YARGITAY KARARI
DAİRE : 14. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2016/8671
KARAR NO : 2018/660
KARAR TARİHİ : 24.01.2018
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
DAVALILAR : … vd.
Davacı vekili tarafından, davalılar aleyhine 02.06.2015 gününde verilen dilekçe ile mirası reddin iptali talebi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın süresinde açılmaması sebebiyle reddine dair verilen 07.03.2016 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:
K A R A R
Dava, mirası reddin iptali istemine ilişkindir.
Davacı vekili, davalıların murisi …’ ün yaptığı usülsüz işlemler nedeniyle davacı idareyi zarara uğrattığını, bu zararın … A.Ş. ve mirasçı davalılardan tahsili amacıyla …2. Asliye Ticaret Mahkemesinde alacak davası açıldığını, davalıların murisin hesabında bulunan 89.000,00 TL’nin murisin babası … tarafından 13.01.2012 tarihinde EFT ile davalılara gönderildiği, davalıların da parayı 16.03.2012 tarihinde aldıklarını, davalıların ret süresi dolmadan terekenin kabulü yolunda işlem yaptıklarını, bu nedenle davalıların mirasın reddi yoluyla sorumluluktan kurtulamayacaklarını belirterek mirasın reddine ilişkin …11.Sulh Hukuk Mahkemesinin 03/05/2012 tarih 2012/650 -275 E K sayılı kararının iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalılar vekili cevap dilekçesinde; davalıların bankadan aldıkları paranın murise babası tarafından gönderildiğini, bu yöndeki itirazlarının dikkate alınarak murisin banka hesabındaki 89.000 TL.’lik kısım üzerindeki tedbirin kalktığını, murisin babasının hesabına iade edildiğini, paranın ölenin mal varlığı ile ilgisinin bulunmadığını, TMK 610/2 maddesinin bu davada uygulama yerinin bulunmadığını belirtip davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
…5. Sulh Hukuk Mahkemesince, davanın mirası reddinin iptaline talebine ilişkin olduğu, HMK 2.maddesi kapsamında şahıs ve mal varlığı haklarına ilişkin bir dava olup bu davanın Asliye Hukuk Mahkemesinde görülmesi gerekçesiyle dava dilekçesinin görevsizlik nedeniyle reddine, karar kanun yoluna başvurulmayarak kesinleşmiş ise kararın kesinleştiği tarihten; kanun yoluna başvurulmuşsa bu başvurunun reddi kararının tebliğ tarihinden itibaren iki hafta içinde mahkememize başvurulması halinde dosyanın görevli …Asliye Hukuk Mahkemesine gönderilmesine, süresinde başvurulmazsa davanın açılmamış sayılmasına karar verileceğine karar verilmiştir.
Görevsizlik kararı üzerine, dosya …5. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2015/386 esasına kaydedilmiş, yapılan yargılama sonucunda davanın süresinde açılmaması sebebiyle reddine karar verilmiştir.
Hükmü, davacı vekili temyiz etmiştir.
Davacı, davalıların murisinin alacaklısıdır. Kanun koyucu murisin alacaklılarına mirasçıların mirası ret hakkından mahrum olduklarının tespiti davası açma imkanı tanımıştır. Ödemeden aciz bir murisin mirasını reddeden mirasçılar, onun alacaklarına karşı ölümünden önceki beş yıl içinde ondan almış oldukları ve mirasın paylaşılmasında geri vermekle yükümlü olacakları değer ölçüsünde sorumlu olurlar (TMK m. 618 f.I). Murisin alacaklılarının korunması belirtilen koşulların gerçekleşmesine bağlıdır. Bunun için; Miras açılmış olmalıdır, ödemeden aciz bir muris bulunmalıdır. Miras süresinde reddedilmelidir. Reddeden mirasçıya kazandırma yapılmış olmalıdır. Mirasın kayıtsız şartsız reddi kararının iptali davalı tüm mirasçılara yöneltilmelidir. Bu konuda açılacak dava herhangi bir süreye tabi değildir. Mirasbırakanın ödemeden aczi açıkça belli olabileceği gibi resmen tespit edilmiş olabilir. Borç mirasbırakana ait olmalıdır. Mirasbırakanın ödemeden aczi her türlü delille ispatlanabilir. İspat yükü davacıdadır. Miras, mirasbırakanın ölümüyle açılır. Mirasbırakanın sağlığında yapmış olduğu mirasla ilgili kazandırmalar ve paylaştırmalar, terekenin ölüm anındaki durumuna göre değerlendirilir (TMK m 575).
Somut olayda, talep hakkında karar verilebilmesi için mirasbırakanın ölüm anında ödemeden aczinin tespit edilmesi gerekir. Mirasbırakanın ödemeden aczi ölüm tarihi itibariyle terekesinin aktif ve pasifini belirlemek suretiyle olur. Bu amaçla mirasbırakanın tüm taşınır ve taşınmaz mallarının ilgili yerlerden sorularak belirlenmesi malvarlığı değerlerinin tespit edilmesi mirasbırakanın borcunu karşılayabilecek yeterlilikte olup olmadığının belirlenmesi gerekir. Mirasbırakanın borcundan dolayı mirasçıların mirası reddinin iptali istenebilmesi için diğer bir koşul da reddeden mirasçılara kazandırma yapılmış olduğunun belirlenmesi gerekir. Mirasçının, mirasbırakanın ölümünde evvelki beş yıl içinde mirasbırakandan sağlar arası tasarrufla almış oldukları ve mirasın paylaşılmasında geri vermekle yükümlü oldukları değerler de belirlenip sonucu uyarınca karar verilmesi gerekirken yazılı gerekçeyle davanın reddine karar verilmesi doğru görülmemiş, hükmün bu nedenle bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün BOZULMASINA, peşin yatırılan harcın istek halinde yatırana iadesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 24.01.2018 tarihinde oybirliği ile karar verildi.