YARGITAY KARARI
DAİRE : 15. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2013/4660
KARAR NO : 2014/4899
KARAR TARİHİ : 11.07.2014
Mahkemesi :Ankara 12. Asliye Ticaret Mahkemesi
Tarihi :08.04.2013
Numarası :2011/319-2013/104
Yukarıda tarih ve numarası yazılı hüküm taraf vekillerince temyiz edilmiş, davacı vekili tarafından duruşma istenmiş olmakla duruşma için tayin edilen günde davacı vekili Avukat O. A.ile davalı vekili Avukat B.T. geldi. Temyiz dilekçelerinin süresi içinde verildiği anlaşıldıktan ve hazır bulunan taraflar avukatları dinlendikten sonra vaktin darlığından ötürü işin incelenerek karara bağlanması başka güne bırakılmıştı. Bu kere dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği konuşulup düşünüldü:
– K A R A R –
Dava, 818 sayılı Borçlar Yasası’nın 355 ve devamı maddelerinde düzenlenen eser sözleşmesinden kaynaklanan fiyat farkı, sözleşme harici yapılan ilave işler bedeli ve sözleşme ekindeki teknik şartname dışında isteğe bağlı olarak kullandırılan pahalı malzemelerin bedeli alacak istemine ilişkindir.
Yerel mahkemede görülen davanın yapılan açık yargılaması sonucunda davanın kısmen kabulü ile fiyat farkı 997.072,87 TL, sözleşme ekindeki teknik şartname dışında isteğe bağlı olarak kullandırılan pahalı malzemelerin bedeli 627.847,94 TL olmak üzere toplam 1.624.920,81 TL’nin 20.04.2010 temerrüt tarihinden itibaren ticari reeskont faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya ödenmesine, sözleşme harici yapılan ilave işler bedeli ile fazlaya dair diğer istemlerin reddine karar verilmiş, hüküm taraf vekillerince temyiz edilmiştir.
1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davacının tüm temyiz itirazları yerinde görülmemiş reddi gerekmiştir.
2-Davalının temyiz itirazlarının incelenmesine gelince;
Dava dışı yüklenici B. İnş. Tic. ve San. Ltd. Şti.-Çizge İnş. Tic. ve San. Ltd. Şti. Ortak girişimi davalı iş sahibi Ankara Büyükşehir Belediyesi’ne ait spor okulu tesisleri inşaatının yapımını üstlenmiş, yanlar arasında 14.09.2006 tarihli sözleşme düzenlenmiştir. Bu sözleşmenin altıncı maddesinde işin bedelinin 11.984.000,00 TL olduğu, 9.2 maddesinde Yapım İşleri Genel Şartnamesi, İdari Şartname, sözleşme tasarısı, uygulama projesi, mahal listesi, özel teknik şartname ve genel teknik şartnamenin sözleşmenin eki oldukları, 10.1.1 maddesinde yüklenicinin taahhüdün tümünü işyeri teslim tarihinden itibaren 180 gün içinde tamamlayarak geçici kabule hazır hale getirmek zorunda bulunduğu, 11.1 maddesinde kesin teminat miktarının 7.190,40 TL olup yüklenici tarafından verildiği, 15’inci maddesinde yüklenicinin gerek sözleşme süresi gerekse uzatılan süre içinde, sözleşmenin tamamen ifasına kadar, vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülüklerde artışa gidilmesi veya yeni mali yükümlülüklerin ihdası gibi nedenlerle fiyat farkı verilmesi talebinde bulunamayacağı, 28’inci maddede yapım sözleşmelerinde öngörülmeyen durumlar nedeniyle iş artışının
zorunlu olması halinde, Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin 22. ve 48. madde hükümlerinin uygulanacağı hükme bağlanmıştır. Bundan sonra yüklenici ortak girişimin ve iş sahibi idarenin karşılıklı mutabakatı ile 14.04.2007 tarihli devir sözleşmesi yapılmış ve davacı Ç. Nak. İnş. İth. Tic. San. Ltd. Şti.’ye yüklenici olarak aynı şartlarla devir edilmiş, davalı idarece de bu devre 28.03.2007 tarihinde olur verilmiştir.
Davacı yüklenici şirket işe başlamış edimini ifa etmiştir. Uyuşmazlık fiyat farkı, sözleşme ekindeki teknik şartname dışında isteğe bağlı olarak kullandırılan pahalı malzemelerin bedeli ve sözleşme harici yapılan ilave işlerin bedeli ile ilgili alacak istemi noktalarında toplanmaktadır.
