YARGITAY KARARI
DAİRE : 15. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2013/6970
KARAR NO : 2014/6925
KARAR TARİHİ : 28.11.2014

Mahkemesi :İzmir 5. Asliye Hukuk Hakimliği
Tarihi :24.05.2013
Numarası :2009/403-2013/298

Yukarıda tarih ve numarası yazılı hükmün temyizen tetkiki davacı-birleşen dosya davalısı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü:

– K A R A R –

Dava, eser sözleşmesinden kaynaklanmış olup yaklaşık maliyetin hazırlanmasında abartılı metrajlar ve afaki imalâtlara yer verilmesi, tadilat ve onarımların bir kısmı az miktarda yapılmış, bir kısmı hiç yapılmamış olmasına rağmen tamamı yapılmış gibi gözetilerek fazla ödeme yapılmak suretiyle idarenin uğradığı zararın ve haksız tahsil edilen iş bedelinin müşavir firma, yüklenici şirket ve idare elemanlarından tahsili istemine birleşen dava ise; yüklenici şirketin ödenmeyen bakiye hakediş alacağının tahsili istemine iilişkindir. Mahkemece, asıl davada, yüklenici davalı, U… Yapı Turizm Paz. San. Tic. Ltd. Şti. hakkındaki davanın kısmen kabulüne, müşavir- kontrolör firma B… Mim. Müh. Müş. Hiz. Ltd. Şti. hakkındaki davanın kesin hesap ve kesin kabul yapılmadığından, idare elemanı R.. Y.. hakkındaki davanın kontrol ettiği işlerde hiçbir eksik ve ayıp olmadığından, diğer idare elemanı Z.. Ö.. hakkındaki davanın ise, işi denetlemekle ilgili bir görevi olmadığı gerekçesiyle, birleşen davanın ise, yüklenicinin iş sahibi idareden alacaklı değil borçlu olduğu gerekçesiyle reddine karar verilmiş, karar davacı iş sahibi vekilince temyiz edilmiştir.
1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davacı-birleşen dosya davalısı iş sahibinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazları yerinde görülmemiş, reddi gerekmiştir.
2- Davacı işsahibinin diğer temyiz itirazlarına gelince; davacı iş sahibi idare ile davalı firma B… Mim.Müh.Müş.Hiz.Ltd.Şti. arasında imzalanan 08.12.2006 gün 21472 yevmiye nolu sözleşme ile davalı müşavir firma 11 adet eski eserin ihale dosyasının hazırlanması ve onarım kontrollük işini üstlenmiştir. Müşavir firmanın Manisa, merkez
ilçesi, Mimar Sinan Mahallesinde bulunan Hafsa Sultan Cami’nin 2007 yılı onarımı için hazırladığı mahal listesi ve diğer ihale dokümanları ile tespit ettiği yaklaşık maliyetin idare tarafından onaylanmasından sonra yapılan ihale sonunda davalı yüklenici U… Yapı Turizm Paz. San. Tic. Ltd. Şti. ile 24.05.2007 gün 7858 yevmiye nolu sözleşme imzalanmıştır. Sözleşmenin 6.1. maddesinde sözleşmenin anahtar teslimi götürü bedelli sözleşme olup, ihale dokümanında yer alan uygulama projeleri ve bunlara ilişkin mahal listelerine dayalı olarak işin tamamının 474.362,00 TL bedelli olduğu belirtilmiştir. 7. maddede de Katma Değer Vergisi’nin sözleşme bedeline dahil olmayıp, idare tarafından yükleniciye ödeneceği kararlaştırılmıştır.
Yüklenici firmanın işi tamamladığına dair yüklenici firmanın 07.03.2008 tarihli dilekçesi ve idare elamanı davalı mimar Z.. Ö.. ve müşavir firma B… Mim. Müh. Müş. Hiz. Ltd. Şti. tarafından düzenlenen geçici kabul teklif belgesi üzerine davacı iş sahibince oluşturulan geçici kabul komisyonunun incelemesi sonucu işin büyük oranda eksik yapıldığı, hakedişlerdeki imalatların yapılmamış olduğu gerekçesiyle işin geçici kabulü yapılmamış ve 30.04.2008 tarihli tespit tutanağının düzenlendiği anlaşılmıştır. Yani işin hem geçici kabulü hem de kesin hesap ve kesin kabul işlemlerinin yapılmadığı dosya kapsamından anlaşılmaktadır.
