YARGITAY KARARI
DAİRE : 15. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2013/4288
KARAR NO : 2014/2899
KARAR TARİHİ : 28.04.2014
Mahkemesi :Afyonkarahisar 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
Tarihi :09.05.2013
Numarası :2012/172-2013/220
Yukarıda tarih ve numarası yazılı hükmün temyizen tetkiki davacı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü:
– K A R A R –
Uyuşmazlık eser sözleşmesinden kaynaklanmakta olup, davacı yüklenici, davalı iş sahibidir.
Davada, Afyonkarahisar 2. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2012/29 D.iş sayılı delil tespit dosyasına sunulan bilirkişi raporuna göre 90.860,00 TL iş bedeline hak kazanıldığı halde, nakit olarak 18.700,00 TL, motorin karşılığı olarak da 11.730,00 TL olmak üzere toplam 30.430,00 TL ödeme yapıldığı iddia edilerek bakiye 60.430,00 TL iş bedeli alacağının, ayrıca mazot bedeli için teminat olarak verilen 15.000,00 TL bedelli senedin de iade edilmeyip tahsil edildiği iddia edilerek 15.000,00 TL teminat senet bedelinin (toplam 75.430,00 TL) tahsili istenmiştir.
Davalı cevabında, açılan kuyuların eksik ve ayıplı olup sözleşmede belirtilen teknik özellikleri taşımadığını, davalının bedele hak kazanamadığını savunarak davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, davalı tarafından Afyonkarahisar 2. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2012/60 D.iş sayılı dosyasına sunulan rapor hükme dayanak yapılmış, bu rapora göre davacı 29.420,00 TL bedele hak kazandığı halde 30.430,00 TL ödeme yapıldığından bakiye alacak bulunmadığı gerekçesiyle dava reddedilmiş, karar, davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Taraflar arasındaki uyuşmazlık davacının ne miktar iş bedeline hak kazandığı noktasında toplanmaktadır.
Davadan önce davacı ve davalı tarafından ayrı ayrı delil tespitleri yaptırılmış, yargılama aşamasında da iki kez bilirkişi incelemesi yaptırılmıştır.
Davacı tarafından 09.03.2012 tarihinde Afyonkarahisar 2. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2012/29 D.iş sayısıyla yaptırılan delil tespit dosyasına sunulan 15.03.2012 tarihli raporda, yapılan üç adet kuyunun derinlikleri sırasıyla 470 m., 100 m., 37 m., olarak ölçülmüş, sözleşme birim fiyatlarıyla bedelleri de 79.900,00 TL + 8.000,00 TL + 2.960,00 TL =90.860,00 TL hesaplanmıştır. Raporu düzenleyen bilirkişi mahkemedeki beyanında ve 26.03.2013 tarihli dilekçesindeki açıklamalarında, kuyulara metre salarak derinlik ölçümü yapmadığını, kuyulardan söküldüğü iddia olunan tijleri ölçerek derinlik belirlemesi yaptığını bildirmiştir.
Davalı tarafından 25.05.2012 tarihinde Afyonkarahisar 2. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2012/60 D.iş sayısıyla yaptırılan delil tespit dosyasına sunulan 31.05.2012 tarihli raporda, kuyuların derinlikleri 126 m., 96 m., 20 m. olarak ölçülmüş, bedelleri de sözleşme birim fiyatlarıyla 21.420,00 TL + 4.800,00 TL + 3.200,00 TL = 29.420,00 TL olarak hesaplanmıştır.
Yargılama aşamasında keşif yapılmaksızın dosya üzerinden alınan 23.11.2012 tarihli birinci bilirkişi kurulu raporunda, davacı tarafından yaptırılan delil tespiti kısmen benimsenmiş, davacının 470 metrelik kuyudan dolayı 79.000,00 TL bedele hak kazandığı, diğer kuyulardan dolayı bedel talebinde bulunamayacağı bildirilmiş, 21.03.2013 tarihli ikinci bilirkişi kurulu raporunda ise önceki bilirkişilerin durum tespit yöntemlerinin sağlıklı olmadığı belirtilerek mahallinde keşif yapılması, bilirkişi nezaretinde kuyulara kuyu kamerası indirilerek durumlarının görüntülenmesi, kuyu başlarına sondaj makinası çekilerek ve tijler indirilerek gerçek derinliklerin saptanması, uygun mastarlar (boyutları sabitleştirilmiş kontrol aletleri) vasıtasıyla kuyu çaplarının belirlenmesi, şayet kuyularda dolgu varsa temizlenerek gerçek metrajların belirlenmesi gerektiği belirtilmiş, herhangi bir ölçüm ve parasal hesaplama yapılmamıştır.
Yapılan işlerin metrajı ve hakedilen iş bedelleri yönünden delil tespit raporları arasında önemli oranda çelişkili bulunmakta olup, ikinci bilirkişi kurulu raporunda da yapılan ölçümlerin sağlıklı olmadığı bildirilmiştir. Davalı yanca yaptırılan 2012/60 D.iş sayılı delil tespit raporu mahkemece hükme dayanak yapılmışsa da, yapılan ölçümlerin doğruluğu konusunda tereddüt hasıl olduğundan, çelişkiler giderilmediği gibi itirazlar da karşılanmadığından bu rapor hüküm tesisi için yeterli bulunmamaktadır. 6100 sayılı HMK’nın 281/3. maddesi uyarınca gerçeğin ortaya çıkarılabilmesi için ikinci bilirkişi kurulunca da önerildiği gibi mahallinde keşif yapılarak kuyu derinlik ve çaplarının ölçülmesi, yapılan işlerin miktar ve metrajlarının belirlenmesi, bulunacak sonuçlara göre de davacının hakettiği iş bedelinin belirlenmesi zorunludur. Mahkemece, teminat senet bedeliyle ilgili bir inceleme ve değerlendirme ise yapılmamıştır.
O halde mahkemece yapılacak iş, 21.03.2013 tarihli ikinci bilirkişi kurulu raporunu düzenleyen bilirkişilerle mahallinde keşif yapılarak kuyuların derinlik ve çapları ile yapılan işlerin miktar ve metrajlarını belirlemek, sözleşme birim fiyatlarıyla yapılan işlerin bedelini hesaplatmak, raporlar arasındaki çelişkiler üzerinde de durarak çelişkileri gidermek ve itirazları karşılamak, ayrıca teminat senet bedeliyle ilgili olarak da bir inceleme, araştırma ve değerlendirme yapmak, ulaşılan sonuç çerçevesinde karar vermek olmalıdır. Mahkemece eksik inceleme ve yetersiz rapora dayanılarak yazılı şekilde davanın reddine karar verilmesi doğru olmamış, kararın bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle kararın temyiz eden davacı yararına BOZULMASINA, ödediği temyiz peşin harcının istek halinde temyiz eden davacıya geri verilmesine, karara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteminde bulunulabileceğine 28.04.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.