan işlerin davanın açıldığı tarihteki değerine göre bulunan iş bedelinin hükme esas alınması gerektiği düşüncesiyle, yapılan ödemelerin de mahsubundan sonra kalan 296.908,43 TL üzerinden davanın kısmen kabulüne karar verilmişse de, yukarıda izah edilen kurallar dikkate alındığında, davanın geç açılmış olması ya da yargılamanın uzamış olması gibi nedenler gerekçe gösterilerek hakkaniyet esaslarına dayanılarak herhangi bir akdi veya yasal düzenlemeye dayanılmadan verilen kararın isabetli olduğundan sözedilemez.
Mahkemece yapılacak iş, bilirkişiler kurulundan ek rapor alınıp, sözleşmelere dayanak alınan keşif özetleri ve burada gösterilen bedeller gözönünde bulundurularak, sözleşme kapsamında yapımı kararlaştırılan ve buna göre yapılan işler ile bu işlerin haricinde kalan ve sözleşme bedelinin % 30’unu aşmayan işlerin tespiti, sonrasında bu kısımların dışında kalan, başka bir anlatımla, işin % 130’unu aşan işlerin belirlenmesi; sözleşme kapsamında bulunan işlerle bu işlerin % 30’una kadar gerçekleştirilen bedelinin sözleşmede gösterilen fiyatlarla, bunu aşan kısmın bedelinin de işin yapılıp teslim edildiği yıl mahalli serbest piyasa rayiçlerine göre belirlenerek ödenen bedelin mahsubu ile bakiyesinin hüküm altına alınmasından ibarettir.
Yukarıda açıklanan ilkelere uygun düşmeyen kararın bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davalı iş sahibi idare vekilinin temyiz itirazlarının kabulüyle hükmün davalı iş sahibi idare yararına BOZULMASINA, fazla alınan temyiz peşin harcının istek halinde temyiz eden davalıya geri verilmesine, karara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteminde bulunulabileceğine 17.11.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.