YARGITAY KARARI
DAİRE : 15. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2013/3967
KARAR NO : 2014/2800
KARAR TARİHİ : 22.04.2014
Mahkemesi : Şavşat Asliye Hukuk Hakimliği
Tarihi : 29.05.2012
Numarası : 2009/11-2012/306
Yukarıda tarih ve numarası yazılı hükmün temyizen tetkiki davacı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü:
– K A R A R –
Dava, eser sözleşmesi ilişkisinden kaynaklanmış olup, iş bedeli alacağının tahsili istemine ilişkindir.
Yerel mahkemede görülen davanın yapılan açık yargılaması sonucunda; davanın HMK’nın 115/2. maddesi gereğince dava şartının yerine getirilmemesi nedeniyle usulden reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekilince temyiz edilmiştir.
Davacı yüklenici dava dilekçesinde; davalı iş sahibi ile Şavşat Eskikale İçme Suyu İnşaatının yapımı için 06/11/2002 tarihinde sözleşme imzaladıklarını belirterek, şartnameye uygun yapılan ve bedeli ödenmeyen kısma karşılık olarak 30.000,00 TL’nin en son hakediş tarihi olan 27/03/2008 tarihinden itibaren işleyecek ticari faizleri ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini istemiştir.
Yerel mahkemece, 01.11.2011 günlü duruşmada 1 numaralı ara kararı ile; HMK’nın 120. maddesi gereğince taraf sayısına göre tebligat avansı olan 60,00 TL, tanık ücreti ve tebligat gideri 63,00 TL, keşif harcı ve ulaşım gideri 205,00 TL, bilirkişi masrafı üç bilirkişi için 250,00 şer TL’den 750,00 TL ve muhtelif diğer giderler avansı olarak 50,00 TL olmak üzere toplam 1.128,00 TL masrafın yatırılması için davacı tarafa iki haftalık kesin süre verilmiş, bu süre içerisinde avansın yatırılmaması halinde HMK 115. maddesi uyarınca dava şartı yokluğu nedeniyle davanın usulden reddedileceği ihtar edilmiş, süresi içerisinde avansın yatırılmaması sebebiyle davanın usulden reddine karar verilmiştir.
6100 Sayılı Kanun hükümleri tamamlanmış işlemleri etkilememek kaydıyla derhal yürürlüğe girmiştir.
Gider avansı dava şartlarından olup, davanın açılması sırasında alınması şart olmadığından mahkeme, sonradan da bu eksikliği kesin süre vererek ikmâl ettirebilir. Kesin süreye sadece taraflar değil yargıç da bağlıdır. Bu süre içinde dava şartı eksikliği tamamlanmaz ise dava, dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddedilmelidir.
Dava şartı olmayan delil avansının davanın başında alınmasında zorunluluk olmayıp, delil avansının yatırılmaması dava şartı yokluğu nedeniyle davanın reddine neden olmayacak sadece avansı yatırılmayan delile dayanmaktan vazgeçilmiş sayılacaktır.
Mahkemece, davacı yana, gider avansı ile ilgili olarak tespit edilen avansın iki hafta içinde yatırılması için kesin süre verilmiş, gider avansının süresinde yatırılmaması nedeniyle dava şartı yokluğundan davanın reddine karar verilmiştir. Oysa uyuşmazlığa konu dava 1086 sayılı HUMK zamanında açılmıştır. Dilekçelerin teati aşaması geçmiştir, tahkikat aşamasına geçilmiştir. Bu aşamada 6100 sayılı HMK’nın 324. maddesi uyarınca sadece delil avansı istenebilir (Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 12.12.2012 gün 2012/9-1170 Esas ve 2012/1172 Karar ).
TMK’nın 6. maddesindeki genel ispat kuralı hükmünce kanunda aksine bir hüküm bulunmadıkça taraflardan her biri hakkını dayandırdığı olguların varlığını ispatla yükümlü olduğundan ispat zımnında yapılması gereken giderlerinde ispat külfeti kendisine düşen tarafça karşılanması gerekir. Buna göre dava dilekçesi ile keşif, bilirkişi delili ile her türlü delile dayanan davacının gerekli giderleri mahkeme veznesine yatırılması gerekir ise de; mahkemece 05.05.2009 tarihli duruşmada davacıdan üç bilirkişi için 600,00 TL, mahkeme heyeti yolluğu ve bilirkişi rapor tebliği ücretinin mahkeme veznesine depo edilmesi istenmiş, davacı tarafından 12.06.2009 tarihinde 600,00 TL bilirkişi ücreti, 92,50 mahkeme yolluğu ve 9,00 TL posta masrafı olmak üzere toplam 701,50 TL depo edilmiştir. Yatırılan gider avansının yapılacak inceleme için yetersiz olduğuna dair dosyada reddiyat makbuzu ve harcama belgesi bulunmamaktadır.
Bu durumda mahkemece yapılacak iş, yatırılan gider avansı yapılacak inceleme için yeterli ise mahallinde keşif yapmak, rapor almak ve diğer taraf delillerini de topladıktan sonra sonucuna göre bir karar vermek olmalıdır.
Öte yandan, dosyada mevcut ve yeterli gider avansı olmasa dahi ispat külfeti kendisine düşen davacının verilen kesin süre içinde delil avansını yatırmaması veya tamamlamaması halinde 6100 sayılı HMK’nın 324/2. maddesi gereğince talep olunan delilin ikamesinden vazgeçmiş sayıldığı kabul edilip, diğer deliller toplanarak davanın sonuçlandırılması gerekir. Anılan hususların gözetilmemiş olması usul ve yasaya aykırı olmuştur.
Yerel mahkemece, 01.11.2011 günlü ara kararında her ne kadar dava şartı niteliğinde olan gider avansı istenmişse de; az yukarıda sözü edilen açıklamalar ışığında, dava şartı niteliğinde olan gider avansının bu aşamada istenemeyeceği, sadece 6100 sayılı HMK’nın 324. maddesinde sözü edilen delil ikamesi için avans istenebileceğinden ve davacı tarafça da daha önce yatırılan avans bulunduğundan dosyadaki delillere göre işin esası hakkında bir karar verilmesi gerekirken dava şartı yokluğu nedeniyle davanın usulden reddine karar verilmesi doğru olmamış, kararın bozulması gerekmiştir.
SONUÇ:Yukarıda açıklanan nedenlerle kararın temyiz eden davacı yararına BOZULMASINA, ödediği temyiz peşin harcının istek halinde temyiz eden davacıya geri verilmesine, karara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteminde bulunulabileceğine 22.04.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.