YARGITAY KARARI
DAİRE : 14. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2018/1264
KARAR NO : 2018/7945
KARAR TARİHİ : 19.11.2018
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki … tahsis belgesine dayanan … iptali ve tescil ıslahla 2. kademede tazminat davasından dolayı mahal mahkemesinden verilen yukarıda gün ve sayısı yazılı hükmün; Dairemizin gün 03.10.2017 ve sayılı 2015/18619 Esas- 2017/7139 Karar ilamı ile bozulmasına karar verilmişti. Süresi içinde davalı … tarafından kararın düzeltilmesi istenilmiş olmakla, dosya içerisindeki bütün evrak incelenerek gereği düşünüldü:
K A R A R
Dava, … tahsis belgesine dayanan … iptal tescil 2. kademede tazminat isteğine ilişkindir.
Davacı vekili, eski 3589 ada 23 parsel yeni 13771 ada 3 parsel sayılı taşınmazda bulunan bina için müvekkili adına düzenlenen 05.07.1984 tarihli 92 sayılı 166 m2 miktarlı … tahsis belgesinin olduğunu, … tahsis belgesinde belirtildiği üzere dava konusu taşınmazın 166 m2’lik kısmının iptali ile adına tesciline, mümkün olmaması halinde arsa bedeli olan 160.000,00TL’nin davalı Hazineden tahsili ile tarafına verilmesine karar verilmesini istemiştir.
Davalılar … ve … vekilleri, müvekkillerinin taşınmazda bulunan paylarının mahkeme kararı ile oluştuğunu, müvekkillerine husumet yöneltilemeyeceğini belirterek davanın reddini istemişlerdir.
Davalı … vekili davanın reddini istemiştir.
Mahkeme, davalılar…ve … hakkında açılan davanın reddine, … aleyhine açılan … iptal tescil davasının reddine, alacak davasının kısmen kabulü ile; 67.618,00TL’nin davalı Hazineden alınarak davacıya verilmesine karar vermiştir.
Hükmü, davacı vekili ve davalı … vekilinin temyiz etmesi üzerine Dairemizin 03.10.2017 tarih 2015/18619- 2017/7139 E-K Sayılı ilamı ile; hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
Davalı … vekili karar düzeltme talebinde bulunmuştur.
1)Yapılan yargılamaya, toplanan delillere ve dosya kapsamına göre davacı vekilinin tüm temyiz itirazları, davalı … vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazları yerinde görülmemiş, reddi gerekmiştir.
2)Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 04.12.1996 tarihli ve 1996/14-763-864 sayılı kararında da belirtildiği gibi, … tahsis belgesi bir mülkiyet belgesi olmayıp yalnızca fiili kullanmayı belirleyen ve ilgilisine kişisel hak sağlayan bir zilyetlik belgesidir. … tahsis belgesinin varlığı tahsis edilen yerin adına tahsis yapılan kişi veya mirasçıları adına tescili için yeterli değildir. Tahsis kapsamındaki yerin hak sahibi adına tescil edilebilmesi için;
-Hukuki yönden geçerliliğini koruyan bir … tahsis belgesinin bulunması,
-Tahsise konu yerde 3194 sayılı Yasanın 18.maddesi uyarınca imar planı veya 3290 sayılı yasa ile değişik 2981 sayılı yasa uyarınca ıslah-imar planlarının yapılmış olması,
-İlgilisine, … tahsis belgesi gereğince bir başka yerden tahsis yapılmamış olması,
-Tahsise konu yerin kamu hizmetine ayrılmamış ve imar planına göre konut alanında kalmış olması,
-Tahsise konu yer ile tescili istenilen taşınmazın aynı yer olup olmadığı ve taşınmazın niteliklerinin belirlenmesi amacıyla mahallinde uzman bilirkişiler aracılığı ile keşif yapılması,
-Tahsise konu arsa bedelinin ödenmiş olması, ödenmemiş ise taşınmazın dava tarihindeki rayiç değerinin uzman bilirkişiler aracılığı ile saptanarak hükümden önce mahkeme veznesine veya belirlenecek tevdi mahalline depo edilmiş olması.
