YARGITAY KARARI
DAİRE : 15. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2013/5033
KARAR NO : 2014/3614
KARAR TARİHİ : 26.05.2014
Mahkemesi :Sivas 2. Asliye Hukuk Hakimliği
Tarihi :09.10.2012
Numarası :2008/280-2012/370
Yukarıda tarih ve numarası yazılı hükmün temyizen tetkiki davacı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü:
– K A R A R –
Dava, eser sözleşmesinden kaynaklanan alacak talebine ilişkin olup mahkemece davanın reddine dair verilen karar davacı tarafından temyiz edilmiştir.
Davacı davasında davalı ile aralarında düzenlenen sözleşme ile Sivas Koyulhisar ….Köyü 44 adet afet konutu inşaatının yapımını üstlendiğini, Bayındırlık Müdürlüğü elemanlarının talebi ile düzenlenen keşif artışı icmal tablosuna göre 170.307,78 TL’lık imalât yaptığını ancak bedelinin ödenmediğini belirterek bu bedelin davalıdan tahsilini talep etmiş, mahkemece işin götürü bedel esasına göre yapıldığı, hakedişlerin ihtirazi kayıtsız imzalandığı, bu nedenle davacının talebinin yerinde olmadığı gerekçesi ile dava reddedilmiştir.
Taraflar arasında 18.10.2006 tarihli sözleşmenin düzenlendiği ihtilâfsızdır. Dosya kapsamından davacının işin devamı sırasında 12.07.2007 tarihli dilekçesi ile keşif artışı talebinde bulunduğu, davalı idare tarafından 25.07.2007 tarihinde keşif artışı icmal tablosunun düzenlendiği, Yapı İşleri Genel Müdürlüğünce keşif artışının uygun görülmeyip durumun davacıya bildirildiği, düzenlenen son hakediş de dahil olmak üzere sekiz hakedişin davacı tarafından itirazsız imzalandığı anlaşılmaktadır. Hükme esas alınan bilirkişi raporunda ise işin anahtar teslimi götürü bedel üzerinden yapıldığı, bu nedenle davacı yüklenicinin işin tamamı için teklif ettiği bedel üzerinden işi yapmak zorunda olduğu, idare oluru alınmadan ilave imalât yapılmaması gerektiği, hakedişlerin ihtirazi kayıt konulmadan imzalandığından içeriğinin kesinleştiği, dolayısıyla davacının herhangi bir alacağı bulunmadığı açıklanmış, raporda keşif artışı ile yapıldığı iddia edilen imalatlârın metrajları konusunda herhangi bir inceleme yapılmamıştır.
Sözleşmenin eki olan Yapım İşleri Genel Şartnamesi dava ve sözleşme tarihinde yürürlükte olan 1086 sayılı HUMK’nın 287. ve 6100 sayılı HMK’nın 197. maddesine göre delil sözleşmesi niteliğinde olup mahkemelerce görevi gereği kendiliğinden gözetilmesi gerekir. Yüklenicinin sözleşme kapsamında yaptığı imalâtlarla ilgili olarak talepte bulunabilmesi için yine sözleşme tarihinde yürürlükte olan sözkonusu şartnamenin 40 ve 41. maddelerine göre hakediş raporunun “idareye verilen … dilekçemde yazılı ihtirazi kayıtla” cümlesini yazarak imzalaması gerekir.Yüklenicinin itirazını bu şekilde bildirmediği takdirde hakedişi olduğu gibi kabul etmiş sayılacağı hükmü bulunmaktadır. Sözleşme dışı olan ve hakedişe girmeyen imalâtlar için ise bu şekilde bir itirazın bulunmasına gerek yoktur. Yine aynı şartnamenin 22. maddesinde götürü bedelli işlerde sözleşme kapsamında kalması halinde %10 fazla imalâtın sözleşme fiyatlarıyla belirlenmesi gerekir. Eğer %10’u da aşan imalât varsa sözleşme ve işin yapıldığı tarihte yürürlükte bulunan 818 sayılı BK’nın 413 vd. maddeleri gereğince iş sahibi yararına olması koşuluyla yapıldığı yıl mahalli piyasa rayiçleriyle bedeli hesaplanmalıdır. Sözleşmede ve eki belgelerde bulunmayıp idare tarafından talep edilen ihale dökümanı ve teklif kapsamında fiyatı verilmemiş yeni iş kalemleri ve gruplarının bedellerinin de şartnamenin 23. maddesinin 2. fıkrası uyarınca bedelinin belirlenerek yükleniciye ödenmesi gerekir.
Somut olayda da davacı tarafından sözleşme dışı imalât yapıldığı iddia edildiğine göre bu iddianın sözleşme eki YİGŞ hükümlerine göre değerlendirilmesi gerekir. Yukarıda açıklandığı gibi sözleşme dışı imalâtlar için hakedişlere ihtirazi kayıt konulmasına gerek olmadığından mahkemece yapılması gereken iş konusunda uzman bilirkişilerden alınacak rapor ile öncelikle sözleşme kapsamında yapımı gereken imalâtların yapılıp yapılmadığının saptanması, bundan sonra %10 oranda yapıldığı belirtilen imalâtların denetime açık bir şekilde belirlenip bedellerinin sözleşme fiyatlarıyla hesaplattırılması, bu imalâtların hakedişlere girmiş olup olmadığının denetlenip hakedişe giripte itiraza uğramamış ise şimdiki gibi davanın reddedilmesi, hakedişe girmemiş ise belirlenecek değer üzerinden davanın kabul edilmesinden ibaret iken hukuki değerlendirmede yanılgıya düşülerek davanın reddine karar verilmesi doğru olmamış bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle kararın temyiz eden davalı yararına BOZULMASINA, ödediği temyiz peşin harcının istek halinde temyiz eden davacıya geri verilmesine, karara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteminde bulunulabileceğine 26.05.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.