Eldeki davada yapılan yargılama sürecinde sözleşme, devir sözleşmesi, sözleşmenin eki şartnameler, projeler, hakediş raporları, ihale evrakları, geçici ve kesin kabul tutanakları, yer teslim tutanağı, onaylı iş programı, yaklaşık maliyet icmâl tablosu, mahal listesi ve pursantaj tablosu getirilmiş, yanların göstermiş oldukları kanıtlar da toplandıktan sonra gerek mahallinde gerekse dosya üzerinden yapılan inceleme sonucunda iki ayrı bilirkişi kurulundan rapor ve ek rapor alınmıştır. Birinci bilirkişi heyetince KDV dahil fiyat farkı 1.994.145,74 TL, sözleşme dışı yapılan işlerin tutarı KDV dahil 2.589.280,43 TL, sözleşmede belirtilen imalâtların yerine daha farklı imalâtların yaptırılması nedeniyle hesaplanan tutar KDV dahil 1.255.695,89 TL olmak üzere toplam 5.839.122.062,00 TL olarak, ikinci bilirkişi heyetince hazırlanan raporda fiyat farkı 2.111.849,13 TL, personel lojmanları inşaat yer değişikliği öncesi 25.08.2008 tarihli hakediş tutarı 280.582,54 TL, sporcu konaklama inşaatı, personel lojmanları inşaatı, iki adet elektrojen binası, iki adet giriş kontrol binası ve malzeme değişikliğinden kaynaklı fazla imalâtlar bedelinin ihale tenzilatı yapıldıktan sonra 2.569.441,64 TL olmak üzere toplam 4.961.873,31 TL, olduğu %18 KDV’si 893.137,20 TL ilave edildiğinde toplam bedelin 5.855.010,50 TL’ye ulaştığı, yanların %50’şer oranında eşit kusurlu hareket ettikleri ifade edilmiş, yerel mahkemece de ilk rapor benimsenerek ve tarafların %50 kusur durumları da gözetilerek 997.072,87 TL fiyat farkı, 627.847,94 TL sözleşme ekindeki teknik şartname dışında kullandırılan pahalı malzemeler bedeli toplam 1.624.920,81 TL alacağa hükmedilmiş, sözleşme harici işlerin bedeli yönünden ise sözleşmenin anahtar teslimi götürü bedelli sözleşme olup ihale dökümanında yer alan uygulama projeleri ve bunlara ilişkin mahal listelerine dayalı olarak işin tamamı için yüklenici tarafından teklif edilen 11.984.000,00 TL toplam bedel üzerinden akdedildiği, yapılan işlerin bedellerinin ödenmesinde yüklenicinin teklif ettiği toplam bedelin esas alınacağı, davacının işi devir alırken işin mahiyetini inceleyip kabul ettiği işin 13 adet bina inşaat işi olduğu, davacı tarafın 14.12.2011 tarihli dilekçesinden de anlaşıldığı üzere davacının kabulünde olduğu binaların farklı blok ve bölümlerden oluşması sebebiyle davacının kandırıldığı iddiasının ve bu iddianın bir takım projelerin kaybolmasına bağlanmasında ise davacının zaten yapacağı işi devir almadan önce inceleyip tespit ettiği, buna rağmen işe devam edip hiçbir ihtirazi kayıt ileri sürmediği, işin niteliği ve miktarı ile tutarını bilebilecek uzmanlığa sahip inşaat işi yapan tacir olduğu gerekçesi ile sözleşme dışı yapıldığı iddia edilen işlerle ilgili iş bedeli istemi yerinde görülmediğinden reddine karar verilmiştir. Yerel mahkemenin anılan bu kalem işin bedelinin reddine yönelik karar gerekçesi yerinde olup herhangi bir isabetsizlik bulunmamaktadır. Ancak fiyat farkı ve sözleşme ekindeki teknik şartname dışında kullandırılan pahalı malzemeler bedeli ile ilgili alacak isteminin kısmen kabulüne karar verilmesi isabetli görülmemiştir. Şöyle ki; işin geçici
kabulünün yapılması için davacı yüklenici tarafından davalı iş sahibi idareye 15.11.2007 tarihli dilekçeyle başvurulmuş, 30.11.2007 tarihli geçici kabul tutanağı düzenlenmiş, geçici kabul itibar tarihi 08.11.2007 günü olarak belirlenip idarece 17.04.2008 tarihinde onaylanmıştır.
