YARGITAY KARARI
DAİRE : 14. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2016/6446
KARAR NO : 2019/5063
KARAR TARİHİ : 10.06.2019
MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi
Davacılar vekili tarafından, davalılar aleyhine 18.06.2015 gününde verilen dilekçe ile ortaklığın giderilmesi talebi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 17.11.2015 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalılar …, …, … tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:
K A R A R
Dava, ortaklığın giderilmesi istemine ilişkindir.
Davacı vekili, dava konusu 115 ada 6 parsel, 120 ada 43 parsel, 125 ada 124 parsel ve 165 ada 60 parsel sayılı taşınmazlar üzerindeki ortaklığın satış yolu ile giderilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalılar, davanın reddini savunmuşlardır.
Mahkemece, dava konusu 115 ada 6 parsel, 120 ada 43 parsel, 125 ada 124 parsel ve 165 ada 60 parsel sayılı taşınmazlar üzerindeki ortaklığın satış suretiyle giderilmesine karar verilmiştir.
Hükmü, davalılar …, … ve … temyiz etmiştir.
1-Dava konusu 120 ada 43 parsel ve 165 ada 60 parsel sayılı taşınmazlar yönünden;
Paydaşlığın (ortaklığın) giderilmesi davaları, paylı mülkiyet veya elbirliği mülkiyetine konu taşınır veya taşınmaz mallarda paydaşlar (ortaklar) arasında mevcut birlikte mülkiyet ilişkisini sona erdirip ferdi mülkiyete geçmeyi sağlayan, iki taraflı, tarafları için benzer sonuçlar doğuran davalardır.
Mahkemece paydaşlığın satış suretiyle giderilmesine karar verilmesi halinde satışın nasıl yapılacağının ve satış bedelinin ne şekilde dağıtılacağının ve harcın taraflardan hangi oranlarda tahsil edileceğinin hüküm sonucunda gösterilmesi gerekir.
Satışına karar verilen taşınmaz;
a)Paylı mülkiyet hükümlerine konu ise satış bedelinin ve harcın paydaşların tapudaki payları oranında,
b)Elbirliği mülkiyeti hükümlerine tabi olması halinde satış bedelinin ve harcın mirasçılık belgesindeki paylar oranında,
c)Hem paylı, hem de elbirliği mülkiyeti halinin bir arada bulunması halinde ise satış bedelinin ve harcın tapudaki ve mirasçılık belgesindeki paylar nazara alınarak dağıtılmasına ve tahsil edilmesine karar verilmesi gerekir.
Paydaşlığın (ortaklığın) giderilmesi davaları iki taraflı, taraflar için benzer sonuçlar doğuran davalar olup, sonuçta kazanan ve kaybeden taraftan söz edilemeyeceğinden yargılama giderleri ve vekalet ücretinin taraflara payları oranında yükletilmesi gerekir.
Somut olayda; satışın “genel açık artırma usulüyle” yapılacağının hükümde belirtilmesi, harç, yargılama gideri ve vekalet ücretinin paydaşlardan tapu kaydındaki ve mirasçılık belgesindeki payları oranında tahsiline karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiş ise de, bu husus kararın bozulmasını ve yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden HUMK’nın 438/7 maddesi uyarınca hüküm sonucunun düzeltilerek onanmasına,
2-Dava konusu 115 ada 6 parsel ve 125 ada 124 parsel sayılı taşınmazlar yönünden yapılan incelemede;
Paydaşlığın (ortaklığın) satış yoluyla giderilmesi halinde dava konusu taşınmaz üzerinde bina, ağaç v.s. gibi bütünleyici parçalar (muhdesat) varsa bunların arzla birlikte satılması gerekir. Ancak muhdesatın bir kısım paydaşlara (ortaklara) ait olduğu konusunda tapuda şerh varsa veya bu hususta bütün paydaşlar ittifak ediyorlarsa ve muhdesat arzın değerinde bir artış meydana getiriyorsa bu artışın belirlenmesi için dava tarihi itibariyle arzın ve muhdesatın değerleri ayrı ayrı tespit edilir. Belirlenen bu değerler toplanarak taşınmazın tüm değeri bulunur. Bulunan bu değerin ne kadarının arza ne kadarının muhdesata isabet ettiği yüzdelik (%…) oran kurulmak suretiyle belirlenir. Satış sonunda elde edilecek bedelin bölüştürülmesi de bu oranlar esas alınarak yapılır. Muhdesata isabet eden kısım muhdesat sahibi paydaşa, geri kalan bedel ise payları oranında paydaşlara (ortaklara) dağıtılır.