-İmar parsellerinin oluşturulması sırasında, şuyulandırmaya tabi tutulan parselden 3290 sayılı yasa ile değişik 2981 sayılı yasanın 18/b-c maddesi uyarınca düzenleme ortaklık payı kesilip kesilmediğinin, kesilmiş ise uygulanan oranın saptanması gerekir,
Uygulamada kısaca, İmar Affı Kanunu olarak bilinen 2981 sayılı Yasanın 1. Maddesi hükmüne göre kanunun amacı, imar ve gecekondu mevzuatına aykırı olarak inşa edilmiş ve inşa halindeki bütün paylar hakkında uygulanacak işlemleri düzenlemek ve bu işlemlere dair müracaat, tespit değerlendirme, uygulama ve duyuru esaslarını ve ilgili diğer hususları belirlemektir.
Görülüyor ki, kanun imar ve gecekondu mevzuatına aykırı olarak inşa edilmiş ve inşa halindeki yapı maliklerini hedeflemiştir. Öncelikle şahsi hak kavramı üzerinde durulması gerekmektedir. Bilindiği üzere hak, genel olarak kişilere hukuk tarafından tanınmış yetki olarak tanımlanabilir. Mutlak haklar ait oldukları şeyler üzerinde mevcut ve tekel halinde olan yetkilerdir. Nispi (şahsi) haklar ise sahibine bir borç ilişkisi dolayısıyla bir şeyin verilmesi, yapılması, yapılmaması gibi belli bir edimin yerine getirilmesini isteme yetkisi verir. … tahsis belgesi bir mülkiyet belgesi olmayıp, yalnızca fiili kullanmayı belirleyen ve ilgilisine kişisel hak sağlayan bir zilyetlik belgesidir.
… tahsis belgesinin bir mülkiyet belgesi olmayıp, yalnızca fiili kullanmayı belirleyen ve ilgilisine kişisel hak sağlayan bir zilyetlik belgesi olduğu gözetildiğinde,… iptali ve tescile hükmedilmesinin imkansız olduğu durumlarda; davacıların talep edebileceği bedel, … tahsis belgesinin düzenlenmesi sırasında ödenen bedelin, güncellenmiş değeridir.
Bu ilkeler ışığında somut olaya gelince; davacı eski 3589 ada 23 parsel (yeni 13771 ada 3 parsel) sayılı taşınmazda bulunan bina için adına düzenlenen 05.07.1984 tarihli 92 sayılı 166 m2 miktarlı … tahsis belgesine dayanarak 13771 ada 3 parsel sayılı taşınmazın 166 m2’lik kısmının iptali ile adına tescilini istediği, yapılan yargılama sonunda mahkemece, davacının düzenleme ortaklık payının (…) kesintisi sonrası bu parselde alması gereken payın 123/422 olduğu, davalı olarak gösterilen paydaş …’nin söz konusu taşınmazdaki payının … tahsis belgesine dayanan … iptali ve tescil davası sonucunda kesinleşen mahkeme kararı gereğince tescil edildiği, dava konusu 13371 ada 3 parseldeki … … kayıtlı hissenin, davacının … tahsis belgesindeki miktardan … kesintisi sonrası kalan 123/422 hissesinden az olduğundan fiili imkansızlık nedeni ile, verilecek … iptali kararının infazı mümkün olmadığı gerekçesi ile, davalılar …ve … hakkında açılan davanın reddine, … aleyhine açılan … iptal tescil davasının reddine, alacak davasının kısmen kabulü ile 67.618,00TL’nin davalı Hazineden alınarak davacıya verilmesine karar verildiği, taraf vekillerinin temyizi üzerine; Dairemizin 03.10.2017 tarih 2015/18619- 2017/7139 E-K sayılı ilamı ile; davacı adına düzenlenmiş olan 05.07.1984 tarihli 92 sayılı … tahsis belgesinin geçerli olduğu ve davacı yararına … iptal ve tescil koşulları oluştuğu, düzenleme ortaklık payının (…) tahsis miktarından indirildikten sonra kalan payın hesaplanarak; davalı … üzerindeki payın davacı adına tesciline ve davacının … tahsis belgesine dayalı hak ettiği bakiye taşınmaz miktarı yönünden ise tazminata hükmedilmesine karar verilmesi gereğince hükmün bozulmasına karar verildiği görülmüştür.
