YARGITAY KARARI
DAİRE : 15. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2013/604
KARAR NO : 2014/1361
KARAR TARİHİ : 27.02.2014
Mahkemesi :Diyarbakır 2. Asliye Hukuk Hakimliği
Tarihi :19.04.2012
Numarası :2003/570-2012/285
Yukarıda tarih ve numarası yazılı hükmün temyizen tetkiki davacı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü:
– K A R A R –
Dava, eser sözleşmesinden kaynaklanmış olup, davalı yüklenicinin üstlendiği Diyarbakır Merkez Huzurevi ikmâl inşaatı işinde yapılmamış işleri yapılmış veya fazla yapılmış gibi göstererek, yapıldığı ileri sürülen fazla ödemenin yüklenici ve idare elemanlarından istirdadı istemine ilişkindir. Mahkemece davanın reddine dair verilen karar, davacı vekilince temyiz edilmiştir.
Davacı Bakanlık tarafından Bakanlık Müfettişleri tarafından düzenlenen 24.01.2003 gün İZB.31/3 sayılı inceleme raporuna dayanılarak 361.907,26 TL’lik fazla ödemenin istirdadı talep edilmiş, 09.10.2003 havale tarihli dilekçeyle talep 418.984,67 TL’ye çıkartılmıştır. Mahallinde keşif yapılmak suretiyle inşaat mühendisleri ve mimardan oluşan teknik bilirkişi kurulu 04.05.2007 tarihli raporlarında fazla ödemenin 92.437,57 TL olduğunu hesaplamışlardır. İtiraz üzerine inşaat, elektrik, makine mühendisi ve hukukçundan oluşan ikinci bilirkişi kurulu rapor ve ek raporları fazla ödeme bulunmadığını mütâla etmişlerdir. Mahkemece başkaca inceleme yaptırılmaksızın 2. bilirkişi kurulu rapor ve ek raporuna itibar edilerek dava reddedilmiştir.
Davalı yüklenici vekili 25.09.2007 havale tarihli beyan dilekçesinin birinci maddesinde, birinci bilirkişi kurulu raporuna itiraz ederken incelemenin inşaatın tümü değil, teftiş raporlarında belirtilen ara hakedişler üzerinde yapıldığı, asıl olan yapılan imalâtın tümü üzerinden kümülatif inceleme ve hesaplama yapılarak, fazla ödeme yapılıp yapılmadığının belirlenmesi olduğunu ileri sürmüştür. Davalı yüklenicinin bu savunması gerçekleştirilen imalâtın tamamının irdelenmesine yönelik olup fazla imalât yapıldığı savunmasını da kapsadığından aynı işle ilgili fazla imalât savunmasının mahsup itirazı olarak nitelendirilmesi gerekir.
2. bilirkişi kurulu rapor ve ek raporunda fazla imalât yapıldığı belirtilmekle beraber, sözleşme kapsamındaki işlerden ne kadar fazla ödeme yapıldığı, fazla imalâtların nelerden ibaret olup bunlarla ilgili yüklenicinin ne miktarda bedele hak kazandığı gerekçeli ve denetime elverişli olarak gösterilmemiştir. Mahkemece rapor arasındaki çelişki giderilmeksizin ve yazışmalardan Diyarbakır 3. Ağır Ceza Mahkemesi’nin 2004/334 E. sayılı dosyasında bir ceza davasının varlığı anlaşıldığı ve eldeki dosya ceza dosyasına celp edilip incelendiğinden mahkemece ceza dosyası getirtilip mahiyeti araştırılmaksızın ve sonucunun beklenmesine gerek olup olmadığı tartışılmaksızın dava sonuçlandırılmıştır.
Dairemizin yerleşik içtihat ve uygulamalarında yüklenici tarafından sözleşme dışı fazla imalât yapılması halinde 818 Sayılı BK’nın 410 ve devamı maddeleri gereğince vekâletsiz iş görme hükümlerine göre bedelinin yapıldığı yıl mahalli piyasa rayiçlerine göre istenebileceği kabul edilmektedir. Taraflar arasındaki sözleşmenin 2-f maddesinde Bayındırlık İşleri Genel Şartnamesi, sözleşme eki olduğundan anılan Şartnamenin 19. maddesi gereğince sözleşme dışı işlerin, %30’unun sözleşme fiyatları, bu miktarı aşan kısmının mahalli piyasa rayiçlerine göre tespiti gerekir.
Bu durumda mahkemece öncelikle Diyarbakır 3. Ağır Ceza Mahkemesi’nin yukarıda esas numarası belirtilen dava dosyası celp edilip, 818 Sayılı BK’nın 53. maddesi uyarınca bu davayı etkileyip etkilemeyeceği değerlendirilerek davacı idareden sözleşme konusu iş ve fazla yapıldığı ileri sürülen tüm imalâtlarla ilgili işlem dosyası, yeşil defter ve ataşmanlar getirtilerek, yeniden oluşturulacak teknik bilirkişi kurulu marifetiyle gerekirse mahallinde keşif de yapılarak sözleşme ve ekleri, projeler, yeşil defter ve ataşmanlar ile hakedişler ve ceza davasındaki kesinleşen olgulara göre sözleşme kapsamındaki işlerden dolayı davacının davalıya fazla ödemesi olup olmadığı ve varsa miktarı ile sözleşme dışı davacı iş sahibine yararlı olan fazla imalât bulunup bulunmadığı, varsa bunların nelerden ibaret olduğu tespit ve varsa fazla imalâtların %30’luk kısmının sözleşme fiyatlarına göre %30’u aşan kısmında 818 Sayılı Borçlar Kanunu’nun 410 ve devamı maddeleri gereğince vekâletsiz iş görme hükümlerine göre yapıldığı yıl piyasa rayiçleriyle bedeli gerekçeli ve denetime elverişli olarak hesaplattırılıp yine hesaplanacak olan fazla ödeme ile mukayese edilmek ve idare elemanlarının sorumlulukları değerlendirilip tartışılmak suretiyle sonucuna uygun bir karar verilmesi gerekirken, eksik incelemeyle davanın reddi doğru olmamış, kararın bozulması uygun görülmüştür.
SONUÇ:Yukarıda açıklanan nedenlerle temyiz itirazlarının kabulüyle kararın davacı yararına BOZULMASINA, karara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteminde bulunulabileceğine 27.02.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.