Bütünleyici parçanın (muhdesat) arzın paydaşlarına (ortaklarına) değil de üçüncü şahsa ait olduğunun anlaşılması halinde bu kimseyi muhdesat sahibi olarak davaya dahil etmek ve ona satış bedelinden pay vermek mümkün değildir.
Paydaşlığın (ortaklığın) satış suretiyle giderilmesine ilişkin davalarda taşınmaz üzerinde bulunan bina, ağaç v.s. gibi bütünleyici parçaların (muhdesat) kime ait olduğu konusunda uyuşmazlık olup da bunlar üzerinde bazı paydaşların (ortaklar) hak iddia etmeleri ve öncelikle bu uyuşmazlığın giderilmesini istemeleri halinde o paydaşa görevli mahkemede dava açmak üzere HMK’nın 165. maddesi uyarınca uygun bir süre verilmelidir. Mahkemece verilen süre içerisinde dava açıldığı takdirde sonucunun beklenmesi, açılmadığı takdirde o konuda uyuşmazlık yokmuş gibi davaya devam edilmesi gerekir.
Somut olaya gelince; hüküm sonucunun 4. bendinde 115 ada 6 parsel ve 125 ada 124 parsel sayılı taşınmazların satışından elde edilecek gelirin %100 olduğu kabul edilerek dava dışı …’a 125 ada 124 parselde %16,4862 pay, 115 ada 6 parselde %15,9670 pay karşılığı ödenmesine karar verildiği görülmektedir.
Dava konusu taşınmazlarda payı bulunmayan ve davada taraf olmayan Sezgin Albuz isimli kişi yararına muhdesat bedeline hükmedilmesi doğru değildir.
Sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre paydaş olmayan kişilerin paydaşlara karşı dava açma ehliyeti bulunup bu davada taleplerinin dinlenme olanağı bulunmamaktadır.
Davada taraf olmayan … yararına tanık beyanları esas alınarak satış bedelinden pay ödenmesine karar verilmesi doğru görülmemiş, bu nedenle hükmün bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle; 120 ada 43 parsel ve 165 ada 60 parsel sayılı taşınmazlar yönünden davalılar …, … ve …’nin temyiz itirazlarının kabulü ile, hüküm sonucunun 4. bendindeki “satışın” sözcüğünden sonra “genel” sözcüklerinin eklenmesine, 5. bendindeki “yukarıda yüzde olarak oranları yazılı” sözcüklerinin çıkartılarak yerine “tapu kaydındaki ve mirasçılık belgesindeki payları oranında” sözcüklerinin yazılmasına, 6. bendindeki “yukarıda yüzde olarak” sözcüklerinin çıkartılarak yerine “tapu kaydındaki ve mirasçılık belgesindeki” sözcüklerinin yazılmasına, 8. bendindeki “yukarıda yüzde olarak” sözcüklerinin çıkartılarak yerine “tapu kaydındaki ve mirasçılık belgesindeki” sözcüklerinin yazılması suretiyle düzeltilmesine, hükmün bu bölümünün HUMK’nun 438/7. maddesi gereğince DEĞİŞTİRİLMİŞ ve DÜZELTİLMİŞ bu şekliyle ONANMASINA; (2) numaralı bentte açıklanan nedenlerle; 115 ada 6 parsel ve 125 ada 124 parsel sayılı taşınmazlar yönünden davalılar …, … ve …’nin temyiz itirazlarının kabulü ile, hükmün BOZULMASINA, şimdilik diğer temyiz itirazlarının incelenmesine yer olmadığına, peşin yatırılan harcın istek halinde yatırana iadesine, 10.06.2019 gününde oybirliği ile karar verildi.