Dava konusu 13771 ada 3 parsel sayılı taşınmazda Bedriye Küley’in … aleyhine açtığı … tahsis belgesine dayanan … iptali ve tescil davasında; … 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2006/316 -2006/569 Esas- Karar Sayılı ilamı ile, eski 3589 ada 23 parsel (yeni 13771 ada 3 parsel) sayılı taşınmazda … adına kayıtlı 143/422 hisseden 137/422 hissesinin iptali ile Bedriye Küley adına tesciline karar verildiği, hükmün 20.07.2007 tarihinde kesinleştiği; … kaydında bu hükmün infaz edilmediği, dava konusu 13771 ada 3 parsel sayılı taşınmazın … kaydı incelendiğinde Hazinenin payının 106/422 olduğu, davacının, 166 m2’lik … tahsisi belgesine göre düzenleme ortaklık payı kesintisi sonrası bu parselde alması gereken payın 123/422 olduğu, anlaşılmaktadır. Bahsi geçen kesinleşmiş mahkeme kararı infaz edildiğinde dava konusu taşınmazda … üzerinde herhangi bir pay kalmamaktadır.
Bu durumda fiili imkansızlık nedeni ile; … iptali ve tescile karar verilemeyeceği anlaşıldığından, davacının ev ve bahçesinin bulunduğu yer için imar affı başvurusu yapmasından sonra dosyaya ibraz edilen belgelere göre zemin bedeli olarak ödemeyi taahhüt ettiği 249.000,00TL’nin tamamını ödediği ve böylece tüm edimlerini yerine getirmesi nedeni ile, yukarıda açıklaması yapılan ilke doğrultusunda; … tahsis bedeli olarak davacının ödediği 249.000,00TL’nin bilirkişi vasıtası ile güncellenerek güncel bedelin Hazineden alınarak davacıya verilmesine karar verilmesi gerekirken, taşınmazın, davacıya düşen, … tahsis belgesindeki miktarın düzenleme ortaklık payı kesintisi sonrasında kalan 123 m2 payının dava tarihi itibari ile değerinin belirlenerek, belirlenen 67.618,00TL’nin davalı Hazineden alınarak davacıya verilmesine karar verilmesi doğru görülmemiştir.
Belirtilen hususlar karar düzeltme istenmesi üzerine yapılan incelemede anlaşıldığından karar düzeltme isteminin kabulü ile bozma ilamının kaldırılarak hükmün değişik gerekçe ile bozulması gerekmiştir.
Açıklanan nedenlerle davalı … vekilinin karar düzeltme isteminin kabul edilerek Dairemizin 03.10.2017 tarih 2015/18619- 2017/7139 Esas–Karar sayılı bozma ilamının kaldırılmasına; mahkeme hükmünün açıklanan değişik gerekçe ile bozulmasına karar verilmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davalı … vekilinin karar düzeltme itirazlarının kabulü ile, Dairemizin 03.10.2017 tarih 2015/18619- 2017/7139 Esas-Karar sayılı ilamının KALDIRILMASINA, davalı … vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile, temyiz olunan mahkeme kararının açıklanan nedenlerle değişik gerekçe ile BOZULMASINA, 19.11.2018 tarihinde oy birliği ile karar verildi.