YARGITAY KARARI
DAİRE : 15. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2013/1200
KARAR NO : 2013/4152
KARAR TARİHİ : 25.06.2013
Yukarıda tarih ve numarası yazılı bozmaya uyularak verilen hükmün temyizen tetkiki davalı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü:
– K A R A R –
Dava, eser sözleşmesinden kaynaklanan alacak istemine ilişkindir.
Yerel mahkemede görülen davanın yapılan açık yargılaması sonucunda davanın kısmen kabulüne karar verilmiş, hüküm davalı vekilince temyiz edilmiştir.
Kural olarak eser sözleşmesi, taraflara karşılıklı haklar ve borçlar yükleyen bir iş görme aktidir. Yüklenici yapımını üstlendiği eseri sözleşmeye, teknik ve sanatsal ilkelere ve amaca uygun olarak imâl edip iş sahibine teslim etmekle, iş sahibi de kararlaştırılan bedeli ödemekle mükelleftirler.
Dava konusu somut olayda davacı yüklenici davalı iş sahibi şirkete ait 500 m2 miktarındaki 4 adet havuzun ve basamaklarının izolasyon amaçlı polyester kaplanması işinin yapımını üstlenmiştir. Taraflar arasında yapılmış yazılı bir sözleşme bulunmamaktadır. Ancak akti ilişkinin varlığı her iki yanın kabulü dahilindedir. Davacı yüklenici işe başlamış edimini kısmen ifa etmiştir. Uyuşmazlık yapılan işin bedeli ile ilgili noktada toplanmaktadır. Yerel mahkemece yapılan yargılama sürecinde irsaliyeli fatura örneği, ambar tesellüm fişi, sicil tasdiknamesi, Edirne ili Merkez Jandarma Komutanlığı’nın 06.08.2009 tarih 2009/209 nolu evrakı, vergi kaydı yazısı getirilmiş, tarafların gösterdikleri kanıtlar da topladıktan sonra yerinde 08.01.2010 tarihinde tatbiki keşif yapılmış, keşif sırasında tanıklar dinlenmiş, uygulama inşaat mühendisi teknik bilirkişi vasıtasıyla sağlanmış, bilirkişiden rapor ve ek rapor alınmıştır. Düzenlenen raporla 240 m2’lik bir imalât yapıldığı, KDV dahil bedelinin 14.160,00 TL olduğu, 708,00 TL nefaset bedeli çıkarıldığında iş bedeli 13.452,00 TL olarak hesaplanmıştır. Bundan sonra 21.06.2010 günü tekrar ikinci defa uygulamalı keşif yapılmış, inşaat mühendisi teknik bilirkişi tarafından hazırlanan raporda polyester izolasyon alanı 382 m2 olarak belirlenmiştir. Mahkemece ilk defa yapılan keşif sonucunda düzenlenen rapor hükme esas alınarak hesaplanan 13.452,00 TL iş bedelinden taraflarca da kabul edilen 2.650,00 TL ödeme miktarı da mahsup edilerek 10.802,00 TL’ye hükmedilmiştir. Davalı tarafın temyizi üzerine karar Dairemizin 31.01.2012 tarih ve 2011/3482 Esas 2012/434 Karar sayılı ilâmı ile bozulmuştur. Bozma ilâmında hükme esas alınan bilirkişi raporunda belirlenen nefaset, imalâtın işçilik kusurları ile ilgili olup malzemeler için ayrıca laboratuar incelemesi yapılması gerektiği açıklandığına göre mahkemece analizin nerede yapılabileceğinin araştırılarak alınacak rapora göre sonuca varılması gereğine değinilmiştir. Mahkemece bozmaya uyulduktan sonra yapılan yargılama sırasında 12.07.2012 tarihli oturumda, ODTÜ mimarlık bölümü malzeme koruma laboratuarında gerekli analizin yapılmasına, 30.000,00 TL masrafın davacı tarafça yatırılmasına, davacı tarafın yatırmaması üzerine 04.10.2012 tarihli oturumda davalı tarafça ödenmesine karar verilmiş, davalı da ödemeden kaçınmıştır. Mahkemece anılan konuda inceleme yapılmaksızın yine davanın kısmen kabulü ile 10.802,00 TL bedele hükmedilmiştir. Bu durumda, bozma kararı gereği yerine getirilmemiştir. Bir mahkemenin Yargıtay Dairesince verilen bozma kararına uyması halinde, kendisi için o kararda belirtilen şekilde inceleme yaparak yine o kararda belirtilen hukuksal esaslar gereğince hüküm verme yükümlülüğü ortaya çıkar. Usuli kazanılmış hak olarak tanımlanan bu durum mahkemeye hükmüne uyduğu Yargıtay bozma kararındaki esas çerçevesinde işlem yapma ve hüküm kurma zorunluluğu getirir. (YİBK 09.05.1996 gün ve 21/9 sy)
Eser sözleşmesinde temel ilke olarak yüklenici yapımını üstlendiği eseri sözleşmeye, fen ve sanat kurallarına ve amaca uygun olarak imâl edip iş sahibine teslim etmekle, iş sahibi de teslim aldığı eserin bedelini ödemekle yükümlüdürler. Dava konusu olayda davacı yüklenici taraf olup öncelikli edimi ifa borcu ona aittir. İmâl edip teslim ettiği eserin fen ve sanat kurallarına ve amaca uygun olarak yapıldığını kanıtlamak zorundadır. Bu kapsamda malzemelerle ilgili analiz yapılması için gereken masrafları karşılaması gerekmektedir.
Yerel mahkemece 12.07.2012 tarihli oturumda davacı tarafa analiz masrafı olan 30.000,00 TL’yi yatırması için süre tanınmış, ancak bu para mahkeme veznesine depo edilmemiştir. Uyuşmazlığa konu dava 1086 sayılı HUMY zamanında açılmış olup dilekçelerin teati aşaması geçmiş, tahkikat aşamasına geçilmiştir. Bu aşamada, sadece HUMK’nın 324. maddesi uyarınca delil avansı istenebilir. Nitekim davada yatırılması istenen bu masraf delil avansı olmaktadır. Davacı tarafa kesin süre verilip alınması gereken avansın ne miktarda ve hangi işlere ilişkin olduğu, hangi iş için ne miktar avans yatırılacağının açıkça belirtilmesi ve belirtilen sürede ara kararı gereğinin yerine getirilmemesinin sonuçları hatırlatılmalı, elde edilecek sonuç dairesinde hüküm kurulmalıdır. (YHGK 12.12.2012 t. 2012/9-1170 E 2012/1172 K.)
Tüm bu yönler gözetilmeksizin eksik inceleme, araştırma ve yanılgılı değerlendirme sonucu davanın kısmen kabulüne karar verilmesi isabetli olmamış kararın bozulması gerekmiştir.
SONUÇ:Yukarıda yazılı nedenlerle kararın temyiz eden davalı yararına BOZULMASINA, ödediği temyiz peşin harcının istek halinde temyiz eden davalıya geri verilmesine, 25.06.2013 gününde oybirliğiyle karar verildi.