YARGITAY KARARI
DAİRE : 14. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2018/1805
KARAR NO : 2018/8636
KARAR TARİHİ : 05.12.2018
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki geçit hakkı davasından dolayı mahal mahkemesinden verilen yukarıda gün ve sayısı yazılı hükmün; Dairemizin 11.09.2017 gün ve 2015/3995 Esas- 2017/5904 Karar sayılı ilamı ile düzeltilerek onanmasına karar verilmişti. Süresi içinde davalı … vekili tarafından kararın düzeltilmesi istenilmiş olmakla, dosya içerisindeki bütün evrak incelenerek gereği düşünüldü:
K A R A R
Dava, TMK’nın 747. maddesinde yer alan geçit hakkı davasıdır.
Davacı, 908 parsel sayılı taşınmazının genel yola bağlantısının bulunmadığını ileri sürerek davalıya ait 907 parsel sayılı taşınmaz üzerinden geçit hakkı tesisi isteminde bulunmuştur.
Davalı, davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece davanın kabulüne dair verilen ilk kararın davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Dairemizin 27.11.2006 tarihli, 2006/11263 Esas, 13896 Karar sayılı ilamıyla bozulmasına karar verilmiş, mahkemece bozma ilamına uyularak davanın kabulüne 908 parsel lehine 907 parsel ve 929 parseller aleyhine bilirkişi raporunda gösterilen yerden geçit hakkı tesisine karar verilmiştir. Davalılar … vekili,… vekili ve … temyizi üzerine, Daireimizin 11.09.2017 tarihli, 2015/3995 Esas, 2017/5904 Karar sayılı ilamıyla hükmün düzeltilerek onanmasına karar verilmiştir.
Davalı … … vekili karar düzeltme talebinde bulunmuştur.
Bu tür davalar ülkemizde arazi düzenlenmesinin sağlıklı bir yapıya kavuşmamış olması ve her taşınmazın yol ihtiyacına cevap verilmemesi nedeniyle zorunlu olarak açılmaktadır. Geçit hakkı verilmesiyle genel yola bağlantısı olmayan veya yolu bulunsa bile bu yol ile ihtiyacı karşılanamayan taşınmazın genel yolla kesintisiz bağlantısı sağlanır. Uygulama ve doktrinde genellikle bunlardan ilkine “mutlak geçit ihtiyacı” veya “geçit yoksunluğu”, ikincisine de “nispi geçit ihtiyacı” ya da “geçit yetersizliği” denilmektedir. Geçit hakkı verilmesine ilişkin davalarda, bu hak taşınmaz leh ve aleyhine kurulur.
Geçit davalarında saptanan geçit nedeniyle yükümlü taşınmaz malikine ödenmesi gereken bedel taşınmazın niteliği gözetilerek uzman bilirkişiler aracılığı ile objektif kıstaslar esas alınarak belirlenmelidir. Bu bedel de hükümden önce depo ettirilmelidir. Hemen belirtmek gerekir ki, bedelin belirlenmesinden sonra hüküm tarihine kadar taşınmazın değerinde önemli derecede değişim yaratabilecek uzunca bir süre geçmiş veya bedel tespitinden sonra yörede taşınmazın değerini artıracak değişiklikler meydana gelmiş olabilir. Bu gibi durumlarda mülkiyet hakkı kısıtlanan taşınmaz malikinin mağduriyetine neden olmamak ve diğer tarafın hakkın kötüye kullanılması sonucunu doğuracak olası davranışlarını önlemek için hüküm tarihine yakın yeni bir değer tespiti yapılmalıdır.
Somut olayda; mahkemece kısa kararda “Davacı …’e ait … … Köyü 908 parsel lehine… ve …’e ait 907 parsel ve davacıya ait 929 parsel aleyhine olmak üzere 929 No’lu parseller üzerinde” geçit hakkı tesisi hakkında hüküm kurulmasına rağmen, gerekçeli kararda geçit hakkı lehine kurulan taşınmaz bilgilerinden bahsedilmeden “Davacı … ve …’e ait 907 parsel ve davacıya ait 929 parsel aleyhine olmak üzere ” geçit hakkına dair hüküm tesis edilmiştir.
Aleyhine geçit tesis edilen 907 parsel sayılı taşınmazın 1/2 paylı maliklerinin davacı … ve davalı …, 929 parsel malikinin ise davacıların murisi … olduğu, 907 parsel için geçit bedelinin 1.666,00TL olarak belirlendiği, mahkeme veznesine geçit bedeli olarak 916,30TL yatırıldığı anlaşılmaktadır. Mahkemece, davalı …’in 1/2 payına tekabül eden 833,00TL’nin davalıya, bakiye 83,00TL’nin talepleri halinde davacılara iadesine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiş ise de bu husus kararın bozulmasını ve yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden HUMK’nun 438/7 maddesi gereğince hüküm sonucunun aşağıdaki şekilde düzeltilerek onanmasına karar vermek gerekmiştir.
Hükmün temyiz incelemesi sonucunda yukarıda yazılı sebeplerle düzeltilerek onanması gerekirken maddi hata nedeniyle ilamda sadece geçit bedeline ilişkin düzeltmeye yer verildiği bu kez yapılan inceleme ile anlaşıldığından, davalı … vekilinin karar düzeltme talebinin kabulü ile Dairemizin 28.11.2017 tarihli, 2017/2792-8924 E. K. sayılı ilamının kaldırılarak hükmün yukarıda belirtilen gerekçe ile düzeltilerek onanmasına karar verilmesi gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davalı … vekilinin karar düzeltme isteminin kabulü ile Dairemizin 11.09.2017 tarih, 2015/3995 Esas, 2017/5904 Karar sayılı ilamının KALDIRILMASINA, hüküm sonucunun ikinci paragrafının başına “Davacı …’e ait … … Köyü 908 parsel lehine ” yazılmasına, hükmün üçüncü paragrafının kaldırılarak, yerine ”Depo edilen 916,30TL’nin 833.00TL’sinin davalı …’e, bakiye 83,00TL’nin ise karar kesinleştiğinde talep halinde davacılara ödenmesine…” ibarelerinin yazılması suretiyle düzeltilmesine, hükmün DÜZELTİLMİŞ ve değiştirilmiş bu şekli ile ONANMASINA, peşin yatırılan karar düzeltme harcının istek halinde davacı tarafa iadesine, 05.12.2018 tarihinde oybirliği ile karar verildi.