Davalı müşavir firma ile yüklenici şirket ve idare elemanlarına karşı ileri sürülen iddialar ve talep edilen zararların cinslerine göre davada çözümü gereken husus, ihale evrakları arasında bulunan yaklaşık maliyet cetveli ile ihale dokümanlarındaki fiyatların gerçek piyasa fiyatlarına uygun düşüp düşmediği, mahal listesinin restorasyon projesine aykırı hazırlanıp hazırlanmadığı ve kabul edilemeyecek derecede fazla ihale bedeli belirlenip sözleşme yapılıp yapılmadığı ile yüklenici tarafından gerçekleştirilen imalâtlara göre hakettiğinden fazla ödeme yapılıp yapılmadığından ibarettir. Davalı yüklenici, gerçekleştirdiği imalâttan fazla yapılan ödemelerden her halükârda sorumlu ise de, ihale evrakları ve yaklaşık birim fiyatlarının düzenlenmesi, bu dokümanların restorasyon projesine aykırı olarak hazırlanması ve fiyatın fahiş olarak tespitinde katkısı olduğu ispat edilemediği sürece bu sebeple yapılan fazla ödemelerden sorumlu değildir.
Diğer yandan davacı idare, yaklaşık maliyet cetveli ile ihale dokümanlarındaki fiyatların piyasa fiyatlarının üzerinde tespit edildiği, mahal listesinin abartılı olarak düzenlendiği ve hayali imalâtlara yer verildiğini ileri sürdüğünden, idare elemanları fiyatlar ve imalâtların belirlenmesi ile fazla ödeme yapılmasında kusurlu olduklarının saptanması halinde haksız fiil hükümlerine göre fazla ödeme ile oluşan idare zararından sorumludurlar.
Davalı müşavir firmanın iş bedeline hak kazanabilmesi için imzaladığı sözleşme ve eklerine göre üstlendiği ihale evrakları ve mahal listesinin hazırlanması yaklaşık maliyetin tespiti ve kontrollük işlerini davacı idare yararına yapması gerekir. Sözleşmeye aykırılık halinde iş bedeline hak kazanamayacağı gibi kusurunun bulunması halinde oluşan idare zararından da sorumlu olur.
Dosya kapsamından geçici kabul, kesin kabul ve kesin hesap işlemlerinin yapılmadığı anlaşılmakta ise de, yüklenici şirket tarafından onarım işi bitirildiği belirtilerek iş sahibine teslim edildiği ve 3 adet hakediş belgesinin düzenlendiği, davacı idare tarafından da fazla ödeme yapıldığı ve idare zarara uğratıldığından bahisle geçici kabul, kesin kabul ve kesin hesap yapılamayarak eldeki dava açıldığına göre, mahkemece tasfiye kesin hesabının çıkartılarak sonucuna göre fazla ödeme yapılıp yapılmadığı, davacı idarenin zarara uğrayıp
uğramadığı ve davalıların hangi hukuki sebeplerle sorumlu olacaklarının tespiti gerekir. Erken açılan bir davadan söz edilemeyeceği gibi, ihtilafın halli için kesin kabul -kesin hesap işlemlerinin yapılmasını bekleme zorunluluğu da bulunmamaktadır.
Bu durumda mahkemece öncelikle sözleşme eki ihale evrakları ve dökümanlarında yapılması kararlaştırılan işlerin sözleşme tarihi itibariyle piyasa fiyatlarının ticaret ve sanayi odaları ile ilgili meslek kuruluşlarından sorularak tespit edildikten sonra bilirkişi kurulundan yaklaşık maliyet cetveli, mahal listesi, ihale evrakları ve sözleşme bedelinin belirlenmesinde davalı müşavir firmanın sözleşmeye aykırı davranıp davranmadığı, müşavirlik hizmet bedeline hak kazanıp kazanmadığı kusurlu davranışıyla fazla ödeme ve idare zararına neden olup olmadığı ve miktarı, yine bunların belirlenmesinde davalı idare elemanlarının ihmal ve kusurları bulunup bulunmadığı varsa dereceleri ve miktarları ile davalı yüklenicinin sözleşme ile eki ihale dökümanlarına göre yapımını üstlendiği halde hiç yapmadığı ya da eksik yaptığı işler olup olmadığı ve bunlar sebebiyle kendisine ne miktarda fazla ödeme yapıldığı konusunda gerekçeli ve denetime elverişli ek rapor alınıp, davalı yüklenicinin ihale evraklarında fiyatın yüksek belirlenmesi ya da hayali imalât gösterilmesinde katkısı bulunup bulunmadığı değerlendirilerek sonucuna uygun bir karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ve yanlış değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm tesisi doğru olmamıştır.
Kararın belirtilen sebeplerle bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda 1. bentte açıklanan nedenlerle davacı işsahibinin sair temyiz itirazlarının reddine, 2. bent uyarınca kabulü ile hükmün temyiz eden davacı yararına BOZULMASINA,
ödediği temyiz peşin harcının istek halinde temyiz eden davacı-birleşen dosya davalısına geri verilmesine, karara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteminde bulunulabileceğine 28.11.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.