Sözleşmenin eki olan Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin 42. maddesi uyarınca yüklenicinin yaptığı işin süresinde tamamlandığı yapı denetim görevlisi tarafından tespit edilmiş, ancak kabul komisyonunun iş yerine gitmesi ve kabulü yapması herhangi bir nedenle geçikmiş ise kabul tutanağında işin gerçek bitiş tarihi belirtilir ve bu işin geçici kabul tarihi olur düzenlemesine yer verilmiştir. Şartnamenin anılan bu hükmü nazara alındığında işin 08.11.2007 geçici kabul itibar tarihi itibariyle bittiği ve teslim edildiği açıklık kazanmaktadır. Belirlenen bu somut gerçeğe rağmen geçici kabul tarihinden sonra yine çalışma yapılıp işin Haziran 2008 tarihine kadar devam ettiği ve bu tarihte tamamlandığı iddia edilerek fiyat farkı talep edilmesi ve bu dönem için fiyat farkı hesaplanıp hüküm altına alınması doğru olmamıştır. Bu bakımdan fiyat farkı isteminin reddine karar verilmesi gerekirken kabulü yönünde hüküm kurulması isabetli olmamış bozma nedeni sayılmıştır.
Diğer yandan sözleşme ekindeki teknik şartname dışında isteğe bağlı olarak kullandırılan pahalı malzemelerin bedeli talep edilmiş ve bu kalem istemin kısmen kabulüne karar verilmişse de; somut olayda yapılan işle ilgili olarak 10 adet ara hakediş ve 1 adet kesin hakediş düzenlendiği anlaşılmaktadır. Anılan malzemelerle ilgili 10 adet ara hakedişte gerekli işlem yapılmış ve imalât kalemleri özellikleri ile birlikte gösterilmiştir. Bu ara hakedişlere herhangi bir itirazda da bulunulmamıştır. Yapım işleri Genel Şartnamesi’nin 40. maddesinde yapılan imalâtlar nedeniyle düzenlenen hakedişlere ne şekilde itiraz edileceği ve sonuçları yazılmıştır. Bu husus sözleşme ve dava tarihinde yürürlükte bulunan 1086 sayılı HUMY’nin 287. maddesi uyarınca delil sözleşmesi olarak kabul edildiğinden mahkemece re’sen gözetilmelidir.
Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin 40. maddesinde yüklenicinin geçici hakedişlere itirazı olduğu takdirde karşı görüşlerinin neler olduğunu ve dayandığı gerekçeleri idareye vereceği ve bir örneğini de hakediş raporuna ekleyeceği dilekçesinde açıklaması ve hakediş raporunu idareye verilen …… tarihli dilekçemde yazılı ihtirazi kayıtla cümlesini yazarak imzalaması gereklidir. Eğer yüklenicinin hakediş raporunun imzalanmasından sonra tahakkuk işlemi yapılıncaya kadar yetkililer tarafından hakediş raporunda yapılabilecek düzeltmelere bir itirazı olursa hakedişin kendisine ödendiği tarihten başlamak üzere en çok on gün içinde bu itirazını dilekçe ile idareye bildirmek zorundadır.
Yüklenici itirazını bu şekilde bildirmediği takdirde hakedişi olduğu gibi kabul etmiş sayılır. Dava konusu somut olayda bu kapsamda ele alınıp değerlendirildiğinde ara hakedişlere davacı yüklenici şirketin herhangi bir itirazı olmamış hakedişleri olduğu gibi kabul etmiş sayılmıştır. O halde sözleşme ekindeki teknik şartname dışında isteğe bağlı olarak kullandırıldığı iddia edilen pahalı malzemelerin bedeliyle ilgili alacak talebinin de reddine karar verilmesi gerekirken bu kalem alacak isteminin de kısmen kabulüne karar verilmesi yerinde görülmemiştir.
Açıklanan olgular gözetilerek davanın tümden reddine karar verilmesi gerekirken kısmen kabulü yönünde hüküm kurulması doğru olmamış, kararın bozulması gerekmiştir.
SONUÇ:Yukarıda 1. bentte yazılı nedenlerle davacının tüm temyiz itirazların reddine 2. bent uyarınca kabulü ile kararın temyiz eden davalı yararına BOZULMASINA,1.100,00 TL duruşma vekâlet ücretinin davacıdan alınarak Yargıtay’daki duruşmada vekille temsil olunan davalıya verilmesine, aşağıda yazılı bakiye 0,90 TL temyiz
ilam harcının temyiz eden davacıdan alınmasına, ödediği temyiz peşin harcının istek halinde temyiz eden davalıya geri verilmesine, karara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteminde bulunulabileceğine 11.07.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.